بورس اوراق بهادار تهران (مدیریت بازار)

در بازارهای تقریبا کارآ، قیمت دارایی‌ها تمامی اطلاعات موجود را منعکس می‌کند و تنها قیمت‌ها براساس اطلاعات جدید منتشره تغییر می‌کند، بنابراین ایجاد اختلالات مصنوعی، تاثیرات اندکی بر تغییرات قیمت دارد. با وجود این بورس‌های سازمان‌یافته به طور معمول قوانین و رویه‌های خاصی در ارتباط با مسائلی این چنینی که منجر به تغییرات شگرفی در قیمت دارایی‌ها می‌شود، اتخاذ کرده‌اند. از این نوع رویه‌ها و قوانین نیز استقبال شده است. برخی از این روش‌های پیشنهادی عبارتند از: توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت تا به این ترتیب به نحوی از بازار حمایت شود. البته برخی بورس‌ها نظیر بورس‌های آمریکا توقف نمادهای معاملاتی را بر محدودیت نوسان قیمت ترجیح می‌دهند و بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی از هر دو شیوه توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت استفاده می‌شود.

علاوه‌بر بورس‌های آمریکا، در استرالیا، کانادا، آلمان، هنگ‌کنگ، انگلستان نیز توقف نماد معاملاتی و کشورهای اتریش، بلژیک، فرانسه، یونان، ایتالیا، هلند،‌ اسپانیا، سوئیس و ترکیه در اروپا و چین، ژاپن، کره، مالزی، تایوان و تایلند در آسیا محدودیت نوسان قیمت را برگزیده‌اند.

مقایسه بین توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت نشان می‌دهد:

۱ - در توقف نمادهای معاملاتی خرید و فروش کاملا متوقف می‌شود، در حالی که در محدودیت نوسان قیمت، خرید و فروش با رعایت دامنه تغییرات مجاز است. ۲- در توقف نمادهای معاملاتی محدودیتی درخصوص تغییرات قیمت وجود ندارد و تنها بازار است که تعیین‌کننده قیمت است. ۳- در توقف نمادهای معاملاتی که تنها براساس نظر و رای مقامات و ناظران بورس، نمادی متوقف می‌شود،‌ دیگر فعالان بازار نمی‌توانند توقف نماد را پیش‌بینی کنند؛ در حالی که محدودیت نوسان قیمت همواره ثابت بوده و در آن محدوده می‌تواند تغییرات قیمت وجود داشته باشد، در نتیجه سرمایه‌گذاران آسان‌تر می‌توانند روند بازار را پیش‌بینی کند. به‌رغم تمامی تفاوت‌ها، این دو روش به طور مستقیم یا غیرمستقیم به منظور نیل به یک هدف ایجاد شده‌اند؛ زیرا در صورت وجود آگاهی از اطلاعات نهانی مشکلاتی نظیر تغییرات سریع و ناگهانی قیمت و مسائلی از این قبیل روی می‌دهد که سلامت بازار را به خطر می‌اندازد.

در واقع عمل وقفه، فرصتی است که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا با کسب اطلاعات جدید و تجزیه و تحلیل آن تصمیم گرفته و عمل کنند. محدودیت نوسان قیمت، اجازه ادامه دادوستد را در دامنه نوسان تعیین شده می‌دهد؛ در حالی که سرمایه‌گذاران می‌توانند دست به خرید و فروش بزنند یا به صلاح دید خود منتظر بمانند. با وجود این محدودیت نوسان قیمت نیز تاثیراتی مشابه بر توقف نمادهای معاملاتی دارد.

در واقع ناظران بازار انتظار دارند که با وجود تدابیری چون توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت، قیمت سهام واقعی‌تر شده و عدم قطعیت کاهش یابد و به این ترتیب از سرمایه‌گذاران ناآگاه یا کمتر آگاه نسبت به نوسان شدید قیمت حمایت کند. اما نتایج نشان می‌دهد که: ۱- فعالیت دادوستد پس از توقف نمادهای معاملاتی افزایش یافته است. ۲-میزان نوسان‌پذیری قیمت پس از توقف نمادهای معاملاتی در همان سطح باقی مانده و پس از اعمال محدودیت نوسان قیمت افزایش می‌یابد. ۳-شکاف (Spread) در توقف نمادهای معاملاتی کاهش و در اعمال محدودیت نوسان قیمت افزایش می‌یابد. ۴-پس از رفع توقف از نماد معاملاتی، اطلاعات به طور کارآتر در قیمت‌ها منعکس شده و تغییرات قیمت‌ها معمولا در حد پایین است؛ در حالی که افزایش قیمت در دامنه‌ در دامنه‌های بالا نشانه‌ای از واکنش غیرواقعی بازار (overreaction) است.

به طور کلی در بازارهایی که هر دو شیوه توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت وجود دارد، در صورتی که محدودیت نوسان قیمت نتواند از بروز مشکل جلوگیری کند، توقف نمادهای معاملاتی راه‌گشا است.

نتایج به دست آمده در بورس اسپانیا در اجرای توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت‌ نوسان قیمت نیز حکایت دارد که :

۱- میزان معاملات در هر دو مورد افزایش یافته است، از نظر نقدشوندگی (liquidity) توقف نمادهای معاملاتی بهتر از محدودیت نوسان قیمت نتیجه می‌دهد.

۲ - در توقف نمادهای معاملاتی شکاف (spread) کاهش و عمق (depth) افزایش می‌یابد، اما در محدودیت نوسان قیمت خلاف این رخ داده؛ به طوری که شکاف افزایش و عمق کاهش می‌یابد.

۳ - با توقف نمادهای معاملاتی، میزان اطلاعات نهانی پس از انتشار اطلاعات، به وسیله شرکت‌ها کاهش یافته و در نتیجه سرمایه‌گذاران امیدوار به نقدشوندگی بیشتر در بازار هستند؛ در حالی که شیوه محدودیت نوسان قیمت، از فعالیت سرمایه‌گذاران فراتر از محدودیت قرار داده‌ شده، جلوگیری به عمل خواهد آمد و اطلاعات کاملا منتشر نشده و سرمایه‌گذاران نسبت به نقدشوندگی در بازار خوش‌بین نیستند.

۴-میزان نوسان‌پذیری قیمت پس از اجرای محدودیت نوسان قیمت افزایش یافته، ولی در توقف نمادهای معاملاتی تغییری نکرده است.

۵-یافته‌ها نشان می‌دهد که در اجرای توقف نمادهای معاملاتی و در محدودیت‌های نوسانی کم، قیمت‌ها کاملا منعکس‌کننده اطلاعات است؛ بنابراین در محدودیت نوسانی زیاد، شواهد حاکی از عکس‌العمل شدید بازار است. نتیجه آخر آنکه یافته‌ها نشان می‌دهد که به‌طور کلی توقف نمادهای معاملاتی موثرتر از محدودیت نوسان قیمت است.

بورس اوراق بهادار تهران

این مقاله اقتباس از تحقیق زیر است:

Relative performance of trading halts and price limits: Evidence from the Spanish stock exchange

Yong H.Kim, Jose yahue. J.Jimmy yang

Uinversiry of cincciati, collge lf business

University lf Murcia, spain

Oregan state university, USA