مسعود غلام‌زاده لداری*
بخش پایانی
شرکت‌هایی که به‌صورت شبکه‌ای فعالیت می‌کنند و با همکاری یکدیگر اقدام به نوآوری می‌کنند، در حال پی بردن به اهمیت معنای گسترده‌تر شفافیت و پاسخگویی به اعضای جامعه هستند تا نوآوری را ترغیب یا حفظ کنند، دانشی را ایجاد کنند یا به اشتراک بگذارند که این امر منافع همگان را افزایش می‌دهد.

شفافیت در گسترده‌ترین تفسیر خود همان چیزی است که اعضای جامعه باید به آن ترغیب شوند.
شفافیت هیات مدیره
هیات‌‌مدیره باید خود و کل سازمان را در مقابل مالکان پاسخگو بداند و شفافیت را سرلوحه کار خود قرار دهد. بدین منظور، هیات‌‌مدیره باید مدیرعامل و سایر کارکنان سازمان، پیمانکاران، تامین‌کنندگان و شرکا را نسبت به اجرای این اصول پایبند کند.
هیات‌‌مدیره حسابدهی شفاف را برای مالکان و جامعه از طریق مولفه‌های زیر فراهم می‌کند:
گزارشگری در خصوص رعایت قوانین و مقررات گزارش‌های مالی سالانه و ارائه گزارش راجع‌به محصول، خدمت و برنامه
برنامه‌های راهبردی
دسترسی به اطلاعات یا ساز و کارهایی برای رسیدگی به شکایات
گزارش‌های ارزیابی دارایی‌ها (مالی، انسانی، فیزیکی و غیره)
همچنین هیات‌‌مدیره باید پارامترهایی به‌شرح زیر را برای شفافیت خود و مدیران ارشد تدوین ‌کند:
آیین‌نامه‌های رفتاری یا اخلاقی
تقویم سالانه هیات‌‌مدیره (جدول گزارشگری و بحث و گفت‌وگو با مدیران)
طرح عملکرد مدیرعامل و معیارهای ارزیابی
شرح مشاغل اعضای هیات‌‌مدیره و مدیرعامل
سیاست‌های هیات‌‌مدیره درخصوص مسائلی از قبیل حق امضا، ترکیب هیات مدیره، اعضای کمیته حسابرسی، اعضای کمیته پاداش، رویه‌های جذب منابع و جلسات عمومی و خصوصی
شفافیت رهبران اجرایی سازمان
به‌منظور پاسخگو بودن مدیرعامل و مدیران ارشد اجرایی سازمان و ارزیابی شفافیت هیات‌‌مدیره در مقابل مالکان و جامعه، مدیران ارشد باید به‌نوبه خود سیستمی برای گزارشگری در کل سازمان مستقر کنند. این سیستم از طریق مولفه‌های زیر بهبود می‌یابد:
قراردادهای استخدامی و آیین‌نامه‌های رفتاری
طرح‌های عملکرد مدیریت و ارزیابی‌ها
تدوین شاخص‌های عملکردی و اندازه‌گیری نتایج
ردیابی آثار فعالیت‌های انجام شده
کنترل‌های مالی و حق امضاها
انعقاد قرارداد با تامین‌کنندگان و سیستم‌های خرید
با ظهور جنبه‌های غیرسنتی برای بهبود نوآوری و به اشتراک گذاشتن دانش، در کنار ایجاد انگیزه و رهبری کارکنان دانش محور و شبکه‌ها، مدیران ارشد می‌توانند شفافیت را از طرق زیر افزایش دهند:
ایجاد ارزش‌های مشترک
تسهیل گفت‌وگو و یا تشکیل جلسات که احترام متقابل و اعتماد میان اعضای تیم کاری را ایجاد می‌کند.
اطمینان از منصفانه بودن داد و ستدهای اعضا و سازمان‌ها
حمایت از ارتباطات و زمینه‌های مشترک برای تفسیر جریان پیام‌ها در یک شبکه
نکته قابل ذکر اینکه، اگر اعضای یک جامعه یا شبکه بابت نقشی که ایفا می‌کنند منافعی عاید آنها نشود و به آنها پرداختی صورت نگیرد، احتمالا به عضویت خود ادامه نخواهند داد. همچنین، رهبران اجرایی باید نیروهای کار خود را همواره پایش کنند، در صورت نیاز میانجی‌گری کنند و رابط بزرگی در میان افراد مختلف فعال در یک شبکه باشند.
سخن پایانی
از آنجایی‌که انتظار برای شفافیت و تقاضا برای پاسخگویی رهبران سازمان به عموم مردم رو به گسترش است، آنها نیاز دارند که سیستم‌های جدیدی را طراحی و اجرا کنند.
شفافیت پتانسیل زیادی در ایجاد یک میدان بازی هموار برای سرمایه‌گذاران، مشتریان و کارکنان در اختیار دارد، از طرف دیگر اشتراک دانش و خلاقیت اعضای یک شبکه دانش را افزایش می‌دهد.
شفافیت، زندگی اکثر رهبران سازمانی را اندکی ناخوشایند می‌کند، اما کسانی‌که با آغوش باز از این اصول استقبال می‌کنند و درصدد یکپارچه‌سازی خود با جریان عملیاتی سازمان برمی‌آیند، منافع زیادی را برای سازمان، گروه‌های کاری و جوامع به بار می‌آورند. به امید آنکه رهبران سازمانی جهان، اعتماد و احترام جوامع خود را مجددا بازیافت کنند.