در گفت و گوی کارشناسان با «دنیای اقتصاد» مطرح شد
ضرورت بازنگری در گلوگاه‌های بورس تهران
آزادسازی محدودیت‌های درصد نوسان و حجم مبنا با نظارت دقیق سازمان بورس، می‌تواند نقد شوندگی‌سهام را افزایش دهد. گروه بورس - اعظم شریفی: فعالان بورس تهران همواره خواستار پیگیری مسوولان بازار سرمایه برای برطرف کردن موانع معاملات سهام هستند. در این بین بورس تهران همواره از محدودیت حجم مبنا و درصد نوسان رنج برده است، چرا که باعث شده نقدشوندگی و حجم معاملات بورس تهران جز در روزهای رونق بازار، به شدت کاهش یابد.
اما در روزهای رونق بازار نیز در نتیجه همان موانع، اغلب صف‌های خرید و فروش در بازار وجود دارد، حجم معاملات و نقدشوندگی سهام پایین خواهد ماند.
بورس تهران چند وقتی است که حجم معاملات بالا را در زمان چرخش بازار می‌بیند. وقتی بازار قرار است مثبت شود یا وقتی بازار دوباره منفی می‌شود، زمانی است که معاملات زیادی صورت می‌گیرد.
اعمال این محدودیت‌ها، تبعات دیگری نیز دارد؛ چرا که رفتارهای هیجانی در بورس تهران و تکیه سهامداران حقیقی و حقوقی به صف‌های خرید و فروش، آنها را از توجه به ارزندگی سهام، دور کرده است.
از سوی دیگر به دلیل رانت موجود برای کارگزاران به واسطه امکان خرید بی‌نام سهام، بسیاری از خریداران واقعی در صف‌های خرید و فروش قادر نیستند، معامله‌ای را انجام دهند.
این درحالی است که با نگاهی به آمار بورس‌های جهانی، می‌توان دید که از زمان شروع بحران مالی جهانی، معاملات این بورس‌ها بدون تاثیر از آنها به معاملات خود ادامه داده‌اند، چرا که راهکارها و مکانیزم‌هایی که در این بورس‌ها درنظر گرفته شده است، این بازارها را همواره نقد شونده نگاه می‌دارد. به این ترتیب به نظر می‌رسد، آزادسازی محدودیت‌های درصد نوسان و حجم مبنا، با نظارت دقیق سازمان بورس می‌تواند بازار سرمایه را به افزایش نقدشوندگی نزدیک‌تر کند.
انجام مطالعات کارشناسی برای بازنگری
در همین رابطه مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس در گفت‌و‌گو با ایسنا از اتمام مطالعات روی تغییر دامنه نوسان و حجم مبنا در نیمه اول اردیبهشت خبر داد و گفت: اولویت نخست بخش تحقیق و توسعه شرکت بورس، مطالعه روی سازوکار کنترل نوسان بازار، دامنه نوسان، منطقی کردن زمان توقف نمادها، حجم مبنا و اصلاح روش محاسبه قیمت پایانی است تا براساس کار کارشناس اصلاحاتی روی آنها انجام شود.
علی عباس کریمی ادامه داد: در نیمه اول اردیبهشت ماه کار مطالعه این بخش به پایان می‌رسد که پس از آن مطالعات کارشناسی به هیات‌مدیره ارسال می‌شود.
مطالعات همه‌جانبه برای بازنگری قوانین
همچنین نایب رییس هیات‌مدیره شرکت بورس با اشاره به لزوم تسهیل شرایط دامنه نوسان و حجم مبنا گفت: نقدشوندگی سهام در بورس تهران از یک‌سو و افزایش حجم معاملات از سوی دیگر، مواردی است که به طور مستقیم تحت تاثیر شرایط حاکم بر معاملات بورس تهران است تا قیمت سهام را به تعادل برساند. دکتر رهبر افزود: هرچه دامنه نوسان و حجم مبنا آزادتر باشد نقدشوندگی سهام افزایش می‌یابد؛ اما شرایطی وجود دارد که باید برای جلوگیری از تشکیل حباب قیمت‌ها به سمت اعمال محدودیت
حرکت کنیم.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه عمق بازار سرمایه کشور کم است و تعداد شرکت‌ها و سهام مورد معامله آنها در مقایسه با آمار جهانی درصد ناچیزی است، هرگونه تصمیم‌گیری و بازنگری در مقررات بورس نیازمند مطالعات همه‌جانبه و بررسی تمامی مواردی است که به جلوگیری از سوء استفاده‌های احتمالی بیانجامد، چرا که در نهایت باید در بورس کنترل‌هایی وجود داشته باشد و تصمیم‌گیری عجولانه در این زمینه نمی‌تواند مشکلات موجود را حل کند.
دکتر رهبر یادآور شد: اعمال محدودیت‌ها ضمن اینکه معایبی دارد، فوایدی هم دارد که کنترل‌کننده تشکیل حباب قیمتی است و نمی‌توان آنها را درنظر نگرفت.
وی با اذعان به نیاز تغییر در مکانیزم و قوانین بازار افزود: صف‌های خرید و فروش مهم‌ترین عامل عدم نقدشوندگی در بازار است که باید برای برطرف کردن آن به سمت اصلاح دامنه نوسان و حجم مبنا حرکت کنیم.
رهبر با اشاره به بحث گره معاملاتی گفت: زمان زیادی لازم است تا سهم مشمول گره معاملاتی و رفع آن شود تا بتواند در گره به تعادل قیمتی برسد. اما برای اینکه سرمایه‌گذاران بتوانند در یک زمان خاص سهم خود را خرید و فروش کنند، گره معاملاتی این فرآیند را طولانی‌تر خواهد کرد.
دکتر رهبر شرایط شرکت‌های مختلف را مدنظر قرار داد و گفت: سودآوری، سرمایه و میزان سهام شناور آزاد مواردی است که می‌تواند در روند حرکتی شرکت‌های مختلف نقش داشته باشد و باید در تدوین قوانین برای افزایش نقدشوندگی مورد توجه قرار گیرند.
دامنه نوسان دورقمی
نایب رییس هیات‌مدیره شرکت بورس افزایش دامنه نوسان را مهم‌ترین عامل در تعادل قیمت سهم ذکر کرد و گفت: بهترین و مطلوب‌ترین راه برای حرکت بازار، آزاد کردن فضای بازار است تا خریدار و فروشنده در یک لحظه اقدام به خرید و فروش کنند.
برای رسیدن به نقدشوندگی سهام، پیشنهاد ما افزایش دامنه نوسان تا ۱۰درصد است، گرچه حداقل درصد نوسان در بورس‌های دنیا ۲۰درصد است.
وی با اشاره به بورس‌های جهانی گفت: قیمت، محل تلاقی عرضه و تقاضا است تا روند معاملات شکل بگیرد.
بر این اساس در طول بحران‌های جهانی، حجم معاملات سهام در کشورهای مختلف تغییری نکرد و به معاملات روان خود ادامه داد.این درحالی است که در کشور ما نقدشوندگی سهام تحت تاثیر صف‌های خرید و فروش قرار می‌گیرد.
به این ترتیب در زمان صف‌های خرید فروشندگان با امید به افزایش قیمت، سهمی را نمی‌فروشند. همچنین در زمان صف فروش، خریداران با انتظار ادامه کاهش قیمت‌ها سهمی را نمی‌خرند.
دکتر رهبر خاطرنشان کرد: مجموع توقف معاملات در زمان صف‌های خرید و فروش، کاهش نقدشوندگی را به همراه خواهد داشت.
حذف حجم مبنا در شرکت‌های بزرگ
دبیر کانون کارگزاران نیز با اشاره به جلسات کانون با شرکت بورس به منظور ارائه راهکار در این موارد گفت: در این جلسات همواره درخواست کانون برای تسهیل مقررات به منظور افزایش نقدشوندگی و بالا رفتن حجم معاملات را هدف قرار داده‌ایم.
خرازی گفت: پیشنهادهای کانون در این زمینه به شرکت بورس ارائه شده است که مهم‌ترین آن در زمان گره معاملاتی سهام است.
درخواست کانون این است که به جای اینکه محدودیت حجم مبنا در زمان گره معاملاتی اعمال نشود، محدودیت درصد نوسان برای سهامی که مشمول گره هستند به این صورت که اگر سه یا پنج روز سهمی صف خرید یا فروش داشته باشد، از روز چهارم یا ششم برای آن سهم محدوده نوسان برداشته شود.
خرازی تاکید کرد: از سوی دیگر در حال حاضر برای شرکت‌های بزرگ‌تر با سرمایه، ارزش بازار و سهام شناور آزاد بیشتر، حجم مبنای زیادی درنظر گرفته شده است. این در حالی است که افزایش معاملات سهام شرکت‌های بزرگ می‌تواند بازار را تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین باید تدابیری درنظر گرفته شود تا حجم مبنای شرکت‌های بزرگ کمتر از سایر شرکت‌ها باشد.
وی با اشاره به اینکه کاهش حجم مبنای شرکت‌های بزرگ، دیگر پیشنهاد کانون به شرکت بورس است، افزود: مطالعه تطبیقی بورس‌های جهانی و درنظر گرفتن ارزش و حجم معاملات ما نشان‌دهنده تفاوت‌های فاحشی است که افزایش دامنه نوسان به ۵درصد هم می‌تواند بخشی از این تفاوت‌ها را کاهش دهد.
در این زمینه هم جلسات کانون کارگزاران با شرکت بورس تا رسیدن به راهکار مناسب ادامه دارد.
روش میانگین معاملات
همچنین یک کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه مشکلات حجم مبنا و دامنه نوسان مسائلی هستند که راه حل را در خودشان دارند، گفت: اگر قرار است قوانین محدودکننده معاملات سهام در بازار وجود داشته باشد، باید برای بهتر شدن معاملات آنها را ساده‌تر کرد.
شروین شهریاری با اشاره به اینکه در دوره نوسان ۵درصدی، معاملات روان‌تر بود، گفت: افزایش درصد نوسان سه درصدی از جمله مواردی است که شرکت‌ها را به سمت معاملات روان‌تر هدایت می‌کند. همچنین به نظر می‌رسد عدد ۸ده هزارم که برای محاسبه حجم مبنای شرکت‌ها درنظر گرفته می‌شود بسیار بزرگ است.
در همین رابطه نصف شدن حجم مبنای کنونی شاید بتواند روند حرکتی سهام را سریع‌تر کند. وی افزود: هرچند این حجم مبنا برای شرکت‌های خیلی بزرگ به ۴ ده هزارم رسیده است، اما هنوز رقم بزرگی است که معاملات سهام آنها را کند کرده است.
شروین شهریاری با ارائه پیشنهادی افزود: به نظر می‌رسد روش میانگین وزنی قیمت سهام بتواند برای تعیین قیمت سهام شرکت‌ها راهکار مناسب‌تری باشد، چرا که با درنظر گرفتن میانگین قیمت سهام در تعداد سهامی که در یک سال معامله می‌شود به قیمت‌های واقعی‌تری خواهیم رسید.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: با استفاده از روند معاملاتی یک سهم در طول یک سال، حجم مبنای مناسب برای یک سهم تعیین خواهد شد.
به این ترتیب که تعداد سهامی را که در یک سال معامله شده است را به روزهای معاملاتی تقسیم کنیم تا به یک عدد مناسب آن سهم دست پیدا کنیم.
ارسال نظر