بررسی دنیای اقتصاد درخصوص نزول شاخص در بورس تهران
مرز سقوط کجاست؟
گروه بورس- مجید اسکندری: «دماسنج اقتصاد» واژه‌ای است که همواره از سوی کارشناسان مالی به بورس اطلاق می‌شود. اما گویا سرمای بازار سرمایه فراتر از گردش فصول سال بر این دماسنج تاثیر گذاشته، به گونه‌ای که نشانگر آن، تنها به سمت پایین حرکت می‌کند و شاید هم ثبت لحظات گرم را به خاطره‌ها سپرده است. مهمانان قدیمی‌تر تالار شیشه‌ای روزهای گرمی را به خاطر می‌آورند که تالار مملو از جمعیت و سفارش خرید و کسب سودهای سرشار، موضوع گفت‌وگوی مهمانان با یکدیگر بود. آن روزها شاخص بورس در مرز ۱۴هزار قرارداشت و همچنان به پیش می‌رفت.
اما این پیشروی دیری نپایید و سقوطی فواره‌وار را به دنبال خود به ارمغان آورد.
مدیران بازار سرمایه مرز ۱۰هزار واحد را به عنوان مرز روانی شاخص در اذهان سرمایه‌گذاران جا انداختند و در سال‌های اخیر همواره سعی کردند تا با بهره‌گیری از شیوه‌های مختلف به هر نحو ممکن اجازه ندهند شاخص از این مرز روانی به سمت پایین حرکت کند، اما این تدابیر نیز دیری نپایید و راه به جایی نبرد.
بحران مالی در بازارهای جهانی که تا چندی پیش به گفته مدیران سازمان بورس نمی‌توانست تاثیری بر بازار سرمایه ایران بگذارد، سایه خود را اندک اندک بر سر این بازار گستراند و اکنون مصونیت بورس ایران از بحران‌ها معنا و مفهوم چندانی ندارد.
شاخص بورس در حال حاضر در حدود ۸۴۰۰سیر می‌کند در حالی که ابتدای سال را با رقم ۱۰هزار و ۸۲واحد آغاز کرده بود، این افت تا کجا ادامه خواهد یافت؟
شاخص بورس تهران از ابتدای سال جاری، بالاترین میزان خود را در تاریخ ۲۵تیر ماه با رقم ۱۲هزار و ۹۱۸واحد به ثبت رساند یعنی با ۲۸۰۰واحد رشد در مقایسه با ابتدای سال جاری، بازدهی حدود ۲۸درصدی را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان آورد. به دنبال این صعود، شاخص، سیر نزولی خود را آغاز کرد که تاکنون نیز ادامه یافته است. شاخص بورس در حال حاضر ۸۴۵۷ واحد است که در مقایسه با بالاترین رقم خود، ۴۴۶۰واحد کاهش را تجربه کرده و ۵/۳۴درصد بازدهی منفی را برای فعالان بازار بر جای گذاشته است.
رسیدن به نقطه آغاز
بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر، ارزش بورس تهران به ۴۷هزارمیلیارد تومان رسیده و این در حالی است که ورود چهار شرکت بزرگ دولتی به بورس، تنها توانسته است ارزش بازار سرمایه را به رقم ابتدای سال برساند.
همچنین متوسط P/E بورس تهران، رقم ۴ را نشان می‌دهد.
هم اکنون ۱۶درصد ارزش بورس در اختیار شرکت مخابرات است و هر یک ریال تغییر قیمت سهام این شرکت می‌تواند به اندازه یک واحد برشاخص، تاثیر مثبت یا منفی برجای گذارد. به عنوان مثال اگر قیمت هر سهم مخابرات در بازگشایی پس از مجمع به اندازه سودنقدی خود (۱۳۰ریال) کاهش یابد، شاخص نیز ۱۳۰واحد افت را ثبت خواهد کرد.
یادآور می‌شود که پس از راه‌اندازی سیستم جدید معاملات، فرمول محاسبه شاخص نیز تغییر کرده و مولفه‌ای به نام «شاخص بازده نقدی و قیمت» دیگر وجود خارجی ندارد.
کوچ بی‌برگشت
بازدهی بورس تهران در شرایط حاضر به ۵/۵درصد منفی رسیده و به این ترتیب سرمایه‌گذاران به امید کسب سود، به طور میانگین با ۵/۵درصد زیان همراه شده‌اند و این خود دلیلی قانع‌کننده برای خروج آنها از این بازار است.
در مقابل اوراق مشارکت و گواهی سپرده بانک‌ها، سرمایه‌های فراری داده شده از بورس را فرا می‌خوانند و با تضمین سود، سرمایه‌گذاران را تشویق و دلگرم می‌کنند.
اگرچه افت قیمت، یکی از شاخصه‌های اصلی هر بازار است و نوسان در ذات هر بازار سرمایه نهفته است، اما باید دانست که بازارهای سرمایه دنیا برخلاف بازار ایران تنها بر سهام تکیه ندارد و فعالان این بازارها، ابزارهای متفاوت و متعددی را در این بازار در خدمت خود گرفته‌اند.
بنابراین افت قیمت سهام در بازار سرمایه ایران تنها یک راه برای فعالان این بازار باقی می‌گذارد: «خروج از بورس».
افت تا کجا ادامه می‌یابد؟
برخی از کارشناسان بر این باورند که اگر دامنه نوسان قیمت‌ها برداشته شود، ممکن است شاخص به ۶هزار واحد نیز برسد، اما در مقابل گروهی دیگر اظهار می‌کنند که در‌حال‌حاضر قیمت سهام بیشتر شرکت‌های بورسی متعادل شده و به غیر از معدود شرکت‌ها، صف فروشی وجود ندارد.
از سوی دیگر مخابرات نیز نمی‌تواند پس از بازشدن، شاخص بورس را به طور قابل ملاحظه‌ای پایین بیاورد.
این گروه از کارشناسان بر این نظر اتفاق دارند که شاخص بورس در سطوح بالاتر از ۸هزار واحد متعادل خواهد شد و از این سطح پایین‌تر نخواهد آمد.از سوی دیگر باید منتظر یک موج منفی دیگر طی هفته‌های آینده باشیم زیرا شرکت‌های بورسی از اوایل اسفندماه پیش‌بینی سود سال آینده خود را اعلام می‌کنند و با توجه به وابستگی شرکت‌ها به قیمت‌های جهانی و کاهش سود آنها، این موج ایجاد خواهد شد، اگرچه بخشی از این افت، در قیمت‌های فعلی لحاظ شده است.
به نظر می‌رسد تاثیر امواج منفی به اندازه‌ای نخواهد بود که شاخص را به کمتر از ۷۵۰۰واحد تنزل دهد، اما این امیدواری وجود دارد که P/E پایین بورس تهران با اعلام EPSهای سال آینده شرکت‌ها اصلاح شود.
افت قیمت‌ها در بازار سهام غیر طبیعی نیست
در همین رابطه دبیرکل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار در گفت و گو با سنا در خصوص وضعیت شاخص‌ها و قیمت سهام در بورس با توجه به کاهش قیمت‌های جهانی محصولات گفت: «طی شش ماه ابتدایی سال جاری قیمت نفت و محصولات فولادی از رشد بسیار بالایی برخوردار بودند.
همچنین قیمت محصولات پتروشیمی، فلزات، مس، روی و... در نیمه نخست امسال افزایش قابل توجهی را تجربه کرد. اما پس از آن وارد روند نزولی شد و هم‌اکنون قیمت این محصولات بیش از ۶۰ تا ۷۰درصد کاهش یافته است.»
حسین خزلی خرازی ادامه داد: «با این تغییر قیمت، نوسان‌های پیش آمده در بازار سهام طبیعی است و همان‌طور که مشاهده می‌شود قیمت سهام شرکت‌هایی در بورس با افت شدید مواجه شده که درآمدشان مبتنی بر فروش کالا بوده است.»
وی در پاسخ به این سوال که به اعتقاد شما روند نزولی قیمت‌ها و شاخص‌ها تا چه زمانی ادامه می‌یابد، ابراز داشت: «بورس کشور از اقتصاد جدا نیست. از سوی دیگر اقتصاد ایران با اقتصاد سایر کشورها در ارتباط است. بنابراین خروج از فاز رکودی به بازگشت قیمت نفت در جهان و مثبت شدن قیمت محصولات یادشده بستگی دارد. البته تحلیل‌گران جهانی معتقدند که این روند تا یک سال و نیم آینده تداوم خواهد داشت. هرچند که ممکن است اتفاقاتی این روند را دگرگون کند. برای مثال ممکن است دولت جدید آمریکا ابزارهای جدیدی را ارائه دهد که موجب تغییر روند فعلی اقتصاد جهان شود. به علاوه در روزهای گذشته نیز قیمت انواع محصولات فلزی در بورس لندن اندکی افزایش یافته است.»
دبیرکل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه هم اکنون در فصل سرما قرار داشته و به پایان سال و پایان کار دولت نزدیک می‌شویم، گفت: «دولت جدید به عنوان یک پارامتر اساسی بر اقتصاد موثر است. بنابراین انتظار می‌رود با آغاز فصل گرما شاهد رونق اقتصاد به ویژه در بخش ساخت و ساز باشیم. زیرا هم‌اکنون قیمت مصالح ساختمانی کاهش یافته، نیاز به مسکن احساس شده و پول کافی هم در جامعه وجود دارد. همچنین زمین‌هایی که به اعضای تعاونی مهر واگذار شده، آماده ساخت هستند.
با این شرایط رشد ساخت و ساز و به دنبال آن رونق اوضاع ۱۶۰ محصول مرتبط با این صنعت دور از انتظار نخواهد بود.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا بورس برای بهبود اوضاع باید در بازار دخالت داشته باشد؟ تاکید کرد: «هرگونه دخالت بورس در بازار شبهه دستکاری را ایجاد می‌کند و بورس همواره باید نقش نظارتی خود را حفظ کند.
در این بین انتظارات متوجه دولت بوده که با حمایت خود، رونق را به بازار سهام بازگرداند. البته دولت نباید در بازار دخالت کند و فقط باید با استفاده از ابزارهایی، طرف تقاضا را تقویت کند. هرچند که تصمیم‌گیران اصلی به چنین حمایتی اعتقاد نداشتند. البته دولت استدلال‌های خاص خود را در این زمینه داشت.
برای مثال معتقد بود که منابع دولت اندک بوده و باید صرف کارهایی شود که در اولویت‌های اصلی‌تری قرار دارند. زیرا افت فعلی شاخص‌ها باتوجه به دوره رونق پیش از آن چندان غیرطبیعی نیست.»
ارسال نظر