گواهی صرفه‌جویی برق، ناترازی برق را تراز می‌کند؟
۳ عامل ناترازکننده انرژی از زبان رئیس سازمان
در گذشته نیز تلاش‌های زیادی جهت کاهش انرژی صورت‌گرفته، این تلاش‌ها از تبلیغات تلویزیونی گرفته تا سیاستگذاری‌های متفاوت ادامه پیدا کرده‌است. در بازار سرمایه نیز به صرفه‌جویی در انرژی و برق هم کمک و اهتمام ویژه‌‌‌‌‌‌ای‌شده‌است. به گفته نقوی، مدیرعامل بورس انرژی؛ «در سه سال‌گذشته، تلاش‌های بسیاری برای معامله‌‌‌‌‌‌پذیر‌شدن این گواهی‌‌‌‌‌‌ها انجام شده‌است. اولین پروژه مرتبط با تعویض لامپ‌‌‌‌‌‌های شهری بود که با تصویب کمیته صرفه‌جویی سازمان‌برنامه و دریافت گواهی‌‌‌‌‌‌ها از توانیر، عملیاتی شد و دستورالعمل گواهی صرفه‌جویی به قبوض مشتریان مرتبط شد و مقررات بالادستی قانون‌گذار برنامه‌های خوبی در این حوزه ارائه کرده‌است، همچنین در بازار سرمایه نیز به این ابزار توجه شده و اطمینان‌خاطر لازم برای خریداران درنظر گرفته شده‌است.» رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار نیز به سه عامل ناترازکننده انرژی اشاره کرد؛ این سه عامل شامل تحریم، مدیریت و احترام نگذاشتن به طبیعت و محیط‌زیست است. به گفته حجت‌الله صیدی، احترام نگذاشتن به محیط‌زیست، از ۲ عامل دیگر در تخریب محیط‌زیست موثرتر و مهم‌تر است.
دستکاری بازار؛ عامل ناترازی برق
به‌نظر می‌رسد که دستکاری بازار اثر مهمی بر ناترازی انرژی داشته‌است و رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار نیز به این موضوع اشاره‌کرده که مداخلات باعث ناترازی برق شده‌است. رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار یکی از راه‌های برطرف‌شدن ناترازی برق را، تبدیل‌شدن برق به کالای اقتصادی دانسته است. به گفته حجت‌الله صیدی، در تابستان، کارخانه‌‌‌‌‌‌های تولیدی توان پوشش هزینه‌های بالا را ندارند و کاهش تولید برق به تمام این هزینه‌ها اضافه شده‌است و این یک ظلم بزرگ به تولید محسوب می‌شود. به‌نظر می‌رسد راهحل رئیس سازمان، مبنی‌بر احترام به سازوکار بازار برای رفع ناترازی انرژی راهحل درستی باشد و بتواند به اقتصاد ایران کمک کند.
گواهی صرفه‌جویی در برق؛ یک ابزار نوین در مدیریت ناترازی
در ادامه جهت ارزیابی این بازار سرمایه‌گذاری نو باید دانست که گواهی صرفه‌جویی برق، به‌عنوان مکانیزمی نوین می‌تواند نقشی کلیدی در مدیریت ناترازی برق ایفا کند. گواهی صرفه‌جویی برق، علاوه‌بر آنکه بهینه‌سازی مصرف انرژی را به یک دارایی اقتصادی تبدیل می‌کند، بستری برای تشویق صنایع و بنگاه‌های اقتصادی فراهم می‌آورد تا با سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های نوین و اقدامات بهره‌‌‌‌‌‌ورانه، مصرف خود را مدیریت‌کرده و از منافع اقتصادی این صرفه‌جویی بهره‌مند شوند.
۴عامل ترازکننده انرژی به کمک گواهی صرفه‌جویی برق
گواهی صرفه‌جویی برق به کمک ۴ عامل، می‌تواند منجر به کاهش ناترازی برق شود که در ادامه به این عوامل اشاره خواهدشد.
۱- افزایش بهره‌‌‌‌‌‌وری انرژی: این گواهی‌‌‌‌‌‌ها موجب تشویق شرکت‌ها به اجرای پروژه‌هایی می‌شود که بهره‌‌‌‌‌‌وری بالاتری دارند و نتیجه آن کاهش مصرف برق و کاهش فشار بر زیرساخت‌های تولید است.
۲- ایجاد سازوکار انگیزشی: با توجه به اینکه گواهی صرفه‌جویی در برق امکان معامله در بورس انرژی را دارد، نقدشوندگی بالایی برای سرمایه‌گذاری‌های صرفه‌‌‌‌‌‌جویانه هم ایجاد می‌کند و یک سرمایه‌گذار ریسک نقد‌نشدن گواهی و دارایی که در آن سرمایه‌گذاری‌کرده را ندارد.
۳- کاهش نیاز به توسعه نیروگاهی: کاهش مصرف در اثر صرفه‌جویی می‌تواند هزینه‌های توسعه ظرفیت تولید برق را به‌صورت قابل‌توجهی کاهش دهد.
۴- حمایت از محیط‌زیست: کاهش مصرف برق به‌معنای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای است، بنابراین انتشار گواهی صرفه‌جویی در برق از جنبه‌های زیست‌محیطی نیز حائزاهمیت است.
در نهایت، باید دانست که این ابزار می‌تواند با اصلاح الگوهای مصرف، کاهش‌بار شبکه در ساعات پیک و افزایش تعامل میان صنایع و بازارهای مالی، نقشی تحول‌‌‌‌‌‌آفرین در اقتصاد و بازار سرمایه انرژی ایفا کند. البته موفقیت این ابزار، نیازمند فرهنگ‌سازی، شفافیت در فرآیندهای اجرایی و حمایت سیاستگذار است.
