دنیای اقتصاد- معاملات بورس اوراق بهادار طی دو ماه امسال و به خصوص اردیبهشت‌ماه در شرایط متفاوتی در مقایسه با اسفندماه و مدت مشابه سال گذشته رقم خورده است؛ کاهش قیمت در بیشتر نمادهای بورسی که در اثر بحران مالی جهانی صورت گرفته بود، کف‌های جذاب قیمتی را در بورس تهران پدید آورد که خریداران را بیشتر از هر بازار دیگری و بعد از مدت‌ها رکود، به سوی خود کشید. به این ترتیب شاخص بورس در پایان اردیبهشت‌ماه در مقایسه با ابتدای سال، به میزان 1034واحد معادل 13درصد افزایش یافت و از 7966 واحد به 9هزار واحد رسید. اما در حالی که بورس تهران در کنار کاهش قیمت‌ها می‌توانست از ادامه رکود در بخش مسکن، تصمیم‌گیری در خصوص کاهش نرخ سود سپرده‌ها و نیز ابهام در شرایط کلی اقتصاد کشور به دلیل انتخابات پیش‌رو، بیشترین استفاده را در جذب سرمایه‌های تازه و تزریق نقدینگی داشته باشد، بدون برنامه‌ریزی مسوولان برای استفاده از این فرصت، این اتفاق تاکنون رخ نداده است.

فراز و نشیب‌های دو ماهه بورس تهران موجب شد
رشد نامتوازن شاخص
با وجود بازده ۱۳درصدی؛ تعداد خریداران، دفعات معامله و متوسط ارزش روزانه معاملات کاهش یافت
گروه بورس - اعظم شریفی: معاملات بورس اوراق بهادار طی دو ماه امسال و به خصوص اردیبهشت‌ماه در شرایط متفاوتی در مقایسه با اسفندماه و مدت مشابه سال گذشته رقم خورده است.
کاهش قیمت در بیشتر نمادهای بورسی که در اثر بحران مالی جهانی صورت گرفته بود، کف‌های جذاب قیمتی را در بورس تهران پدید آورد که خریداران را بیشتر از هر بازار دیگری و بعد از مدت‌ها رکود، به سوی خود کشید. به این ترتیب شاخص بورس در پایان اردیبهشت‌ماه در مقایسه با ابتدای سال به میزان ۱۰۳۴واحد معادل ۱۳درصد افزایش یافت و از ۷۹۶۶ واحد به ۹هزار واحد رسید. اما در حالی که بورس تهران در کنار کاهش قیمت‌ها می‌توانست از ادامه رکود در بخش مسکن، تصمیم‌گیری در خصوص کاهش نرخ سود سپرده‌ها و نیز ابهام در شرایط کلی اقتصاد کشور به دلیل انتخابات پیشرو، بیشترین استفاده را در جذب سرمایه‌های تازه و تزریق نقدینگی داشته باشد؛ بدون برنامه‌ریزی مسوولان برای استفاده از این فرصت، این اتفاق رخ نداد. در حالی که شاخص به دلیل معامله تعدادی از نمادها توانست کاهش ماه‌های اخیر خود را جبران کند، اما کاهش حضور خریداران و معاملات صورت گرفته به روایت آمار، نشان دهنده آن است که بورس تهران هنوز از مشکلات همیشگی خود رنج می‌برد. این مساله را می‌توان در شاخص‌هایی مانند کاهش گردش ریالی سهام، کاهش ارزش معاملات خرد و بلوک، کاهش تعداد خریداران و کاهش متوسط روزانه خریداران به خوبی دید. اردیبهشت‌ماه امسال شاهد ۱۷روز معاملاتی مثبت از ۲۲روز معاملاتی بود که گویای ۷۷درصد روزهای مثبت معاملاتی در این ماه بوده است. این نسبت در دو ماه ابتدای سال به ۸۰درصد می‌رسد. این درحالی است که اردیبهشت‌ سال گذشته دارای ۵۷درصد روزهای مثبت معاملاتی بود و طی دو ماه منتهی به اردیبهشت‌ماه سال ۸۷ نیز ۶۲درصد روز مثبت معاملاتی وجود داشت.
در کنار تمام مسائل، شروع دور تازه عرضه‌های اولیه هرچند در غیاب نقدینگی تازه در بورس آغاز شده است، نوسان‌گیران را برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت دوباره به بازار آورده است. به طوری که با عرضه 7درصدی بانک تجارت، ارزش بازار تا پایان اردیبهشت‌ماه در مقایسه با ابتدای سال به میزان 70هزارو 664میلیارد ریال برابر با 7/15درصد افزایش یافت و از 448هزارو 954میلیارد ریال به 519هزارو 620میلیارد ریال بالغ شد. از سوی دیگر متوسط P/E بازار در 31اردیبهشت‌ماه به 34/4 مرتبه رسیده است. این شاخص در ابتدای امسال 84/3مرتبه و در اردیبهشت‌ماه سال 87 معادل 2/5مرتبه برآورد شده بود. اما کاهش گردش ریالی سهام از 10/30درصد درسال گذشته به 64/2درصد در پایان اردیبهشت‌ماه بار دیگر نشان داد که افزایش شاخص بورس تهران بدون تغییر در جریان معاملات و عمدتا تحت تاثیر افزایش قیمت سهام چند شرکت خاص صورت گرفته است. به طوری که کاهش متوسط روزانه ارزش معاملات به 181میلیارد ریال طی دو ماه منتهی به اردیبهشت‌ماه امسال از 2/71درصد کاهش در مقایسه با دو ماه ابتدای سال 87 برخوردار است. همچنین جمع ارزش معاملات بازار با کاهش 4/70درصدی در دو ماهه ابتدای امسال به 7234میلیارد ریال رسیده است؛ این درحالی است که جمع کل ارزش معاملات دو ماهه امسال با وجود افزایش 9/48درصدی حجم معاملات، شاهد 4/47درصد کاهش در ارزش معاملات بوده است.



هرچند در معاملات فروردین ماه سهامدارن حقیقی حضور فعال‌تری در بازار داشتند اما در معاملات اردیبهشت ماه شاهد حضور مستمری از سهامداران حقوقی در بازار بودیم که بخش عمده‌ای از آن به دلیل حمایت از برخی سهام دولتی صورت گرفت. در این ماه ارزش سهام خریداری شده اشخاص حقوقی در حدود 8530میلیارد ریال و معادل 75درصد از کل خریدها بود؛ در حالی که ارزش سهام فروخته شده آنها 2827میلیارد ریال و در حدود 25درصد از کل فروش‌ها بود. بر این اساس در این ماه سرمایه‌گذاری خالص اشخاص حقوقی به میزان 5703میلیارد ریال مثبت شد. به عبارت دیگر اشخاص حقوقی 5703میلیارد ریال پول به بازار سرمایه وارد کردند. در عین حال میزان خرید و فروش سهام اشخاص حقیقی به ترتیب 24 و 17درصد از ارزش خرید و فروش بود. همچنین سرمایه‌گذاری خالص آنان 762میلیارد ریال مثبت بود. شایان ذکر است مبلغ 3/908میلیارد ریال و 9/5556میلیارد ریال به ترتیب به موجب عرضه اولیه و عرضه دولتی از بازار خارج شده است. شایان ذکر است که تعداد خریداران اردیبهشت امسال در مقایسه با دومین ماه سال گذشته 5/46درصد کاهش یافت. این درصد در مقایسه دو ماه ابتدای امسال و دو ماه ابتدای سال گذشته به کاهش 2/47درصدی رسیده است. این درحالی است که کدهای صادر شده در دو ماه اول امسال شاهد 4/25درصد افزایش در مقایسه با سال گذشته بوده است که گویای این واقعیت است که در کنار سهامداران تازه‌ای که به بازار آمده‌اند، سهامداران قدیمی بیشتری از معاملات بورس تهران خود را کنار کشیده‌اند.
بازگشت بازار به آبان‌ماه سال ۸۷
کاهش ادامه‌داری که بازار به خصوص طی نیمه دوم سال گذشته به خود دیده بود، ارزش بازار بورس تهران را در ابتدای امسال به 448میلیارد ریال رساند؛ اما بخشی از این کاهش چند ماهه درپی معاملات دو ماهه امسال جبران شد. به طوری که ارزش بازار بورس تهران توانست با رسیدن به رقم 519هزارو 620میلیارد ریال، بار دیگر در نزدیکی ارزش بازار آبان‌ماه سال گذشته قرار گیرد. براساس آمار منتشره از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، معاملات 5گروه بازار تا پایان اردیبهشت‌ماه امسال معادل 1/84درصد از کل ارزش معاملات امسال بورس تهران را به خود اختصاص داده است. در این بین گروه بانکداری تحت تاثیر عرضه بانک تجارت با داشتن 6630میلیارد ریال معادل 8/51درصد از ارزش معاملات بورس تهران، رتبه نخست را داشت. در این گروه 5هزارو 555میلیون سهم نیز دادوستد شده است. همچنین گروه پیمانکاری صنعتی با 9/10درصد، گروه فلزات اساسی با 4/10درصد، گروه فرآورده‌‌های نفتی با 7/6درصد و مخابرات با 3/4درصد در رده‌های بعدی بیشترین سهم از ارزش معاملات بورس تهران قرار گرفتند. این درحالی است که فلزات اساسی با 4/14درصد، مخابرات با 2/14درصد، بانکداری با 5/11درصد، خودرو و ساخت قطعات با 1/8درصد و سیمان با 8/6درصد به ترتیب بیشترین سهم از ارزش بازار بورس تهران را به خود اختصاص دادند. از سوی دیگر گروه‌های پیمانکاری صنعتی با 4/197درصد، ساخت محصولات فلزی با 5/47درصد، وسایل اندازه‌گیری با 7/32درصد و فرآورده‌های نفتی با 4/29درصد به ترتیب بیشترین تغییرات مثبت شاخص قیمت اردیبهشت‌ماه امسال را در مقایسه با ابتدای امسال کسب کردند. از سوی دیگر گروه‌ مخابرات با P/E 48/88مرتبه بالاترین P/E بازار را داشت و در رتبه‌های بعدی به ترتیب گروه‌های منسوجات و وسایل اندازه‌گیری قرار گرفتند. همچنین گروه سرمایه‌گذاری با 567هزارو 359سهامدار و 13شرکت پرمخاطب‌ترین گروه بازار سرمایه است. خودرو در جایگاه دوم تعداد سهامدار قرار گرفت و انبوه‌سازی، سیمان و کانه‌های فلزی رتبه‌های بعدی را کسب کردند. همچنین 1/79درصد کل معاملات بورس اوراق بهادار معادل 20هزارو 230میلیارد ریال از ارزش معاملات در تهران انجام شده است. کیش با داشتن 1/5درصد از ارزش معاملات رتبه دوم بیشترین ارزش خرید و فروش دو ماهه خرید و فروش امسال را کسب کرده است. اصفهان با 8/2درصد، کرج با 3/2درصد، مشهد با 2درصد، تبریز 5/1درصد و رشت با یک درصد رده‌های بعدی بیشترین ارزش خرید و فروش در بورس‌های منطقه‌ای را داشتند.