علیرضا کدیور
بورس اوراق بهادار در آستانه عرضه بلوکی سهام شرکت‌های فولاد خراسان و خوزستان با توقف نماد دو شرکت برای تعدیل EPS سال ۸۷ مواجه شد.

این توقف نماد در حالی صورت گرفت که قرار است امروز 406میلیون سهم معادل 6/40درصد از سهام فولاد خراسان به صورت یکجا توسط سازمان خصوصی‌سازی و به وکالت از سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در بورس عرضه شود. بنابر اعلام سازمان خصوصی‌سازی، قیمت پایه هر سهم فولاد خراسان در این عرضه 3557ریال تعیین شده است که با توجه به بسته شدن نماد «فخاس» در قیمت 4978ریال در روز یکشنبه، قیمت پایه معامله به میزان 40درصد افزایش یافته است. هرچند بازگشایی نماد فولاد خراسان طی معاملات امروز و رشد قیمت آن نمی‌تواند قیمت پایه معامله بلوک «فخاس» را افزایش دهد؛ زیرا قیمت روز قبل از معامله ملاک قیمت پایه است، اما مانور تبلیغاتی سازمان خصوصی به وسیله انتشار اطلاعیه‌ای مبنی بر تخصیص سود سهام مجامع آتی «فخاس» به خریدار بلوک و تعدیل EPS در آستانه عرضه، می‌تواند خریداران بالقوه بلوک مزبور را بالفعل کند. در حقیقت تخصیص سود به خریدار امری بدیهی است و انتشار این اطلاعیه در عمل نکته خاصی را برای سهامداران در بر نداشته است. نکته جالب توجه دیگر در خصوص عرضه «فخاس» انتشار اطلاعیه ناظر بازار در خصوص بازگشایی نماد شرکت طی معاملات امروز است. همچنین فولاد خراسان به تازگی در هفتم خردادماه سود سال 86 را تعدیل کرده بود و دلیل EPS سال 87 می‌توانست به همراه همان تعدیل به بورس ارائه شود. بررسی پیشینه رفتار سازمان خصوصی‌سازی در زمان عرضه سهام شرکتهای متعلق به ایمیدرو، نشان می‌دهد که عرضه بلوک 20درصدی ملی مس که در تاریخ 21/6/86 و با قیمت 8774 به انجام رسید، داستانی مشابه شرکت‌های فولادی دارد؛ چرا که در آن زمان سازمان خصوصی‌سازی قیمت پایه بلوک 20درصدی «فملی» را 7400ریال اعلام کرده بود، اما به دلیل تعدیل EPS «فملی» در فاصله 3 روز مانده به عرضه اولیه و افزایش پیش‌بینی سود هر سهم شرکت از 993 به 1260ریال، قیمت سهام شرکت در بورس از 7637 به 8774ریال افزایش یافت و در عمل به دلیل بالاتر بودن قیمت تابلوی سهم نسبت به قیمت پایه، 8774ریال به عنوان قیمت پایه جدید ملاک عرضه سازمان خصوصی‌سازی قرار گرفت. وضعیتی که در سال جاری در صورت تعدیل EPS «فخوز» و بازگشایی نماد آن پیش از 25خرداد ماه می‌تواند ارزش پایه بلوک 5/35درصدی فولاد خوزستان را که به دلیل افزایش قیمت در بورس به میزان 4/19درصد افزایش یافته، مجددا افزایش دهد. بلوکی که در‌حال‌حاضر ارزش پایه آن از 476 میلیارد به 576میلیارد تومان افزایش یافته است. اما در این میان ملی مس به دلیل بالاتر بودن قیمت بازار سهم نسبت به قیمت پایه به‌رغم توانایی شرکت در افزایش پیش‌بینی سود هر سهم سال 87، دچار توقف نماد نمی‌شود. بلوکی که قرار است به قیمت پایه 8774ریال عرضه شود، در حالی که قیمت بازار هر سهم شرکت در‌حال‌حاضر 7863ریال است.
نکته قابل توجه در بررسی رفتار سازمان خصوصی‌سازی به عنوان متولی قیمت‌گذاری و عرضه سهام شرکت‌های بزرگ دولتی اینکه این سازمان به عنوان فروشنده سهام دولت باید دارایی‌های مزبور را به بهترین قیمت ممکن عرضه کند، اما شیوه بازارگرمی «سازمان» برای فروش سهام از طریق انتشار اطلاعیه‌ها، تعدیل‌های EPS در آستانه عرضه، بهره‌برداری از جو حاکم بر بورس تهران و... از سازمانی که متولی ارزش‌گذاری سهام دولت است، بعید به نظر می‌رسد. چرا که در وضعیت فعلی قیمت پایه بلوک ۴۰درصدی فولاد خراسان ۳۵۵تومان تعیین شده و قیمت معاملاتی سهام خرد شرکت در حدود ۵۰۰تومان است و این تفاوت معنادار قیمت بین سهام خرد و بلوک مدیریتی (با توجه به ارزش بالاتر بلوک مدیریتی نسبت به سهام خرد) نشان از نمونه قیمت‌گذاری منطقی (!) این سازمان در برآورد دقیق ارزش دارایی‌های دولت دارد و درعمل سازمان خصوصی از طریق سعی و خطا و محک فعالان بازار، ارزش واقعی بلوک‌های مدیریتی دولت را کشف می‌کند. اتفاقی که در قیمت‌گذاری پایین بلوک شرکت‌های آلومتک، تراکتورسازی و قیمت‌گذاری بالای سهام کشتیرانی در عرضه اولیه رخ داد.