«حافظ» بورس ایران

پیشینه صنعت کارگزاری بورس در ایران با تاسیس بورس در کشور یعنی سال ۱۳۴۶ همزمان است. در سال‌های نخست تاسیس بورس، صنعت کارگزاری با تاسیس شرکت‌های کارگزاری وابسته به سه بانک دولتی شامل بانک ملی، بانک توسعه صنعتی و بانک ایران و هلند آغاز شد. اما نخستین کارگزار خصوصی بورس تهران یک تاجر بود. محمود کریشچی متولد ۱۳۰۲ تبریز، تاجر پوست و معامله‌گر اوراق اصلاحات ارضی به عنوان اولین نماینده بخش خصوصی در بازار سرمایه از سال ۱۳۴۸ وارد بازار سهام شد. او که پیش از این در سال ۱۳۴۱ و به دنبال اجرای اصلاحات ارضی در زمینه خرید و فروش قبوض اصلاحات ارضی در بانک کشاورزی، فعالیت می‌کرد به پیشنهاد یکی از مدیران بانک ملی به بورس آمد. البته او در یک آزمون که از سوی بانک کشاورزی و در میان ۳۰ نفر فعال بازار اوراق اصلاحات ارضی برگزار شد، توانست رتبه اول را کسب کرده و وارد بورس شود. در آن زمان اوراق قرضه دولتی، قبوض اصلاحات ارضی و سهام چند شرکت و بانک در بورس معامله می‌شد. بورس آن زمان بسیار کوچک بود و تعداد معدودی کارگزار مشغول فعالیت در آن بودند و شرکت کارگزاری وجود نداشت و بانک‌ها نیز در بورس، نماینده داشتند. بورسی که کریشچی اولین کارگزار آن بود عبارت بود از یک میز و چند صندلی و تخته سیاهی که با گچ قیمت‌ها را بر روی آن ثبت می‌کردند و بعدها این ثبت قیمت‌ها با استفاده از تابلوهای چوبی و اعداد فلزی انجام می‌شد.

سالنی که آن روزها قیمت‌ها در آن توسط ناظر بازار از طریق بلندگو اعلام می‌شد، همه بورس کشور را تشکیل می‌داد.پس از طی این دوره برخی افراد حاضر در بانک مرکزی و چند سازمان و نهاد دیگر، مخالفت‌های خود را با بورس اعلام کردند. آنها حتی عنوان می‌کردند که تحصیل‌کردگان آمریکا باید از بورس اخراج شوند. در این شرایط کریشچی به همراه رجایی سلماسی دبیرکل وقت بورس به ملاقات یکی از مدیران بنیاد مستضعفان رفته و گزارشی از عملکرد، وضعیت و دارایی بورس را به وی اعلام و تقاضای تعیین تکلیف این تشکیلات را کردند که با پاسخ مثبت وی روبه‌رو شدند. به این ترتیب، بورس که می‌رفت به فراموشی سپرده شود، بار دیگر با تلاش کریشچی به حیات خود بازگشت.وی برای جا انداختن مکانیزم و عملکرد این بازار در اذهان بسیاری از مدیران دستگاه‌های کشور و تشویق آنها برای حضور در این بازار تلاش‌های فراوانی کرد.او در چند دوره فعالیت بورس، عضویت هیات مدیره این بازار مالی را بر عهده داشت و در این سمت، توانست تاثیر بسزایی در رشد و توسعه بازار داشته باشد.فرشید جهانی یکی از کارگزاران قدیمی بورس درباره او می‌گوید: او معرف همه کارگزاران قدیمی است که وارد بازار سرمایه شده‌اند و این افراد همواره از وی به عنوان یک مشاور قوی و صاحب‌نظر بهره برده‌اند.او در سال ۱۳۷۲ اولین شرکت کارگزاری خصوصی بورس را با نام «شرکت کارگزاری کریشچی» تاسیس کرد. وی همچنین از اعضای موسس «موسسه مالی و اعتباری سامان اقتصاد» بود که بعدها به «بانک سامان» تبدیل شد.پس از تاسیس این شرکت، «رضا» فرزند کریشچی که مقیم آمریکا بود برای فعالیت به کشور بازگشت و حرفه پدر را ادامه داد.در حال حاضر حدود ۷۰ درصد از سهام این شرکت به بانک سامان و شرکت سرمایه‌گذاری سامان منتقل شده است.«الله‌وردی رجایی سلماسی» اولین دبیرکل بورس پس از انقلاب درباره وی می‌گوید: «او در زمان فعالیت خود در بورس فردی بسیار درستکار و امین بود و همواره فعالان بازار از نظرات سازنده وی بهره می‌بردند.» محمود کریشچی در حال حاضر دوران بازنشستگی خود را سپری می‌کند و کوله‌باری ارزشمند از تجربیات و خاطرات این بازار را به همراه دارد. برای او و همه پیشکسوتان بازار سرمایه، موفقیت و سلامتی آرزومندیم.