علیرضا کدیور

پس از ماه‌ها انتظار و درخواست کارشناسان برای تسهیل روند معاملات سهام در بورس، شرکت بورس روز گذشته خبر از افزایش یک‌درصدی دامنه نوسان روزانه برای قیمت سهام شرکت‌ها از ابتدای هفته آینده داد. بر این اساس محدوده نوسان قیمت سهام شرکت‌ها در روز از دو به سه‌درصد افزایش می‌یابد. این تغییر تنها مختص قیمت‌ سهام عادی است و محدوده نوسان قیمت حق‌تقدم در حد چهاردرصد قبلی باقی می‌ماند.

در حقیقت اصلی‌ترین هدفی که از افزایش محدوده نوسان دنبال می‌شود، افزایش سرعت به تعادل رسیدن قیمت سهام است. به بیان دیگر اگر قیمت سهام شرکتی در اثر انتشار خبر مثبت یا منفی باید ۳۰درصد افزایش یا کاهش یابد در شرایط فعلی ۱۵ روز طول می‌کشید که این تصحیح قیمت صورت گیرد حال آنکه با شرایط جدید زمان به به تعادل رسیدن قیمت به ۱۰ روز کاهش می‌یابد.از سوی دیگر، افزایش سرعت به تعادل رسیدن قیمت سهام سبب می‌شود، فعالان بازار با تحلیل دقیق‌تری اقدام به خرید و فروش سهام و قرار گرفتن در صف‌های خرید و فروش کنند،‌ چراکه در صورت هرگونه اشتباهی در تحلیل قیمت سهام یک شرکت می‌توانند متحمل زیان سنگین‌تری نسبت به شرایط قبلی شوند.

این موضوع باعث می‌شود حجم صف‌های خرید و فروش کاهش یافته و در نتیجه سرعت گردش سهام افزایش یابد که مجموع این دو فرآیند به افزایش نقدشوندگی سهام منجر خواهد شد.

همچنین در حال حاضر خرید سهام یک شرکت و فروش آن با دو درصد رشد در روز بعد با توجه به کمیسیون ۶/۱درصدی خرید و فروش، سود چندانی را عاید سرمایه‌گذاران نمی‌کرد حال آنکه از این پس سهامداران در صورت خرید سهم و فروش آن در ماکزیمم قیمت روز بعد (۳درصد مثبت) می‌توانند در حدود ۵/۱درصد سود را ظرف تنها یک روز کسب کنند، شرایطی که می‌تواند سفته‌بازی سهام را افزایش دهد.

از نگاه کلی‌تر باید توجه داشت افزایش دامنه نوسان یا عواملی از این دست که می‌تواند نقد شوندگی و سهام را افزایش دهد، در حقیقت سرعت رسیدن شاخص بورس به هدف‌های کوتاه‌مدت را تسریع می‌کند. به بیان دیگر در بازار گاوی (بازار رونق) این سیاست می‌تواند روند رشد شاخص را سرعت ببخشد و حتی قیمت سهام را به سمت حبابی شدن سوق دهد. شرایطی که طی سال‌های ۸۲ و ۸۳ منجر به رشد حبابی قیمت‌ها در بورس تهران شد. وضعیتی که در بازار خرسی نیز (بازار رکودی) می‌تواند شاخص را با سرعت بیشتری به سمت پایین بکشاند.

نکته جالب توجه در‌حال‌حاضر این است که تغییر محدودیت نوسان قیمت روزانه در شرایطی اتخاذ شده است که بورس تهران در حالت برزخ به سر می‌برد و این سیاست فی‌النفسه نمی‌تواند تاثیر چشمگیری بر روند معاملات سهام داشته باشد بلکه وقایع، تصمیم‌گیری‌ها و اخبار آتی است که می‌تواند جهت حرکت این بازار را مشخص کند. بازاری که به مراتب نسبت به گذشته از توان بالاتری برای سقوط یا صعود برخوردار شده است. در این شرایط به نظر می‌رسد هرگونه اظهار نظر مقامات داخلی در خصوص مسائل سیاسی یا اقتصادی و وقایع بین‌المللی با شدت بیشتری بورس تهران را به جنبش وامی‌دارد. فرآیندی که در صورت وقوع (به خصوص در حالت افت قیمت‌ها) می‌تواند واکنش‌های مدیران را درپی داشته باشد.