واکنش مثبت بورس به تحولات اقتصادی

گروه بورس- شروین شهریاری: بورس تهران این هفته تحت تاثیر رشد ارزش دلار و تصمیمات شورای پول و اعتبار در جهت اصلاح نرخ سود بانکی قرار گرفت تا صف‌های خرید و رشد قیمت سهام در هر دو گروه صادرکنندگان و بانک‌ها را به نمایش بگذارد. به این ترتیب پس از واکنش‌های احساسی سهامداران و سایه‌های تردید و ترس که در فصل پاییز بر بازار سهام حکمفرما شده بود و کاهش بیش از ۹ درصدی شاخص بورس را رقم زد، نشانه‌هایی از تغییر روند در بازار سرمایه آشکار شده است. بنابراین، با محو شدن احساسات زود گذر و بازگشت عقلانیت به عرصه دادوستد‌ها، ارزش سهام بار دیگر در مسیر صعود قرار گرفته است. این واکنش بازار سهام از مدت‌ها قبل مورد انتظار بود؛ چرا که رشد قیمت ارز‌های خارجی به لحاظ منطقی برای اقتصاد هر کشور پیامدهای مثبتی در برداشته و با افزایش انگیزه تولید و تقویت موقعیت صادرکنندگان، چشم‌انداز رونق اقتصادی را برای بنگاه‌های فعال ترسیم می‌کند. حال توجه بورس تهران پس از مدت‌ها بی‌تفاوتی بار دیگر به این اصل مهم بنیادی جلب شده است؛ در این راستا، شاخص بورس در این هفته رشد ۴/۲ درصدی را به ثبت رساند تا بازده بازار از ابتدای فصل زمستان به ۹/۳ درصد برسد. افزایش مبتنی بر تحلیل ارزش سهام در حالی صورت می‌پذیرد که سایه تنش‌های سیاسی و ریسک‌های مربوط به آن هنوز در گوشه ذهن معامله گران خودنمایی می‌کند؛ وضعیتی که تا تعیین تکلیف نهایی کماکان احتیاط را چاشنی معاملات رو به رونق سهام در روزهای آتی خواهد کرد.

پتروشیمی‌ها از خواب بر‌می‌خیزند؟

به لحاظ دارابودن منابع غنی نفت و گاز و مازاد تولید قابل توجه محصولات پتروشیمی در ایران، تولیدکنندگان این صنعت از مزیت غیر‌قابل انکاری در صادرات برخوردارند. بنابراین، یکی از صنایعی که در شرایط عادی انتفاع مستقیمی از رشد نرخ ارز می‌برد، سهام این گروه است. با وجود تاکیداتی که تحلیل‌گران تا پیش از این بر پتانسیل‌های سهام پتروشیمی و چشم انداز رشد سودآوری آنها داشتند، خریداران، این سهام را در شش ماه گذشته مورد بی‌مهری قرار داده بودند.

در این هفته، با جلب توجه مجدد سرمایه‌گذاران به اصول بنیادی، پتروشیمی‌ها یکی از اولین گروه‌هایی بودند که صف‌های خرید را تجربه کردند. شاخص این صنعت که وزنی معادل ۷ درصد در بازار سرمایه کشور دارد، ۹/۲درصد در مقیاس هفتگی جهش کرد. رونق مزبور در حالی اتفاق افتاده است که محاسبات اولیه از سودآوری شرکت‌های این گروه با نرخ کنونی ارز در بازار آزاد از امکان رشد حداقل ۵۰ درصدی سود شرکت‌ها در سال آینده حکایت دارد؛ امری که هنوز برای تحلیل‌گران قابل باور نبوده و کارشناسان منتظر دریافت اطلاعات جدید در این باره هستند.

به نظر می‌رسد در صورتی که محتوای گزارش‌های ۹ ماهه بتواند بازار را نسبت به انتفاع مستقیم شرکت‌های پتروشیمی از تضعیف افسارگسیخته ارزش ریال متقاعد کند، روزهای روشنی پیش روی سهامداران این صنعت خواهد بود؛ هر چند در این میان، چشم‌انداز ریسک مبادلات ارزی در برابر خوش‌بینی‌های موجود به چشم می‌خورد.

داغی عرضه‌های اولیه در سرمای زمستان

بر‌خلاف کارنامه ۹ماهه نخست سال که به لحاظ ورود شرکت‌های جدید به بازار سهام چندان پربار نبود، آغاز زمستان با افزایش قابل ملاحظه تحرکات در این بخش همراه شده است.

در این راستا، این هفته انجام اولین عرضه سهام اصل ۴۴ در سال ۹۰ به نام حمل‌و‌نقل بین‌المللی خلیج فارس رقم خورد. بزرگ‌ترین شرکت حمل‌و‌نقل جاده‌ای ایران در حالی روی تابلو نشست که آزادسازی یارانه‌ها در بخش سوخت و آرد (مهم‌ترین محصول مورد حمل) سودآوری شرکت را تحت فشار زیادی قرار داده است. به‌رغم اعلام سود ناچیز ۴۰ ریالی به ازای هر سهم در سال مالی جاری، عرضه ۵ درصدی سهام این شرکت در قیمت ۱۲۲ تومان مورد اقبال خریداران قرار گرفت. در رویدادی دیگر در این راستا، دیروز ۱۰ درصد سهام سرمایه‌گذاری مسکن تهران در نرخ ۱۹۰۰ ریال عرضه شد که با توجه به ارزش گذاری مناسب (P/E=۳/۸) مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار گرفت.در بازار ابزارهای نوین مالی هم در آغاز هفته بیش از ۴۱ میلیارد تومان صکوک ۱۷ درصدی شرکت جوپار با تقاضای خرید چند برابری نسبت به حجم عرضه رو‌به‌رو شد و در عرض چند ثانیه به فروش رفت. این امر، بار دیگر پتانسیل موجود در سطح جامعه به منظور خرید اوراق ۱۷ درصدی بدون جریمه را مورد تایید قرار می‌دهد. در همین حال، با پذیرش شرکت نفت و گاز پارسیان در بورس که هلدینگ پتروشیمی سرمایه‌گذاری غدیر به شمار می‌رود، بازار در معرض یک عرضه اولیه بزرگ در نیمه نخست بهمن ماه قرار می‌گیرد که رویدادی حائز اهمیت خواهد بود. به این ترتیب به نظر می‌رسد موتور خاموش عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه کشور بار دیگر به راه افتاده و با توجه به اثر مثبت این اقدام بر جذب سرمایه‌گذاران جدید می‌توان به تعمیق رونق شکننده بازار در میان مدت امیدوار بود.

گام بلند شورای پول و اعتبار

این روزها در هر محفل اقتصادی کشور که پای سخنان افراد بنشینیم، سخن از التهاب بازار ارز و آثار نامساعد شیب تند تضعیف ارزش ریال بر اقتصاد ملی است. از منظر کارشناسی، هر چند قوی نگه داشتن مصنوعی ارزش ریال در سال‌های گذشته به نفع اقتصاد کشور نبوده است اما آنچه این روزها در بازار ارز رخ می‌دهد و منجر به جذب سرمایه‌های سرگردان و هجوم تقاضا به سمت این کالای واسطه‌ای (یعنی دلار) شده است نه تنها منفعتی برای اقتصاد ندارد، بلکه به دلیل ایجاد نوسانات شدید در قیمت ارز در عمل قدرت پیش بینی را از فعالان اقتصادی سلب می‌کند.

با وجود آنکه همه مسوولان بلندپایه اقتصادی در ایران با این عقیده موافق هستند اما در عمل، به جز روش تکراری و ناموفق «وعده آرامش در چند روز آینده» و تزریق‌های بی‌نتیجه دلار که توسط بازار بلعیده می‌شود، اقدام موثری برای کنترل شرایط تا پیش از این صورت نگرفته بود. با این وجود، بعدازظهر سه‌شنبه خبری بر روی سایت خبرگزاری‌ها قرار گرفت که فعالان اقتصادی را شگفت‌زده کرد.

این خبر که با جزئیات کمی منتشر شده است از افزایش سود بانکی به حداقل ۲۱ درصد حکایت می‌کند. به این ترتیب به نظر می‌رسد که سیاست‌گذاران اقتصاد کشور در تصمیمی دیرهنگام اما شجاعانه بر آن شده‌اند تا از طریق عمل اقتصادی (و نه وعده یا تهدید) از سرازیر شدن سرمایه‌ها به سمت کالاهای فاقد ارزش اقتصادی (طلا و ارز) جلوگیری کرده و پیکان اژدهای نقدینگی را بار دیگر به سوی منابع مولد هدایت کنند؛ رویکردی که با واکنش مثبت بورس در گام اول رای اعتماد خود را از ویترین اقتصادی کشور نیز دریافت کرده است.