گروه بورس- همایون دارابی: رشد نرخ مبادله ارزهای عمده خارجی در برابر ریال و تاثیر آن بر شرکت‌های بورسی توجه سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران را به خود جلب کرده است. فعالان بازار سهام پس از سال‌ها سیاست ارزی مبتنی بر نرخ شناور مدیریت شده طی هفته گذشته عقب‌گردی را در سیاست‌های بانک مرکزی تجربه کرده و نرخ جدیدی تحت عنوان «نرخ بازار ارز فرعی» را شاهد بودند. در حالی که اکثر کارشناسان با سردرگمی تغییرات مداوم و اظهار نظرهای متناقض و بعضا فاقد منطق را شاهد هستند، این وضعیت بازار سهام را در سکون قرار داده است. از دیدگاه فعالان بازار ارز سخنان رییس‌ کل بانک مرکزی در زمینه لزوم حفظ ذخیره ارزی، عدم تامین نیاز قاچاقچیان کالا و محدودیت در بازار ارز مسافرتی، چراغ سبزی برای بازار ارز جهت رشد قیمت تلقی شده است. اما با رسیدن نرخ ارز به بیش از یک هزار و ۳۳۰تومان، نگرانی از دخالت ارزی بانک مرکزی رشد قیمت‌ها را متوقف کرد تا نگاه‌ها به سوی ابتدای هفته باشد؛ البته در صورت عدم مداخله بانک مرکزی امکان رشد بیشتر قیمت‌ها وجود دارد. در همین حال، از دیدگاه سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار، نرخ ارز به عنوان یکی از متغیرهای کلیدی بازار را متاثر خواهد ساخت. از دیدگاه کارشناسان، شرکت‌های بورسی را عموما به سه دسته مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان و دارندگان ارز می‌توان تقسیم کرد. بر این اساس، شرکت‌های خودرویی، دارندگان بدهی‌های ارزی و واردکنندگان تجهیزات به عنوان مصرف‌کنندگان، شرکت‌های صادرکننده و شرکت‌هایی که محصولات آنها براساس نرخ ارز قیمت‌گذاری می‌شود به عنوان تولید کنندگان ارز و بانک‌ها به دلیل ذخایر ارزی قابل ملاحظه، دارنده ارز طبقه‌بندی می‌شوند. در این میان، با کاهش تزریق ارز از سوی بانک مرکزی شرکت‌های صادرکننده کالا از اقبال روز افزون‌تری برخوردار خواهند شد. از سوی دیگر، رشد بهای ارز با جلب بخشی از سرمایه‌های معامله گران به سوی خود فشاری را بر نقدینگی بازار سرمایه وارد کرده است. در همین حال با رشد ارزش دلار احتمالا بانک مرکزی اهدافی نظیر افزایش اشتغال در واحدهای تولیدی و توقف واردات گسترده و کنترل نقدینگی متحرک در کوتاه مدت را مد‌نظر دارد.

معامله گران بورس تهران همچنین با تلاطم سنگین بازارهای جهانی نیز دست به گریبان هستند. به‌‌رغم خوشبینی اولیه در مورد حل مشکل یونان اما بار دیگر این معضل سر باز کرده است. در آخرین تحول نخست‌وزیر یونان می‌گوید آماده است از طرح خود برای برگزاری همه‌پرسی در مورد کمک‌های مالی اتحادیه اروپا به یونان، صرف نظر کند.

پاپاندرئو پیشنهاد کرده است که برای رسیدن به توافق نظر در این مورد با اپوزیسیون وارد گفت‌وگو شود.

رهبران اتحادیه اروپا اعلام کردند یونان تنها در صورتی می‌تواند این کمک مالی را دریافت کند که شروط آن را بپذیرد. احتمال دارد پاپاندرئو از مقام خود کناره‌گیری کند؛ اما تلویزیون دولتی یونان مدتی بعد اعلام کرد جورج پاپاندرئو در دیدار هیات دولت احتمال کنار‌ه‌گیری خود از مقام نخست وزیری را رد کرده است.

در این باره رییس گروه وزرای دارایی اتحادیه اروپا تاکید کرد: ادامه این کمک‌ها به یونان بستگی به پاسخ مردم این کشور به همه پرسی دارد. تاکنون یونان هشت میلیارد یورو را به دلیل منوط کردن همه چیز به این همه پرسی از دست داده است.

صندوق بین‌المللی پول که یکی از متحدان اروپا برای پرداخت وام به یونان در طرح نجات این کشور از بحران مالی است نیز به تبعیت از نهادهای مالی اروپایی ادامه کمک‌ها را به یونان موقتا متوقف کرد.

بی ثباتی در حوزه یورو اگر چه به رشد ارزش دلار منجر شد اما با مداخله فدرال رزرو در بازار، ارزش دلار نیز کاهش یافت تا بار دیگر نگاه‌ها به سوی طلا بچرخد. این امر بهای طلا را رشد داده و به تبع آن در داخل کشور نیز قیمت سکه طلا به عنوان ذخیره پایه طلایی افزایش چشمگیری یافته است. در همین حال، بازار طلا با آشفتگی خود شرایط عجیبی ایجاد کرده است. به ویژه در قراردادهای آتی در شرایطی که بهای روز سکه طلا در حد ۶۰۰هزار تومان رقم خورده است، قراردادهای آتی اردیبشهت سال ۹۱در حد ۷۴۸هزار تومان معامله می‌شوند که فاصله‌ای ۲۵درصدی را در موقعیت آربیتراژ ایجاد کرده است. این گونه فاصله‌ها می‌تواند به جلب مشارکت بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری عمده در بازار آتی منجر شود.

از سوی دیگر در بازارهای جهانی، بهای مس باردیگر به مرز ۸هزار دلار در هر تن رسیده است. بهای فلزات آلومینیوم، روی و سرب نیز به ترتیب ۲هزار و ۲۱۳دلار، یک هزار و ۹۲۲دلار و یک هزار و ۹۹۳دلار رقم خورده است. بهای بیلت فولادی نیز در حد ۵۳۰دلار در بورس فلزات لندن قرار گرفته است. اما در این میان، بدترین شرایط را می‌توان در بازار سنگ‌آهن دید. بهای سنگ‌آهن در بازارهای اسپات همچنان در حال کاهش است و به کمترین حد در ۱۶ماهه اخیر (۱۳۰ تا ۱۳۳ دلار در هر تن برای سنگ‌آهن خلوص ۵/۶۳ درصد هند) رسیده است. نگرانی در بازار سنگ‌آهن، شرایط شرکت‌های داخلی را پیچیده‌تر کرده است. هفته گذشته بورس تهران شاهد اعتراضاتی به عملکرد ایمیدرو در تعیین عوارض بر دو شرکت سنگ‌آهنی گل‌گهر و چادر‌ملو و شرکت‌های فولادی، بود. این عوارض که در جهت تامین مالی صندوق بازنشستگی فولاد و بدون واگذاری امتیازی به شرکت‌های سنگ‌آهنی و فولادی مقرر شده است، احتمالا سبب کاهش سودآوری سهام سنگ‌آهنی و فولادی در صورت پذیرش این عوارض خواهد بود. در هفته گذشته مدیرعامل سرمایه‌گذاری ملی در یک نامه اعتراضی خاطرنشان کرد: عمده سهامداران بخش حقوقی و حقیقی در طول سال گذشته سهام شرکت‌های صنعتی و معدنی چادرملو و سنگ‌آهن گل‌گهر را در ارزش‌هایی تا سقف حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد ریال خریداری کرده‌اند که این ارزش عمدتا ناشی از سرقفلی این معادن و سودآوری آتی آنها بوده‌است که به‌مراتب از ارزش جایگزینی این شرکت‌ها بالاتر است. همچنین لازم به ذکر است در برنامه‌پنجم توسعه کشور و ابلاغیه مقام معظم رهبری در سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی، سیاست کلان دولت در حمایت از بازار سرمایه قرار گرفته و افزایش غیرعادی هزینه‌های این شرکت‌ها موجب ایجاد ریسک غیرقابل اندازه‌گیری خواهد شد.

این در حالی است که اخذ هرگونه عوارض و حقوق دولتی باید در چارچوب قانون معادن و آیین نامه اجرایی آن که قابلیت جذب آن در قیمت تمام شده بنگاه‌ها امکان‌پذیر باشد، انجام گیرد. بنابراین هرگونه تغییرات بالاتر از نرخ تورم یا افزایش نامتناسب با قیمت‌های جهانی و بورس کالا نسبت به سال قبل، سیاست‌های برنامه‌ریزی شده را خدشه دار می‌نماید.

در کنار مساله سنگ‌آهن و توقف نمادهای این گروه، بورس تهران از نظر قدرت نقدشوندگی سهام یکی از بدترین دوره‌های خود را تجربه می‌کند. توقف ده‌ها نماد با ارزش بازار بالا و شمار قابل توجه سهامداران در کنار رکود بازار، فشار زیادی را برای سهامداران ایجاد کرده است. در همین راستا، نمادهایی نظیر سرمایه‌گذاری معادن و فلزات، امید و چادرملو و گل‌گهر در کنار صندوق بازنشستگی، فولاد خوزستان، ایران خودرو، سرمایه‌گذاری سایپا، گروه بهمن، آذرآب، مارگارین، پتروشیمی شیراز، صنایع شیمیایی ایران، نفت پارس، پتروشیمی اصفهان، دکتر عبیدی، موتوژن و ده‌ها نماد دیگر در حال حاضر متوقف بوده و از دور معاملات خارج شده‌اند.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه بازاری مثبت اما همچنان کم‌عمق بود. به دنبال عدم برکناری وزیر امور اقتصادی و دارایی در جلسه روز سه‌شنبه مجلس شورای اسلامی، بورس اوراق بهادار از فشار کاهشی خارج شد و با رشد برخی از نمادهای عمده، شاخص توانست ۶/۷۶ واحد رشد کند. این رشد در شرایطی رخ داد که حجم معاملات همچنان به میزان اندکی و در حد ۸/۳۲میلیارد تومان باقی ماند که البته ۳۰درصد این حجم را نیز معامله یک بلوک ۳۲میلیون سهمی بانک انصار تشکیل داد.

کارشناسان بازار حجم کم معاملات را ناشی از توقف نمادهای عمده، نبود انگیزه در میان معامله‌گران و انتظار برای روشن شدن تحولات سیاسی آتی ارزیابی می‌کنند که بدون رشد حجم معاملات، چرخش روند بازار قابل اتکا ارزیابی نمی‌شود.

معامله‌گران روز چهارشنبه در گروه پتروشیمی، شاهد پذیرش پتروشیمی پردیس در بورس اوراق بهادار و انتقال آن قریب‌الوقوع این شرکت از فرابورس به بورس بودند. با توجه به اینکه مدت طولانی از حضور پردیس در فرابورس نمی‌گذرد، پذیرش این شرکت در بورس شگفتی ساز شده است. کارشناسان بازار خواهان شفاف شدن شرایط پذیرش در فرابورس و بورس اوراق بهادار هستند.

در همین گروه، امروز پتروشیمی کرمانشاه شاهد برگزاری جلسه معارفه خواهد بود. این جلسه احتمالا راهگشایی عرضه پتروشیمی کرمانشاه پس از عید قربان یا غدیر‌خم خواهد بود. در تحولی دیگر، پتروشیمی شیراز در گزارش شش ماهه پوشش ۱۴۳ریالی را اعلام کرده و سود خود را تا ۳۴۹ریال افزایش داده است.

در گروه بانکی، معامله‌گران روز چهارشنبه همچنان شاهد معاملات پرحجمی در نماد بانک انصار بودند. این معاملات احتمالا برای آماده‌سازی برای انتقال بخشی از سهام بانک انصار به مجموعه مخابرات خواهد بود.در این گروه، عدم پرداخت اقساط خرید سهام بانک ملت و صادرات توسط خریداران، سازمان خصوصی‌سازی را به عرضه سهام این دو بانک به وکالت از سوی سهامداران بدهکار واداشته است. بر اساس اعلام سازمان خصوصی‌سازی، ۸۴/۰ درصد سهام بانک ملت به وکالت از سوی شرکت بین‌المللی عمران رضوی به ارزش پایه هر سهم ۲۲۷۴ ریال روز یکشنبه ۲۹ آبان‌ماه جاری از طریق بورس تهران به صورت نقد واگذار می‌شود. همچنین ۲۸/۱ درصد سهام بانک صادرات به وکالت از سوی مجتمع کشت و صنعت و روغن نباتی ماهیدشت به ارزش پایه هر سهم ۱۴۵۶ ریال در روز دوشنبه ۳۰ آبان‌ماه جاری به صورت نقد روی میز بورس قرار می‌گیرد.در گروه فولادی، عدم پرداخت اقساط بلوک ۵درصدی مبارکه توسط صندوق بازنشستگی فولاد سبب عرضه این بلوک از سوی سازمان خصوصی‌سازی شده است. در بازار از گروه بهمن به عنوان خریدار این بلوک یاد می‌شود.

این بلوک به صورت ۵۰درصد نقد و ۵۰درصد اقساط عرضه خواهد شد. کارشناسان بازار خریدهای بدون برنامه صندوق بازنشستگی فولاد و عدم مدیریت مناسب دارایی‌های این شرکت در مجموعه‌هایی نظیر معادن و فلزات را که به تغییرات پی در پی مدیریت این شرکت منجر شد به عنوان یکی از ریشه‌های مشکل مالی کنونی این صندوق ارزیابی می‌کنند.

در گروه تجهیزات، سهامدار عمده توسعه صنعتی پیش از عرضه بلوک مدیریتی این شرکت قصد جابه‌جایی سهام تکنوتار موجود در این شرکت را دارد. انتظار می‌رود این بلوک تکنوتار به سهامدار عمده توسعه صنعتی منتقل شود. توسعه صنعتی ۴/۸ درصد تکنوتار را در قیمت یک هزار و ۷۵۰ریال به صورت نقد عرضه می‌کند.

لازم به ذکر است که شرکت سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان قصد دارد در روز ۱۸ آبان‌ماه مالکیت ۸۶/۳۱ درصدی سهام شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران به قیمت هر سهم یک هزار و ۲۰۰ریال را از طریق بازار دوم بورس واگذار کند.

در گروه مخابرات، انتظار می‌رود افزایش نرخ هر پالس مکالمه به تعدیل سود شرکت مخابرات منجر شود و احتمال دارد «اخابر» در شش ماهه پوشش ۲۱۰ریالی را اعلام کند. در همین حال، مدیرعامل ایرانسل گفت: ورود این شرکت بورس را تکان خواهد داد.

علیرضا قلمبر دزفولی با اشاره به استعلام ایرانسل از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در موضوع الزام یا اختیار واگذاری ۲۱ درصد سهام این شرکت در بورس، اظهار کرد: تصمیم برای ورود به بورس با من نیست؛ اما شخصا به شدت علاقه‌مند به ورود شرکت در بورس هستم.

در مجموع بازار سهام در روز چهارشنبه با شرایط مثبت اما شکننده‌ای مواجه بود. از مجموع ۲۲۴نمادی که روز چهارشنبه به روی تابلو رفتند ۹۹نماد با کاهش قیمت و ۱۱۹نماد با رشد ارزش معامله شدند. ارزش معاملات در هفته گذشته نیز به ۳۷۷میلیارد تومان رسید که ۸/۳۷درصد رشد نسبت به هفته قبل را نشان داد. شمار خریداران نیز با کاهش ۱/۲درصدی به ۲۰هزار و ۵۲۴نفر رسید .شاخص نیز کل هفته ۱/۸۶واحد رشد کرد و شاخص بازده نقدی و قیمت نیز ۳۵۰ واحد افزایش را تجربه کرد.