گروه بنگاه‌ها- زهرا مجتهد: در حالی که فعالان بورس تهران در تندباد ریزش قیمت‌ها و جو ترسناک این روزهای بازار خاطره سودهای رویایی را تقریبا از یاد برده‌اند، شاخص صنعت قند و شکر در بازار سهام دیروز با قرار گرفتن روی رقم ۲۲۷۴ واحد، بازدهی ۱۳۰ درصدی را به طور میانگین نشان می‌داد؛ وضعیتی که بار دیگر این اصل طلایی را خاطرنشان می‌سازد که همیشه و در هر وضعیتی فرصت برای سود کردن در بورس هست. با این وجود، رشد بی‌محابای سهام قندی مانند همه افزایش‌های سریع دیگر در بازار سهام انتقاداتی را برانگیخته و شائبه معروف «حبابی بودن قیمت‌ها» را بار دیگر بر سر زبان برخی انداخته است.به دنبال این رویدادها خبرنگار ما، طی سه هفته گذشته تلاش کرد تا در گفت‌وگو با مدیران شرکت‌های قندی از جمله شرکت‌های قند نقش جهان، قند ثابت خراسان، قند نیشابور، هگمتان، پیرانشهر و حتی مدیریت صنعت نقد بهشهر به بررسی دلایل ایجاد این شرایط بپردازد. پیگیری‌هایی که به جز یک شرکت هرگز به نتیجه نرسید و ثابت کرد مدیران شرکت‌های قندی واقعا تمایلی به شفاف‌سازی ندارند و شاید اتهاماتی که بر این اساس به آنها وارد شده، خیلی هم بی‌اساس نیست.گزارش پیش‌رو حاصل دیدگاه مدیر عامل تنها یک شرکت قندی و کارشناسان بازار است که به بررسی آخرین وضعیت این صنعت در بازار سرمایه پرداخته‌اند.

دلایل رشد قیمت جهانی شکر

در همین رابطه فرهاد رمضان، کارشناس بازار سرمایه به بازدهی خارق‌العاده این صنعت طی سال‌جاری اشاره کرد و گفت: افزایش قیمت سهام شرکت‌های قندی دلایل متعددی دارد، اما عمده‌ترین آن افزایش مصرف این محصول به دلیل کالای جایگزین برای جبران مصرف مواد روغنی و پروتئینی است.وی رشد قیمت دانه‌های روغنی و مواد پروتئینی در جهان را از دلایل گرایش مردم دنیا به مواد قندی قلمداد کرد و تصریح کرد: افراد در کشورهای در حال توسعه مانند ایران به مصرف قند و شکر به صورت شیرینی و شکلات روی آورده، به طوری که فرآورده‌های معدنی و پروتئینی جای خود را به فرآورده‌های قندی داده‌‌اند؛ زیرا قند و شکر بالاترین کالری را در میان سایر مواد غذایی دارا هستند و بر همین اساس می‌توانند جایگزین کالری از دست رفته شوند. وی اضافه کرد: همچنین افزایش قیمت نفت، افزایش هزینه حمل‌و‌نقل را نیز در بر دارد، از این رو در دنیا به خصوص در آمریکای جنوبی از اتانولی که از نیشکر گرفته می‌شود برای ایجاد انرژی بهره گرفته‌اند. این موضوع نیز از دیگر عوامل رشد قیمت جهانی شکر به شمار می‌رود.

قندی‌ها حباب نیستند

از نظر رمضان، شرکت‌های قدیمی قندی دارای ارزش جایگزینی مناسبی هستند و با توجه به اینکه از قدمت ساخت برخوردارند اغلب دارایی‌هایی مانند مستغلات و مزارع را در مجموعه خود دارند.رمضان یادآور شد: از دید فاندامنتال اکثر این شرکت‌ها با داشتن دارایی‌های غیرمولد از قابلیت مناسبی برای فروش این دارایی‌ها برخوردارند و از آنجایی که سرمایه‌های کوچکی دارند سودآوری آنها در صورت فروش دارایی‌ها به شدت با افزایش همراه می‌شود.وی ادامه داد: با توجه به اینکه وضعیت خرید و فروش بازار مسکن بهتر شده است، بنابراین، بسیاری از قندی‌ها نیز امکان فروش دارایی‌های خود را خواهند داشت که به نظر می‌رسد اتخاذ این استراتژی در دستور کار قندی‌ها باشد.وی افزود: با افزایش قیمت فروش و پتانسیل واگذاری دارایی‌ها بدیهی است که قیمت سهام این شرکت‌ها در بازار سرمایه افزایش یابد. رمضان در پاسخ به این پرسش خبرنگار ما که آیا شما معتقد به وجود «حباب» در قیمت سهام قندی هستید یا خیر؟ خاطرنشان کرد: این سهام حباب ندارند و رشد آنها با منطق اقتصادی هماهنگ است.وی در خصوص فرصت‌ها و چالش‌های صنعت قند در بازار سرمایه اظهار کرد: در شرایطی که بازار ملتهب است و از ریسک‌های خارجی اثراتی را می‌پذیرد، توجه سرمایه‌گذاران به سمت و سوی سهامی که دور از گرد و غبار سیاسی درآمد خوبی دارند، معطوف می‌شود.وی افزود: به طور معمول دو صنعت غذا و دارو که صنایع استراتژیک نیز هستند و در هیچ جای دنیا در تحریم قرار نمی‌گیرند، در این وضعیت موفق عمل می‌کنند.

سودآوری قندی‌ها ناپایدار است

در همین رابطه دیگر کارشناس بازار سرمایه ضمن تاکید بر عدم شفافیت شرکت‌های قندی در بازار سرمایه خاطرنشان کرد: بورس باید پیش‌تر از این به موضوع قندی‌ها توجه می‌کرد و برای دریافت اطلاعات و شفاف‌سازی بیشتر آنها را مورد کنترل قرار می‌داد.رضا بختیاری در حالی که معتقد است در سهام این شرکت‌ها حباب وجود دارد، افزود: این خطری است که با رشد یکباره سهام قندی، سرمایه‌گذاران را تهدید می‌کند به طوری که ممکن است در همین صنعت سهامی ارزندگی خرید را در قیمت‌های بالا نداشته باشد، اما سهامداران جزء تحت تاثیر جو بازار و بدون در نظر گرفتن تفاوت شرکت‌ها در صف‌های خرید این گروه می‌روند.بختیاری با توصیه به این مطلب که سهامداران باید با احتیاط خریدکنند، تصریح کرد: نه قیمت قبلی سهام قندی صحیح بود و نه قیمت فعلی آنها. وی معتقد است اگر هم شرکت‌های قند در سال جاری با جهش سودآوری مواجه شوند در اثر افزایش ارزش موجودی‌های انبار آنها بوده است و این افزایش سودآوری پایدار نیست؛ ضمن آنکه قیمت‌های فروش شکر لزوما در بلندمدت در سطوح فعلی باقی نخواهد ماند.

رشد قیمت‌ها منطقی نیست

اما در راستای ماجرای قندی‌ها که جملگی از پاسخ به سوالات «دنیای‌اقتصاد» امتناع کردند، تنها قند لرستان بود که به راحتی به سوالات ما پاسخ داد. مهندس «زارع ممقانی»، مدیرعامل شرکت «قند لرستان» در پاسخ به این پرسش‌ها که علت رکوردشکنی صورت گرفته در سهام این گروه چیست؟ گفت: در اکثر شرکت‌های قندی افزایش قیمت سهام واقعی نیست. وی پیش‌بینی کرد که همین قیمت‌ها پس از برگزاری مجامع افت قابل توجهی پیدا کنند. از نظر این مدیرعامل قندی،‌ واکنش بازار نسبت به افزایش قیمت سهام این گروه منطقی نیست.

ضربه مهلک واردات به صنعت قند

وی در خصوص قیمت فروش شکر و تفاوت نرخ آزاد و رسمی آن تصریح کرد: قیمت فروش شکر به صورت عمده کمتر از قیمت تمام شده آن است. او در این باره توضیح داد: یک ماه مانده به شروع فصل بهره‌برداری تولید شکر از چغندر، با صفر شدن تعرفه واردات، یک‌ میلیون و ۱۰۰ هزار تن شکر خام وارد کشور شد و این موضوع باعث اشباع شدن بازار شکر در شرایط فعلی شده است. وی افزود: در حال حاضر قیمت عمده فروش شکر سفید در کارخانه‌ها به ۱۰هزار ریال از قرار هر کیلوگرم تقلیل یافته است. وی در خصوص عدم کاهش قیمت شکر در بازار داخل گفت: به دلیل واردات بی رویه شکر خام از نظر مقداری و ریالی، ضربه مهلکی بر پیکر صنعت قدیمی قند و شکر وارد آمده و از این رو محصول تولیدی کارخانه‌ها بدون استثنا در انبار دپو شده است.ممقانی افزود: قیمت شکر در بازار‌های داخل به کمتر از یک دلار در هر کیلو کاهش یافته است، در صورتی که قیمت تمام شده شکر سفید وارداتی بین یک‌هزار و ۳۰۰ تا یک‌هزار و ۳۵۰ تومان برآورد می‌شود.وی در پاسخ به این پرسش که اثر آزادسازی یارانه‌ها در افزایش هزینه تولید به ازای هر کیلو چقدر بوده و آیا در این باره جبران صورت گرفته است؟ گفت: جبرانی از بابت تامین هزینه‌ها به صورت پرداخت نقدی انجام نگرفته است اما هزینه‌های انرژی، قطعات فنی و هزینه کارگر به طور سرسام‌آور افزایش پیدا کرده است. در حال حاضر، قیمت تمام شده شکر در بهترین کارخانه بین یک‌هزار و ۲۰۰ تا یک‌هزار و ۲۸۰ تومان برآورد می‌شود. وی تصریح کرد: آزادسازی یارانه‌ها آثار مثبت و منفی توامان داشته است. نکته مثبت آن حرکت به سمت بهینه‌ کردن مصرف انرژی است که اکثر واحدهای تولیدکننده که مصرف گاز طبیعی و نفت سیاه یا گازوئیل دارند، سعی بر آن دارند که مصرف انرژی را کنترل و منطقی کنند. اثر منفی، بالا رفتن قیمت تمام شده محصول است که هیچ‌گونه کمکی از طرف دولت برای جبران آن انجام نشده است.

۵/۱ میلیون تن تولید شکر در سال‌جاری

زارع ممقانی پیش‌بینی کرد در سال جاری حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن تا یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تن شکر در واحدهای چغندری و نیشکری تولید شود. وی افزود: امسال کارخانه قند لرستان حدود ۳۰ تا ۳۲ هزار تن شکر سفید را تولید خواهد کرد.وی بزرگ‌ترین فرصت این صنعت را در صورت پشتیبانی اصولی دولت از تولید داخل دانست و تصریح کرد: مهم‌ترین چالش‌های موجود، بدهکار بودن کارخانه‌ها و فقدان منابع مالی کافی برای نوسازی خطوط تولید شکر است. ممقانی ادامه داد: تا زمانی که این واحدها در مالکیت دولت باشد، امیدی به بهبودی وضعیت بهره‌وری نیست. مدیرعامل قند لرستان در پایان به سهامداران قندی توصیه کرد تا به تصمیم‌گیری‌های دولت در این بخش توجه ویژه‌ای داشته باشند؛ زیرا در صورت برخورداری از حمایت لازم و رسیدن تولید قند وشکر به خودکفایی بازده سرمایه‌گذاری در این صنعت افزایش می‌یابد.