گزارش فدراسیون جهانی بورس‌ها از عملکرد ۲۰۰۸ بورس تهران
آمارهای بزرگ برای بورسی کوچک! - ۱۶ خرداد ۸۸
گروه بورس - معصومه طاهرخانی: بورس تهران توانست تا پایان سال 2008 در میان 50کشور عضو فدراسیون جهانی بورس‌ها رشد 7/0درصدی شاخص کل را تجربه کند.
براساس گزارشی که سایت رسمی شرکت بورس با نام «مقایسه بورس تهران با اعضای فدراسیون جهانی بورس‌های اوراق بهادار در سال ۲۰۰۸» منتشر کرده، وضعیت بورس تهران مورد بررسی قرار گرفته است.
این گزارش نشان می‌دهد که در میان اعضای فدراسیون جهانی بورس‌های اوراق بهادار، فقط شاخص کل بورس تهران 7/0درصد رشد داشته و اعضای دیگر با کاهش شدید تا 70درصدی شاخص‌ها و ارزش بازار مواجه شدند.
کمی از بحران جهان ...
در ابتدای این گزارش اشاره‌ای به ریشه بحران جهانی و چگونگی شروع آن شده است. در این گزارش آمده: سال 2008 میلادی سال بحرانی و پرچالشی برای بازارهای مالی جهان محسوب می‌شود. در این سال، بازارهای مالی و بورس‌های اوراق بهادار به دلیل ورشکستگی موسسات مالی یا کاهش شدید قدرت وام‌دهی آنها با افت شدید نماگرهای فعالیت روبه‌رو شدند.
این بحران که از بخش مسکن در اقتصاد ایالات متحده آمریکا شروع شد، با توجه به ارتباط این بخش، از طریق اوراق بهادار رهنی و سایر ابزارهای مرتبط به سرعت به بخش مالی گسترش یافت و موسسات مالی، صندوق‌های پوشش خطر و سایر اشخاص و واحدهای فعال در بازار را متحمل زیان‌های سنگینی کرد و بورس‌ها را نیز با رکود کم‌سابقه‌ای در فعالیت‌هایشان مواجه ساخت. البته به دلیل ارتباط اندک بازار مالی ایران با سایر بازارها، اثرات مستقیم و فوری این بحران در بخش پولی و مالی کشور مانند سایر مناطق نبود، اما با گسترش دامنه بحران به بخش واقعی اقتصاد و تاثیرگذاری آن بر بازار نفت و فلزات و کاهش جهانی قیمت محصولات شرکت‌های اصلی پذیرفته شده در بورس و در نتیجه کاهش درآمد و حاشیه سود آنها، قیمت سهام کاهش یافت و شاخص بورس تهران که در اواسط سال مزبور روند رو به رشدی داشت، در ماه‌های پایانی کاهش شدیدی را تجربه کرد.
ارزش بازار بورس تهران ۴۲ از ۵۰
در بخش دیگر این گزارش ارزش بازار کشورهای عضو، مورد بررسی قرار گرفته که آمارها بار دیگر حاکی از رشد بورس تهران است.
ارزش بازار بورس تهران تا پایان ۲۰۰۸، ۴۸میلیاردو ۷۱۳میلیون دلار گزارش شده که نسبت به سال ۲۰۰۷ برحسب دلار، ۱۱درصد رشد نشان می‌دهد.
از طرف دیگر تغییرات ارزش بازار در سال 2007 برحسب پول محلی برای بورس تهران معادل 6/17درصد بوده است. دلیل اصلی این امر به افزایش نرخ برابری دلار آمریکا در مقابل ریال باز می‌گردد. این درحالی است که از نظر تغییرات بورس‌ها در سال 2007 برحسب پول ملی، بورس مالت رکورددار است و با 1/55درصد رشد، جایگاه بالاتری نسبت به بورس تهران دارد.
مجموع ارزش بازار مناطق سه‌گانه‌ای که در این گزارش آمده به ترتیب شامل: ۱۳هزارو ۸۹۸میلیاردو ۲۷۶میلیون دلار ارزش‌های بازار منطقه آمریکا، ۹هزارو ۴۸۷میلیاردو ۵۶۸میلیون دلار ارزش جاری بازار منطقه آسیا و اقیانوسیه و در نهایت ۹هزارو ۲۲۱میلیاردو ۹۹۳میلیون دلار ارزش جاری بازار منطقه اروپا، آفریقا و خاورمیانه بوده است.
در نهایت در میان رده‌بندی 50عضو فدراسیون جهانی بورس‌ها، گروه بورس نیویورک، توکیو و نزدک به ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند. جایگاه بورس تهران در این جدول هم چیزی جز رتبه 42نیست، هرچند که تنها بورسی باشد که درصدهای تغییر مثبت را ثبت کند.
از نظر مقایسه ارزش بازار بورس نیویورک به عنوان اولین بورس دنیا با بورس تهران، مشخص می‌شود که ارزش بازار بورس نیویورک ۱۹۲برابر بزرگ‌تر از بورس تهران است!
ارزش معاملات و تغییرات آن در بورس‌های عضو فدراسیون جهانی بورس‌ها نشان می‌دهد که این رقم در سال 2008 به 3/113هزار میلیارد دلار رسیده است.
در جدول دسته‌بندی ۵۰کشور عضو، ارزش معاملات بورس تهران ۲/۱۵میلیارد دلار گزارش شده که نسبت به سال ۲۰۰۷ برحسب دلار ۸۵درصد رشد نشان می‌دهد.
بخش عمده این رشد ارزش مرهون معاملات عمده شرکت‌های اصل 44 از جمله فولاد مبارکه و خوزستان است. البته در مورد ارزش معاملات، بیشترین رشد متعلق به بورس لوکزامبورگ با 509درصد افزایش نسبت به سال 2007 است.
از نظر ارزش سهام معامله شده در سال ۲۰۰۸، بورس تهران در جایگاه چهل‌و‌چهارم قرار دارد. پنج بورس اول دنیا از لحاظ ارزش سهام معامله شده هم به ترتیب شامل بورس نزدک، گروه بورس نیویورک، بورس اوراق بهادار لندن، گروه بورس توکیو و در آخر گروه یورونکست هستند.
شاخصی که افت نمی‌کند!
بررسی‌های فدراسیون جهانی بورس‌ها از روند تغییرات شاخص ۵۰کشور عضو، بیانگر افت شاخص بسیاری از بورس‌ها است، به طوری که در پاره‌ای موارد این افت تا مرز ۷۰درصد نیز پیش رفته است.
در جدول 10بورس برتر جهان که کمترین افت را تجربه کرده‌اند، نام بورس تهران در صدر جدول قرار گرفته است. بنابر آمار این جدول تغییرات بورس تهران در سال 2008 نسبت به سال 2007، 7دهم درصد رشد مثبت را ثبت کرده است.
رتبه‌های دوم تا پنجم این جدول هم به ترتیب شامل بورس سانتیاگو، بورس مکزیک، بورس امان و بورس ژوهانسبورگ است.
در مرحله بعد تغییرات شاخص‌های معتبر دنیا در سال 2008 حاکی از افت 79درصدی بورس نیکی از یک‌سو و افت 45درصدی داوجونز از سوی دیگر است.
تازه واردان!
در پایان سال 2008، تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس‌های عضو فدراسیون جهانی بورس‌ها به 46هزارو 705شرکت رسید که نسبت به سال 2007 بیش از 3درصد رشد نشان می‌دهد. بیشترین رشد تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در سال 2008 همچون سال 2007 مربوط به بورس ورشو است.
وضعیت بورس تهران در جدول نشان می‌دهد که هیچ شرکت خارجی در بورس تهران حضور ندارد و تنها شرکت‌های داخلی پذیرفته شده در این بورس هستند که عدد ۳۵۶را نشان می‌دهد.
بورس، 26درصد سرعت دارد!
متغیر بعدی مورد بررسی توسط فدراسیون جهانی بورس‌ها، سرعت گردش سهام است. این نسبت بیانگر وضعیت فعالیت بورس است که با تقسیم ارزش سهام معامله شده طی یک سال به متوسط ارزش بازار طی همان سال محاسبه می‌شود.
به بیان ساده‌تر سرعت گردش سهام هرچه بالاتر باشد نشان می‌دهد که سهام شرکت‌های حاضر در بورس چه مقدار مورد معامله قرار می‌گیرد و بورس به چه میزان فعال است.
در حالی سرعت گردش سهام بورس نزدک معادل ۴/۱۰۲۶درصد است که این رقم برای بورس تهران ۵/۲۶درصد است.
دلایل کم بودن این درصد هم چیزی جز دلایل تکراری محدودیت‌های بورس تهران از جمله محدودیت‌های نوسان، کوچک بودن، عدم تنوع صنایع و ... نیست. همچنین بخشی از این گردش مرهون معاملات عمده شرکت‌های بزرگ از جمله فولاد مبارکه و خوزستان است.
تنها ۱۳صندوق داریم!
از آنجا که بورس تهران صندوق‌های قابل معامله در بورس ندارد، جایگاه بورس تهران در جدول رده‌بندی این صندوق‌ها خالی است. در سوی دیگر در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، بورس تهران با 13صندوق فعال، 96میلیون دلار ارزش را تجربه کرده است.
در حال حاضر صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از پرطرفدارترین ابزارهای مالی هستند که رشد محسوس آنها بعد از پیدایش، موید موفقیت غیرقابل انکارشان در بازارهای مالی است. بسیاری از اعضای فدراسیون جهانی بورس‌ها زمینه فعالیت این صندوق‌ها را فراهم آورده‌اند به طوری که در پایان سال ۲۰۰۸ انواع مختلف صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های قابل معامله در بورس به ترتیب ۱۷.۳۷۰ و ۳.۹۹۱ صندوق افزایش یافته‌اند.
بورس، سرمایه هم جذب می‌کند!
مورد بعدی که از سوی فدراسیون بورس‌ها مورد بررسی قرار گرفته، وضعیت جذب منابع جدید از سوی اعضا است. در بخش دیگری از این ماجرا به جذب سرمایه از طریق انتشار اوراق قرضه هم اشاره شده که به دلیل عدم انتشار این نوع اوراق، بورس تهران جایگاهی ندارد. تنها جایگاهی که بورس تهران دارد، مربوط به جذب منابع جدید است که با ۷/۲میلیارد دلار، رتبه ۳۳ را از آن «تپیکس» کرده است.
رتبه‌های اول تا سوم این جدول هم به ترتیب متعلق به بورس لندن، بورس لوکزامبورگ و بورس مالزی است.
سهم ۱۳درصدی بورس از GDP
فدراسیون بورس‌ها در بخش‌های انتهایی گزارش خود به «نقش بورس‌ها در اقتصاد ملی کشورها» اشاره کرده است.
جایگاه بورس در اقتصاد کشورها با استفاده از نسبت‌های مختلفی نظیر نسبت ارزش بازار یا ارزش معاملات سالانه به تولید ناخالص داخلی یا نسبت سرمایه گردآوری شده از طریق سازوکار بازار اوراق بهادار به تشکیل سرمایه ثابت، نشان داده می‌شود. طی سال ۲۰۰۸، ارزش بازار بسیاری از بورس‌ها به دلیل بروز بحران مالی جهانی کاهش شدیدی را تجربه کرد و این موجب شد تا جایگاه بورس‌ها در اقتصاد ملی با افت روبه‌رو شود. در این سال همچون سال گذشته، بورس هنگ‌کنگ دارای بالاترین نسبت ارزش جاری بازار به تولید ناخالص داخلی بوده است.
نسبت ارزش معاملات به تولید ناخالص داخلی برای بورس تهران معادل 13درصد است.
این رقم برای بورس هنگ‌کنگ ۵۹۴درصد، گروه بورس نیویورک ۶۴درصد، بورس سنگاپور ۱۳۷درصد، بورس سوئیس ۱۷۹درصد، بورس ژوهانسبورگ ۱۶۱درصد و ... است.
فدراسیون جهانی در بخش آخر گزارش خود به بررسی ابزار مشتقه اشاره کرده ولی از آنجا که این ابزار جایگاهی در بورس اوراق بهادار ندارد، تعریف و رتبه‌ای برای ایران درنظر گرفته نشده است. ولی 5بورس برتر دنیا به لحاظ تعداد قرارداد آتی تک سهم دادوستد شده به ترتیب بورس ژوهانسبورگ، بورس ملی هند، یورکس، یورنکست و گروه بورس اسپانیا است.
ارسال نظر