سیگنالهای جدید از بازار سهام؛ کارشناسان چه میگویند؟
هراس بورس از مقاومت ۳.۵میلیونی
پروانه کُبره: بورس تهران پس از فتح کانالهای جدید در روزهای اخیر، دیروز نیز مسیر صعودی خود را ادامه داد. هرچند در دقایق نخست معاملات، شاخص کل با رشد بیش از 1.5درصد در آستانه ثبت رکوردهای تازه و قدرتمند قرار گرفت، اما افزایش فشار فروش سبب شد تا شیب رشد آرامتر شود و بازار رفتاری محتاطانهتر از شنبه را به نمایش بگذارد. بورس تهران با محرک رشد قیمت دلار و به تبعیت از بازارهای موازی، در مسیر صعودی گام برداشته است. از زمان شکسته شدن سقف تاریخی بورس، شاخص کل موفق شد با عبور از مرز 3.3 و 3.4میلیون واحدی به اوج تاریخی برسد. به طوری که برای چهارمین روز متوالی سقفهای بالاتری را به ثبت رسانده است.
سریال رکوردشکنیهای بورس در صورتی که ریسکهای جدیدی متوجه بازار نباشد، ادامه خواهد داشت. اگرچه بازار سهام شنبه را با موجی از هیجان و صفهای سنگین خرید آغاز کرده بود، اما روز گذشته چهره آرامتری به خود گرفت. حضور پررنگ فروشندگان در ادامه کار، نشان داد تبوتاب معاملات فروکش کرده و بازار مسیر متعادلتری را در پیش گرفته، این در حالی است که بازارهای موازی همچنان سقفهای جدیدی را به ثبت رساندند. دلار آزاد، معاملات شنبه را در سطح 122 هزار و 100 تومان به پایان رساند؛ شاخص ارزی، معاملات دیروز را در سطح 122 هزار و 800 تومان آغاز کرد و در ادامه وارد کانال 123 هزار تومان شد. پس از آن مجددا اسکناس آمریکایی کانال 123 هزار تومان را از دست داد. هر گرم طلای 18 عیار در معاملات بازار فیزیکی طلا و سکه به 12میلیون و 500 هزار تومان رسید و سکه امامی هم در کانال 132میلیون تومان مورد معامله قرار گرفت.
پیشروی عرضهها و عقبنشینی شاخصها
بازار سهام در حالی در اوج تاریخی خود به سر میبرد که دیروز با هجوم فروشندهها مجبور به عقبنشینی شد. با وجود آنکه متغیرهای اقتصادی همگی در خدمت بورس قرار دارند تا شاخص کل را به اهداف بالاتر نزدیک کنند، اما همچنان ریسک اصلاح و استراحت موقت وجود دارد. از سویی همچنان نوسان ارزی، بازار را با نااطمینانیهایی همراه کرده است. بورس تهران به رسم گذشته، همواره از ثبات نسبی متغیرها منتفع شده است. از اینرو با توجه به آنکه احتمال افزایش قیمت دلار توافقی وجود دارد، برای امسال هدف نهایی شاخص کل محدوده 3میلیون و 600هزار واحد خواهد بود. اما اگر بازار بخواهد به مصاف سودهای سال آینده شرکتها برود، باید هدف بیشتر از 5میلیون واحد را مورد هدف قرار دهد. اما در کوتاهمدت شانس ورود بورس به فاز اصلاح کم نیست. در صورتی که بازار بخواهد استراحتی داشته باشد، میتواند نسبت به اولین حمایت پیشروی خود، یعنی محدوده 3میلیون و 300هزار واحدی واکنش نشان دهد. اما منفیهای بازار با محرک رشد قیمت دلار خریدار خواهد داشت و بازار سهام در صورتی که ریسک تنش بیشتر را در محاسبات خود لحاظ نکند، به اهداف خود خواهد رسید.
بازارها در قله تاریخی
حضور همزمان بازارها در سقف تاریخی خود، حاکی از تشدید انتظارات تورمی در اقتصاد این روزهای ایران است. شاخص کل بورس در ارتفاع تاریخی خود قرار دارد و قیمتها در بازار طلا و سکه نیز در راستای قلهنوردی دلار و اونس طلا در بازار جهانی، به حرکت خود در مسیر صعودی ادامه میدهند. این موضوع نشان میدهد که سرمایههای خرد سیال و سرگردان سطح جامعه در جست و جوی مامنی برای در امان ماندن از گزند کاهش ارزش ریال هستند و تخصیص سرمایه را در بازارهای مذکور انجام میدهند. هر بازاری که در ماههای آتی چشمانداز رشد بیشتری داشته باشد، سهم بیشتری از جریان سرمایه حقیقیها خواهد داشت.
آنچه در معاملات یکشنبه گذشت
در جریان معاملات روز یکشنبه شاهد عملکردی متعادل از سوی شاخصهای سهامی بودیم. معاملات دیروز بورس تهران با رشد خفیف 0.11درصدی شاخص کل تمام شد. اما در پشت پرده این صعود، نشانههایی از ضعف قدرت خریداران دیده شد. شاخص کل در ساعات ابتدایی تا محدوده ۳میلیون و ۴۸۳ هزار واحد پیش رفت، اما با شدتگرفتن عرضهها در سراسر بازار، صعود نیمروزی آن دوام نیاورد و بخش قابلتوجهی از رشد خود را از دست داد. افت ۳۳ هزار واحدی نسبت به قله روزانه، شاخص را تا مرز منفیشدن نیز پیش برد و فضای محتاطانهتری را نسبت به روزهای قبل رقم زد. شاخص کل روز یکشنبه را در سطح 3میلیون و 450 هزار واحد تمام کرد. در سمت شاخص هموزن نیز شرایط مشابهی رقم خورد. این نماگر هرچند در نهایت تنها 0.05درصد رشد کرد و پرونده خود را در ارتفاع ۹۷۴ هزار واحدی بست، اما در ابتدای معاملات توانسته بود از سقف تاریخی ۹۷۷ هزار واحد عبور کند. رکوردی که بهدلیل فشار عرضهها پایدار نماند و با عقبنشینی دوباره همراه شد.
فرابورس هم روزی متعادل را سپری کرد و شاخص کل این بازار ۰.۱۸ درصد تقویت شد. با این حال، جریان سرمایههای خرد پیام واضحتری داشت. ارزش معاملات خرد تا مرز 16 هزار میلیارد تومان بالا آمد، اما خروج 557میلیارد تومانی پول حقیقی نشان داد که نگاه محتاط سرمایهگذاران کوتاهمدت هنوز تغییر نکرده است. در پایان دادوستدها، ۵۹ درصد نمادها در محدوده منفی قرار گرفتند و تنها ۴۱ درصد بازار توانست در مدار صعودی باقی بماند. ترکیبی که حالوهوای سردتر تقاضا نسبت به ابتدای هفته را بهخوبی نشان میدهد.
محرکهای بنیادی رشد اخیر
با وجود عملکرد مطلوب بورس، اظهارات مختلفی از سوی کارشناسان مطرح میشود. در همین رابطه محمدحسین علیبخشی، کارشناس بازارهای مالی در مورد وضعیت بورس تهران گفت: بازار سرمایه در هفتههای اخیر مسیری پرشتاب را پشت سر گذاشته و بررسی الگوی حرکتی شاخص کل نشان میدهد که این نماگر در فاز پایانی یک سیکل پنجموجی صعودی قرار گرفته است. بر اساس دادههای تکنیکال، موج اول از هشتم شهریور آغاز شد و پس از اصلاحی کوتاهمدت در موج دوم، موج سوم بهعنوان طولانیترین موج تا میانه آبان ادامه یافت. موج چهارم نیز تا ۲۰ آبان به پایان رسید و اکنون بهنظر میرسد شاخص در میانه موج پنجم قرار دارد. مرحلهای که معمولا زمینهساز ورود به یک اصلاح ABC میشود.
تحلیل عوامل بنیادی نیز نشان میدهد مجموعهای از متغیرها رشد اخیر بازار سهام را تقویت کرده است. اولین متغیر، افزایش نرخ تسعیر ارز شرکتهای بورسی است. تجربه جهش نرخ تسعیر، بهویژه در شرکتهای صادراتمحور نظیر فولادیها، نقشی مهم در بهبود انتظارات سودآوری ایفا کرده است. ثبت نرخهای نزدیک به ۹۰ تا ۹۵ هزار تومان و حتی بالاتر در برخی عرضهها، سیگنال مثبتی برای سهام این گروهها مخابره کرد. به گفته این کارشناس، محرک دوم گزارشهای ماهانه مطلوب در آبان است. گزارشهای منتشرشده نشان از رشد محسوس سودآوری شرکتها نسبت به دورههای قبل دارد؛ رشدی که ترکیبی از اثر افزایش نرخها و مزیت حاصل از تسعیر بالاتر ارز است.
او افزود: صعود نرخ ارز تا محدوده ۱۲۳ هزار تومان و رشد همزمان طلای داخلی و صندوقهای طلا، فضای تورمی بازارها را تقویت کرد. این موضوع معمولا باعث حرکت جریان پول به سمت بازار سهام میشود. به گفته این کارشناس، زمزمههایی از کاهش نرخ بهرهمالکانه در صنایع معدنی، بازنگری در فرمول خوراک پتروشیمیها و بودجهای نسبتا انبساطی، انتظارات سهامداران را در بخشهای مختلف بهبود بخشیده است. این کارشناس با اشاره به تحولات بازارهای جهانی و بورس اظهار کرد: رشد قیمت برخی کالاهای پایه مانند مس و همچنین فروش محصولات صنعتی در بورس کالا با نرخهای بالاتر نسبت به گذشته، درآمد شرکتهای بزرگ را تحت تاثیر قرار داده است.
محمدحسین علیبخشی در مورد وضعیت معاملات روز گذشته بازار نیز گفت: نرخ سود نزدیک به ۳۶ تا ۳۷ درصد یکی از تهدیدهای جدی در برابر پایداری روند صعودی بازار است. با اینکه انتظار نمیرود سیاستگذار فعلا نرخ بهره را کاهش دهد، تثبیت آن در همین سطوح میتواند از شوکهای منفی احتمالی جلوگیری کند. با این حال، افزایش بیشتر نرخ سود بانکی میتواند فضای بورس را تحت فشار قرار دهد.
او افزود: با توجه به قرار گرفتن شاخص کل در محدوده مقاومتی ۳میلیون و ۴۸۵ تا ۳میلیون و ۵۰۰ هزار واحد، افزایش عرضهها امر طبیعی است. سایر بازارها از جمله دلار و صندوقهای طلا نیز وارد فاز اصلاح شدند. از منظر سیاسی نیز بازار در شرایط متعادلی قرار دارد. نه سیگنال مثبت برجسته و نه ریسک سیاسی قابلتوجه و همین ثبات خبری خود محرکی برای آرامش بازار محسوب میشود. مجموعه متغیرهای بنیادی، از گزارشهای ماهانه تا تصمیمات دولتی و روند بازارهای جهانی، تصویر غالبا مثبتی را برای بورس ترسیم میکند. اصلاحهای مقطعی، بخشی طبیعی از روند رو به رشد بازار هستند. چنانچه نرخ سود بانکی در محدوده کنونی تثبیت شود و سیاستهای اقتصادی دولت به سمت ارتقای مزیت صنایع صادراتمحور حرکت کند، میتوان انتظار داشت بورس همچنان یکی از مقاصد اصلی جذب سرمایههای خرد در اقتصاد ایران باقی بماند.
تغییر مسیر بورس؟
ابراهیم سماوی، کارشناس بازارهای مالی نیز در مورد وضعیت بورس اظهار کرد: بازار یکشنبه بیش از هر چیز بازتاب یک کشمکش ذهنی میان معاملهگران بود. ترس از عقبماندن از رشد در برابر ترس از گرفتارشدن در اصلاح. این دو نیروی متضاد موجب شد بازار در مرز باریکی میان احیای اعتماد و تداوم بیاعتمادی پنهان حرکت کند. نوسانات محدود شاخص، رفتار گزینشی تقاضا و عدم فراگیری موج خرید در صنایع کوچک نشان میدهد که بازار در حال سبک و سنگین کردن مسیر پیشروست و از فاز هیجان عمومی فاصله گرفته است. همچنین مجموعهای از سوگیریهای رفتاری در جریان معاملات روز گذشته بهخوبی قابل مشاهده بود. شکلگیری صفهای خرید بدون پشتوانه تحلیلی و تکرار آن در صفهای فروش نیمه دوم بازار، تصمیمگیری بر اساس عملکرد چند روز اخیر و فرض تکرار روندهای کوتاهمدت و وابستگی ذهنی معاملهگران به قیمتهای گذشته و سطوح قدیمی شاخص، بدون توجه به تغییرات بنیادی و شرایط جدید اقتصاد. ترکیب این رفتارها موجب شد بازار نسبت به اخبار و رویدادهای اقتصادی واکنشهای اغراقآمیز و کوتاهمدت نشان دهد.
به گفته ابراهیم سماوی، در سطح صنایع، فلزات اساسی با اینکه بیشترین تحرک نقدینگی را داشتند، با خروج سرمایه حقیقی مواجه شدند؛ چراکه بخش قابلتوجهی از سرمایهگذاران پس از رشد قابلتوجه هفتههای اخیر اقدام به شناسایی سود کردند. در مقابل، جریان پول هوشمند همچنان به سمت صنایع دلاری و صادراتمحور متمایل است؛ صنایعی که با توجه به ثبات نرخ ارز و مزیتهای نسبی در برابر ریسکهای دستوری، چشمانداز بهتری دارند.
در گروه پتروشیمی نیز بازار به تفکیک میان نمادها ادامه میدهد. استقبال بیشتر از شرکتهایی که وابستگی کمتری به تغییرات دستوری در نرخ خوراک دارند، نشانهای از نگاه میانمدت فعالان حرفهای بازار است. بازار در صنایع کوچک و ریالی نیز دیروز چهرهای کاملا گزینشی به خود گرفت. برخلاف هفتههای گذشته، دیگر خبری از رشد یکنواخت در این بخشها نبود و سرمایه تنها در نمادهایی جریان یافت که از چشمانداز عملیاتی قابل اتکا برخوردار بودند.
