جواد عشقی‌نژاد *

هنگامی‌که صحبت از معامله اوراق بهادار می‌شود، افکار عمومی‌ به سمت پذیره‌نویسی‌ها و یا معاملات سهام در بورس اوراق بهادار می‌رود، اما آنچه همواره برای درصد زیادی از سهامداران به عنوان علامت سوال باقی می‌ماند، معامله اوراق بهادار شرکت‌های غیربورسی است که حجم آن به مراتب بسیار بیشتر از اوراق پذیرفته شده در بورس است. در حال حاضر افراد با درج آگهی اقدام به خریدهایی گاه به قیمت‌های غیرواقعی (بالاتر و یا پایین‌تر) می‌کنند. به این ترتیب مشکلاتی به وجود می‌آید که از جمله آنها می‌توان به جمع‌آوری سهام توسط اشخاص خاص و به وجود آمدن مشکلات حقوقی، به خصوص برای خریداران اشاره کرد. مثلا این امکان وجود دارد که اساسنامه شرکت تنها خریدار اولیه را به رسمیت بشناسد و این احتمال، بروز مشکلاتی برای خرید و فروش‌های وکالتی را ایجاد می‌کند. نیاز به وجود بازارهای فرابورس در این فضا بسیار خود را نشان داده تا حدی که در دهه ۱۹۰۴ این بازار، در اروپا و آمریکا فعالیت خود را شروع کردند در بازارهای فرابورس مذاکره، اساس تعیین قیمت است و براین اساس میان سهامداران معامله صورت می‌گیرد. در حقیقت سهامداران باید به اطلاعات شرکت دسترسی داشته باشند و این امر یکی از وظایف فرابورس است که زمینه دریافت اطلاعات لازم را برای سهامداران فراهم کند. عرضه و تقاضا در مورد شرکت‌های خارج از بورس نیز وجود دارد؛ اما این دو گروه نمی‌توانند به راحتی یکدیگر را پیدا کنند و بازارهای فرابورس این هماهنگی را فراهم می‌کنند. در معاملات خارج از بورس باید طرفین معامله اطلاعات کافی را از جوانب مختلف به دست آورده و به درستی صورتهای مالی شرکت را بررسی کنند. خریداران باید برنامه‌های آتی شرکت را با محیط اقتصادی آینده کشور مقایسه کنند، زیرا در هر صورت ریسک این بازار نسبت به بورس بیشتر و قضاوت خریدار بسیار سخت تر است. بورس ایران با درک نیاز به چنین بازار منسجمی‌در ماده ۲۸ قانون جدید بورس اوراق بهادار به بازار فرابورس اشاره کرده است که این مهم گامی ‌است در جهت ایجاد کانون معامله‌گران فرابورس و تشکیل بازاری سازمان یافته برای معامله سهام شرکت‌هایی که به هر دلیل در بورس اوراق بهادار انجام نمی‌شود. معامات فرابورس هم‌اکنون در کشور ما به صورت پراکنده و غیرمنسجم صورت می‌پذیرد که در جهت کارایی بازار سرمایه، تامین نقدینگی برای شرکت‌های غیربورسی و جذب پس‌اندازهای مردمی، لزوم تصویب آیین‌نامه تشکیل کانون معامله‌گران از طرف سازمان بورس هر چه سریع‌تر احساس می‌شود.

* مدیرعامل فرابورس احیای سپاهان

منبع: بورس‌نیوز