در گفت‌وگوی کارشناسان با دنیای‌اقتصاد مطرح شد
انتقاد کارگزاران از معیارهای رتبه‌بندی
این در حالی است که پیش‌تر ایوب باقرتبار، مدیر نظارت بر کارگزاران سازمان بورس و اوراق بهادار، گفته بود انجام رتبه‌بندی شرکت‌های کارگزاری بورس با توجه به امکانات و دارایی‌های شرکت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
یادآور می‌شود، از مجموع 240امتیاز در نظر گرفته شده برای رتبه‌بندی شرکت‌های کارگزاری، 60امتیاز شامل 15 امتیاز به معاملات غیربلوکی، 20امتیاز به تعداد مشتریان، 10امتیاز به معاملات بلوکی و 15امتیاز به صندوق سرمایهگذاری توسط سازمان بورس داده خواهد شد.
همچنین در رتبه‌بندی شرکت‌های کارگزاری بورس که برای اولین بار پس از ۴۱سال در بازار سهام ایران انجام می‌شود، ۸۷ شرکت در ۱۲گروه توسط کارگزاران دسته‌بندی شده‌اند. یادآور می‌شود، سازمان بورس و کانون کارگزاران بر اساس امتیازات لحاظ شده از ۱۸۰ تا ۲۴۰ امتیاز، ۸۷ شرکت کارگزاری را در ۵گروه «الف»، «ب»، «ج»، «د» و «ه» برای یکسال رتبه‌بندی خواهد کرد، اما در صورت انجام اقدامات موثر و درخواست شرکت‌ها برای تجدید رتبه‌بندی ممکن است امتیاز و رتبه برخی شرکت‌های کارگزاری در طول سال تغییر کند.
رتبه‌بندی کارگزاران ضرورتی انکارناپذیر
در این شرایط که سازمان بورس اوراق بهادار و کانون کارگزاران بورس سرگرم مسائل مربوط به رتبه‌بندی کارگزاران هستند، دانش کاظمی یکی از کارگزاران بورس معتقد است که این اقدام سازمان بورس اوراق بهادار یک ضرورت انکارناپذیر است. به گفته وی، در حال حاضر بازار سرمایه ایران با سال‌های گذشته بسیار متفاوت است. به عنوان مثال می‌توان به حضور مخابرات و بانک‌های صادرات، تجارت و ملت در بورس اشاره کرد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا با طرح سازمان بورس و اوراق بهادار موافق هستید، به تحلیل عملکرد بورس پرداخت و ادامه داد: بازار سرمایه در حال بزرگ شدن است، بنابراین با ابزارهای سنتی و قدیمی نمی‌توان پاسخگوی نیازهای بازار سرمایه و بورس بود. باید کسانی که ابزارهای بازیگران بورس را تامین می‌کنند، مطابق و منطبق با بازیگران و شرایط حاضر در بورس فعالیت کرده و مجهز باشند. وی با تاکید بر این که باید تغییر در شرایط کنونی جهانی را درک کرد، افزود: با رشد و توسعه شاخص‌های جهانی مجبوریم در شرکت‌های کارگزاری رشد ایجاد کنیم، در غیر این صورت اگر رشد و توسعه در بازار سرمایه نادیده گرفته شود، باید به جایگزینی شرکت‌های کارگزاری بیندیشیم و شرکت‌های قوی‌تر به جای شرکت‌های ضعیف‌تر در بازار سرمایه فعالیت کنند.
معرفی برترین کارگزاران سال88
گروه بورس- مهتاب رحمتعلی: ارزش کل معاملات شرکت‌های کارگزاری در تیر ماه امسال از ۳۶هزار میلیارد ریال گذشت. به گزارش خبرنگار ما از کل ارزش معاملات مزبور، شش‌هزار میلیارد ریال متعلق به معاملات خرد و بلوک بود.
این حجم 17درصد ارزش کل معاملات را در بر داشت. همچنین معاملات عمده به ارزش سه‌هزارمیلیارد ریال 11درصد ارزش معاملات را به خود اختصاص داد. از سویی سایر معاملات نیز که 72درصد ارزش کل خرید و فروش‌های کارگزاری‌ها بود به 26هزارمیلیارد ریال بالغ شد. بنابراین گزارش، ارزش کل معاملات شرکت‌های کارگزاری در چهار ماه اول امسال بالغ بر 36هزار میلیارد ریال بود. بر این اساس معاملات خرد و بلوک به میزان 13هزار و 889میلیارد ریال 38درصد این معاملات را به خود تخصیص داد. معاملات عمده نیز به ارزش سه‌هزار و 590میلیارد ریال 9درصد ارزش کل معاملات مزبور را از آن خود کرد. سایر معاملات نیز که ارزشی بالغ بر 18هزار و 986میلیارد ریال داشت 52درصد کل ارزش خرید و فروش شرکت‌های کارگزاری را طی چهار ماه در بر داشت.
برترین‌های تیر ماه
بنابراین گزارش کارگزاریهای بانک ملت، بانک صادرات، بانک تجارت، مفید و حافظ بیشترین ارزش معاملات تیر ماه را داشتند. بانک ملت با 13هزار و 538میلیارد ریال ارزش خرید و فروش در راس دیگر شرکت‌ها از این لحاظ قرار گرفت. از مجموع معاملات این شرکت، 92هزارمیلیارد ریال متعلق به معاملات خرد و بلوک، یک‌هزار و 746میلیارد ریال متعلق به معاملات عمده و باقی به ارزش 11هزار و 698میلیارد ریال مربوط به سایر معاملات بود. همچنین کارگزاری بانک صادرات نیز با 435میلیارد ریال معاملات خرد و بلوک، 150میلیارد ریال معاملات عمده و هشت‌هزار و 564میلیارد ریال سایر معاملات توانست در جایگاه دوم بیشترین ارزش معاملات شرکت‌های کارگزاری بایستد. ارزش کل معاملات این شرکت معادل 9هزار و 150میلیارد ریال بود. کارگزاری بانک تجارت نیز با ارزش معامله‌ای بالغ بر 5هزار و 661میلیارد ریال رتبه سوم را در این زمینه کسب کرد. ارزش معاملات خرد و بلوک این شرکت 255میلیارد ریال و سایر معاملات آن بالغ بر 5هزار و 405میلیارد ریال بود. ارزش معاملات کارگزاریهای مفید و حافظ نیز در تیر ماه به ترتیب بالغ بر یک‌هزار و 859میلیارد ریال و یک هزار و 164میلیارد ریال بود.
بنابراین گزارش کارگزاریهای موحدان، بدره سهام و سهام پویا به ترتیب کمترین ارزش معاملات را در تیر ماه به خود اختصاص دادند.
کارگزاران برتر ۸۸
بر اساس این گزارش در چهار ماه اول امسال کارگزاریهای بانک ملت، بانک صادرات، بانک تجارت، صبا تامین و آرمون بورس پنج شرکت برتر در زمینه کسب بیشترین ارزش معاملات بودند. این در حالی است که شرکت‌های کارگزاری آرمون بورس، بانک تجارت، رشد پایدار، بانک صادرات و مفید به ترتیب بیشترین ارزش خرید خرد و بلوک را در چهار ماه از آن خود کردند. بر اساس این گزارش شرکت های کارگزاری بانک ملت با 02/24درصد، بانک صادرات با 73/14درصد، بانک تجارت با 58/9درصد، صبا تامین با 85/8درصد و آرمون بورس با 63/4درصد سهم ارزش خرید و فروش، پنج رتبه برتر را در این زمینه به خود اختصاص دادند.
دانش کاظمی، با بیان این که شرکت‌های کارگزاری باید مطابق با بازار سرمایه رشد کنند، به سودآوری شرکت‌های کارگزاری در آینده اشاره و تاکید کرد: انتقادهایی بر معیارهای رتبه‌بندی کارگزاران به چشم می‌خورد که این شرکت‌ها را بیش از پیش تحت فشار مالی قرار می‌دهد. بنابراین دیدگاه سازمان بورس در این خصوص و معیارهای فوق، سود و زیان شرکت‌های کارگزاری را مد نظر قرار نداده است. وی همچنین ضمن تاکید بر برخی معیارهای رتبه‌بندی کارگزاران گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار از ۲۴۰ امتیاز، ۱۵ امتیاز را برای تالار اختصاصی در نظر گرفته که از لحاظ اقتصادی و از حیث شرایط تکنولوژیکی روز دنیا صحیح نیست، چرا که تمام معاملات روز دنیا به صورت الکترونیکی و اینترنتی صورت می‌گیرد و نیازی به وجود تالارهای اختصاصی احساس نمی‌شود.
کاهش رانت در بازار سرمایه
در همین رابطه مجید اصلی، از دیگر کارگزاران بورس معتقد است: کانون کارگزاران باید برای موارد موردنظر سازمان بورس و اوراق بهادار، برنامه‌ریزی دقیق داشته و نظرات کارشناسان را به سازمان بورس منعکس کند.
وی یکی از معضلات بازار سرمایه را وجود رانت دانست و خاطرنشان ساخت: با توجه به این که صدور مجوز کارگزاری از سوی سازمان بورس متوقف شده، وجود رانت در بازار سرمایه افزایش یافته است، در نتیجه با اجرای رتبه‌بندی از سوی سازمان بورس نه تنها مشتریان منتفع می‌شوند بلکه حقوق سرمایه‌گذاران بورس نیز حفظ شده و کیفیت خدمات افزایش می‌یابد. وی یکی از اهداف این طرح سازمان بورس را افزایش کیفیت تحلیل‌گر دانسته و معتقد است: با اجرای رتبه‌بندی ماهیت رقابتی کارگزاران در بازار سرمایه افزایش می‌یابد. از سوی دیگر ناسوتی‌فرد، کارگزار بورس اوراق بهادار با اشاره به دو مساله در خصوص رتبه‌بندی کارگزاران گفت: با توجه به این که برخی کارگزاران در بازار سرمایه فعالیت زیادی دارند و هزینه‌های زیادی می‌کنند، در قبال کارگزارانی که دایره فعالیتشان محدودتر است باید متفاوت عمل کنند، در نتیجه برخی کارگزاران نباید از مزایای یکسانی نسبت به افرادی که فعالیت ندارند، برخوردار باشند. این در حالی است که طرح سازمان بورس می‌تواند راهگشای چنین مشکلاتی باشد.
وی همچنین به نحوه اجرای این طرح اشاره کرد و افزود: معیارهای سازمان بورس در رتبه‌بندی کارگزاران نباید جنبه مچ‌گیری داشته باشد و سازمان باید دید بازرسی را تغییر دهد و مشوق کارگزاران باشد. وی گفت: اینکه معیار سازمان بورس براساس هزینه‌ها و منابع مالی و میزان سرمایه باشد، نوعی رقابت‌نابرابر را در میان کارگزاران به‌وجود خواهد آورد؛ بنابراین لازم است مبنا و معیارهای این طرح مورد بازنگری و ارزیابی مجدد قرار گیرد.
زمینه‌سازی رقابت سالم
در همین رابطه حقانی‌نسب، کارگزار بورس در پاسخ به سوال خبرنگار ما گفت: رتبه‌بندی کارگزاران فی‌نفسه امری مفید است که در درازمدت تداوم فعالیت برخی شرکت‌های کارگزاری که توان رقابت در بازار را دارند، به همراه خواهد داشت، اما معیارهای این طرح مطابق با نحوه فعالیت و عملکرد کارگزاران نیست.
حقانی‌نسب با اشاره به اینکه رتبه‌بندی کارگزاران برای این قشر از فعالان بازار جهش غیراقتصادی ایجاد می‌کند، می‌افزاید: اشتیاق کارگزاران برای کسب رتبه موردنظر به فعالیت کامل اقتصادی منجر نمی‌شود و این در حالی است که این عمل منجر به نگاه کوتاه‌مدت کارگزاران به این طرح سازمان بورس خواهد شد.
حقانی‌نسب با تاکید بر اینکه رتبه‌بندی کارگزاران باید براساس توسعه فعالیت آنها باشد نه برای اخذ مجوز، معتقد است: معیارهای سازمان با توسعه فعالیت اقتصادی کارگزاران منطبق نیست و با توجه به اینکه فعالیت کارگزاران برای توسعه فعالیت نبوده و هدف نهایی آن اخذ مجوز برای رتبه‌بندی بوده، بنابراین معیارها با فعالیت‌های اقتصادی تطابق ندارد.وی افزود: اکثر شرکت‌های کارگزاری زیان‌ده هستند و معیارهای طرح سازمان بورس منجر به افزایش مشکلات و در نتیجه کاهش میزان فعالیت اقتصادی این شرکت‌ها می‌شود.
در همین خصوص چراغی، دیگر کارگزار بورس به ویژگی کارگزاران بورس برای رقابت در بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: باید تنوع فعالیت‌های کارگزاران افزایش یابد و فراتر از حداقل‌ها حرکت کرد.
وی با بیان اینکه رتبه‌بندی باید مطابق با روش‌های جهانی صورت گیرد، به نحوه ارائه معیارها از سوی سازمان بورس انتقاد کرد و گفت: اگر قرار است رتبه‌بندی کارگزاران برای افزایش شفافیت و رشد شاخص‌های عملکردی صورت گیرد، باید معیارها مطابق ویژگی کارگزاران باشد و اگر پارامترها به درستی صورت نگیرد، توانایی کارگزاران کاهش یافته و پیامدهای نامناسبی به همراه خواهد داشت. وی گفت: با توجه به اینکه این اقدام، اولین تجربه سازمان بورس است، نمی‌توان انتقاد چندانی وارد کرد، اما باید تلاش کرد با همکاری کانون کارگزاران و سازمان بورس، قابلیت‌های بازار سرمایه افزایش یابد.
معیارهای ناکارآمد
مجتبی علوی، از دیگر کارشناسان بورس در خصوص رتبه‌بندی کارگزاران گفت: این اقدامی درست و منطقی است و برای تثبیت روند بازار سرمایه مفید است و این امر می‌تواند منجر به افزایش انگیزه کارگزاران شود. وی ضمن صحیح برشمردن این اقدام از سوی سازمان بورس به معیارهای این قانون انتقاد کرده و اذعان داشت: از این رتبه‌بندی کارگزاران که در جمع 240امتیاز است، 15امتیاز آن از سوی کانون کارگزاران به کارگزاری‌ها داده می‌شود. از جمله موارد امتیازات کانون، عضویت در کانون کارگزاران و تعداد مکاتباتی است که از سوی کارگزاران به این کانون صورت گرفته و شامل شکایت نیست، می‌باشد. نکته قابل توجه اینکه تعداد مکاتبات مهم بوده و نتیجه آن بی‌تاثیر است. همچنین عضویت در کانون به تنهایی یکی از عوامل امتیازدهی است در حالی که اجبار این امر صحیح نیست.
علوی از دیگر معیارها و امتیازات رتبه‌بندی را اخذ مجوز ایزو ۹۰۰۱ دانست و افزود: طبق آنچه سازمان بورس ابلاغ کرده بود، اخذ ایزو ۹۰۰۱ شامل ۱۵ امتیاز است در حالی که برای گرفتن این مجوز ۱۵ امتیازی بسیاری از کارکنان با پرداخت ۲میلیون و ۱۰۰هزار تومان منتظر دریافت این امتیاز مورد نظر بودند، اما در عمل مشخص شد که این مجوز تنها
5 امتیاز داشته و 10امتیاز بعدی برای دیگر مدارک است، در حالی که سازمان بورس این موضوع را اعلام نکرده بود. وی نحوه امتیازدهی را غیرمنطقی دانسته و خاطرنشان کرد: با توجه به این که یکی از مهم‌ترین امتیازهای هر شرکت کارگزاری، صندوق سرمایهگذاری است، سازمان بورس پیشنهاد ادغام سبدهای کارگزاری و سرمایه صندوق را ماه‌ها پیش ارائه کرد. اما برای رتبه‌بندی به این امر امتیازی تعلق نگرفت و حتی بسیاری از کارگزاران نیز متضرر شدند. این در حالی است که تفکیک سبد و سرمایهگذاری مشترک صندوق را امتیازی جداگانه محسوب کردند.
همچنین اعلام کردند هر کارگزاری که دارای شعبه‌های بیشتری باشد از امتیازات بیشتری برخوردار خواهد بود. در حالی که به تاریخ تاسیس شعبه‌ها اشاره نکردند، در نتیجه بسیاری از کارگزاران اقدام به تاسیس شعبه کردند. علوی با بیان این که بسیاری از کارگزاران از معیارهای سازمان بورس ناراضی هستند، خاطرنشان ساخت: طی این مدت هزینه‌های زیادی بر کارگزاری‌ها تحمیل شده و این امر نارضایتی‌های زیادی به همراه داشته است.
ارسال نظر