یادداشت‌های تالار شیشه‌ای

بازار سهام به کدام سو می‌رود؟

شروین شهریاری
به تازگی یکی از اساتید دانشگاه هاروارد آمریکا را ملاقات کردم که مثال جالبی درباره بازارهای جهانی سهام می‌زد. وی می‌گفت: مرد کارمندی را تصور کنید که چند سگ خانگی را نگهداری می‌کند. او روز به هنگام عزیمت به محل کار سگ‌ها را در آپارتمان خود محبوس می‌کند و پس از بازگشت، آنها را برای هواخوری به خیابان می‌برد.

شروین شهریاری

به تازگی یکی از اساتید دانشگاه هاروارد آمریکا را ملاقات کردم که مثال جالبی درباره بازارهای جهانی سهام می‌زد. وی می‌گفت: مرد کارمندی را تصور کنید که چند سگ خانگی را نگهداری می‌کند. او روز به هنگام عزیمت به محل کار سگ‌ها را در آپارتمان خود محبوس می‌کند و پس از بازگشت، آنها را برای هواخوری به خیابان می‌برد. در این وضعیت‌، اگر فردی سعی کند حرکت بعدی سگ‌ها که در خیابان رها شده‌اند را پیش‌بینی کند، طبیعتا تلاش عبثی خواهد کرد؛ زیرا سگ‌ها که یک روز تمام را زندانی بوده‌اند، بدون الگویی مشخص با انرژی زیاد از یک سوی خیابان به سمت دیگر می‌دوند. بنابراین، اگر می‌خواهید مقصد نهایی سگ‌ها را حدس بزنید، عاقلانه‌تر است که مسیر قدم زدن مرد را دنبال کنید، زیرا حیوانات خانگی در نهایت پس از تخلیه انرژی به سمت صاحب خود بازمی‌گردند. استاد مزبور نوسانات سهام مختلف در بازار را به سگ‌ها و ارزش واقعی سهام را به مرد تشبیه می‌کرد که در نهایت قیمت به سوی آن میل می‌کند.

حکایت این روزهای بورس تهران هم شباهت جالبی با این مثال دارد. در روزهایی که هر روز ده‌ها خبر مبنی بر تحولات سیاسی داخلی و خارجی، تلاطم در بازار ارز، نوسان بازارهای جهانی و... منتشر می‌شود، تلاش برای حدس زدن واکنش بعدی بازار، اقدامی بیهوده است و باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران می‌گردد. اما تمرکز بر ارزش ذاتی سهام نشان می‌دهد در بازاری که از ابتدای سال هیچ رشد قیمتی نداشته (همه رشد شاخص بورس از محل سود تقسیمی شرکت‌ها تامین شده است)، نفت ۱۰۰ دلاری و قیمت دلار ۱۳۰۰ تومانی (که روزگاری آرزوی تولیدکنندگان بود) آن را پشتیبانی می‌کند و P/E میانگین آن با افتی قابل ملاحظه در اثر رشد سودآوری شرکت‌ها در گزارش‌های شش ماهه و افت نرخ سهام به محدوده ۶ واحد بازگشته است، چشم‌انداز سقوط بیشتر قیمت سهام در صورت ثبات شرایط دور از واقع می‌نماید.

البته کماکان می‌توان از نگرانی‌های روزمره (حرکت دیوانه‌وار سگ‌ها) سخن راند و انرژی را بر روی پیش‌بینی وقایع آینده متمرکز کرد، اما اگر بخواهیم به اصول سرمایه‌گذاری بازگردیم باید گفت قیمت سهام در بورس تهران پس از طی این دوران آشفته و پرتلاطم مجددا به سمت ارزش ذاتی بازخواهد گشت؛ مقصدی که پس از فرو نشستن گرد و غبارها، قیمت سهام را ناگزیر به سمت سطوحی بالاتر از امروز هدایت خواهد کرد. پس شاید بد نباشد یک بار دیگر توصیه استاد پرتجربه را مرور کنیم که می‌گفت: «سگ‌ها را فراموش کنید، مرد را دنبال نمایید!»