معمای رشد ادامه‌دار بورس

دنیای اقتصاد-محمد نعمت زاده : بازار سرمایه در سومین روز معاملاتی هفته رکورد ارزش معاملات خرد را در سال ۱۴۰۳ ثبت کرد و از ابتدای سال تاکنون، شاهد چنین میزانی در ارزش معاملات نبودیم. به نظر می‌رسد ادعاهای رئیس بانک مرکزی مبنی بر احتمال کاهش نرخ بهره از کانال ۳۰ درصد به سطوح ۲۵درصد و در کنار آن، کاهش تنش‌های برون‌مرزی در منطقه، انتشار اخباری مبنی بر وجود احتمال آتش‌بس میان لبنان و رژیم صهیونیستی و نزدیک شدن نرخ دلار سامانه نیما به کانال ۵۰ هزار تومانی یک آسودگی خاطری به سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه داده است تا افق روشن‌تری را نسبت به آینده تصور کنند. البته برخی از اخبار صرفا یک نوع خوش‌بینی است و تا زمان تحلیف دونالد ترامپ و شروع کابینه دولت جدید، ممکن است تنش‌های خارجی کماکان ادامه یابند و برخی مسائل داخلی مانند انتظارات تورمی و نرخ بهره، در سطوح بالا باقی بمانند.

فراز و فرودهای نرخ بهره ۲۵ درصدی

جواد عشقی‌نژاد، کارشناس ارشد بازار سرمایه در مورد رشد بورس در روزهای اخیر گفت: رشد بازار سرمایه در این روزها، با توجه به ورود نقدینگی اشخاص حقیقی و افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به سهام، می‌تواند یک روند پایدار باشد و نشان‌دهنده بازگشت اعتماد به بازار باشد. این حرکت پس از دوره‌های طولانی افت، نشانه‌ای از تقویت تقاضا و امیدواری معامله‌گران به بهبود وضعیت اقتصادی است. با این حال، تداوم این رشد نیازمند اقداماتی است که جذابیت و رقابت‌پذیری بازار سرمایه را در برابر گزینه‌های دیگر سرمایه‌گذاری افزایش دهد. نزدیکی نرخ دلار نیما به دلار آزاد و کاهش شکاف میان آن دو و اقداماتی مانند فروش خودرو در بورس کالا می‌تواند به تقویت شفافیت و نقدشوندگی در بازار کمک کند و فرصت‌های جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاران به وجود آورد.

عشقی‌نژاد در رابطه با پایداری نرخ ۲۵ درصدی گواهی سپرده گفت: نرخ ۲۵درصدی گواهی سپرده در نگاه اول می‌تواند جذاب به نظر برسد، اما باید دید که آیا این نرخ در شرایط کنونی اقتصاد، منطقی و پایدار است یا خیر. این نرخ انبساطی به شمار می‌آید و می‌تواند به تحریک تقاضا در بازار کمک کند، اما چالش اصلی، توانایی دولت برای تامین منابع لازم جهت پرداخت این نرخ و حفظ آن در میان‌مدت است. وی افزود: کاهش نرخ گواهی سپرده تا این محدوده یک رفتار انبساطی است، اما کاهش فوری این نرخ می‌تواند بخش‌های زیادی از اقتصاد را دچار مشکل کند، به علاوه، باید دید شیوه بانک مرکزی در مدیریت نرخ و زمان‌بندی انتشار اوراق با چه کیفیتی صورت می‌پذیرد، با دانستن این فاکتورها می‌توان در مورد تحقق این هدف با دقت بیشتری اظهارنظر کرد. کارشناس ارشد بازار سرمایه در ادامه افزود: بنابراین دولت باید در تعیین این نرخ به انعطاف‌پذیری و میزان پایداری آن توجه ویژه‌ای داشته باشد و شرایطی فراهم کند که بدون افزایش شدید هزینه‌های مالی، اهداف اقتصادی خود را بهبود بخشد.

عشقی‌نژاد در انتها افزود: البته باید توجه داشت که چالش‌های اقتصادی نیز ممکن است بر چشم‌انداز بازار سرمایه تاثیر بگذارد. تجربه دوره اول ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و کاهش فروش نفت ایران، نشان‌دهنده آسیب‌پذیری درآمدهای ارزی کشور است. اگر در آینده دوباره با کاهش درآمدهای نفتی مواجه شویم، دولت احتمالا مجبور به تامین منابع مالی از طریق انتشار اوراق بدهی خواهد شد. این شرایط می‌تواند منجر به تنظیم بودجه‌های سخت‌گیرانه‌تر برای سال 1404 شود که احتمالا اثرات مستقیم بر برخی صنایع و شرکت‌ها خواهد داشت. بنابراین حفظ رشد پایدار و تقویت بازار نیازمند حمایت‌های هوشمندانه و کاهش ریسک‌های ناشی از نوسانات اقتصادی و سیاست‌های ارزی است.

 رشد بازار، موقتی است یا بلندمدت؟

احسان عسکری، کارشناس بازار سرمایه ارزیابی خود را از این روزهای بازار سرمایه این‌گونه بیان کرد و گفت: برخی از متغیرها در بازار سرمایه نسبت به یک ماه گذشته وضعیت بهتری دارند، مانند محدودیت‌های سازمان بورس و اوراق بهادار بر نرخ اوراق شرکتی، احتمال کاهش نرخ بهره گواهی سپرده بانکی به 25 درصد طبق صحبت‌های رئیس بانک مرکزی و کاهش نرخ اوراق خزانه اسلامی، نوید بهبود وضعیت بازار سرمایه را می‌دهد.  وی ارزیابی خود را در مورد نرخ بهره گواهی سپرده 25درصدی بیان کرد: کاهش نرخ بهره به 25 درصد به محیط انتظارات تورمی سرمایه‌گذاران و فعالان و عامه مردم بستگی دارد.

با توجه به نرخ‌هایی که در بازارهای مالی وجود دارد و بانک‌ها پیشنهاد می‌کنند، به‌طور طبیعی نرخ بهره 25 درصدی استقبال زیاد و مشتری نخواهد داشت. اما این نرخ، یک سیگنالی است که بانک مرکزی قصد دارد نرخ‌های موجود را یک پله پایین‌تر ببرد، اما نمی‌توان ادعا کرد که بانک مرکزی در واقعیت، می‌تواند این کار را به سرانجام برساند یا خیر.  

عسکری اضافه کرد: در شرایط فعلی کاهش نرخ بهره منطقی نیست، اما اگر انتظارات تورمی به همراه نرخ ارز در بازار آزاد، کاهش پیدا کند و هزینه‌های تامین مالی برای بنگاه‌ها تعدیل شود، نرخ گواهی سپرده‌های خاص هم می‌تواند کاهش پیدا کند. در مجموع باید به نحوه مدیریت، انتشار و مشخصات اوراق در آینده توجه کرد تا دید این اوراق مورد استقبال قرار خواهد گرفت یا خیر.

وی افزود: به نظر می‌رسد نمی‌توان به ادعاهای رئیس‌جمهور جدید ایالات‌متحده توجه کرد و باید دید در واقعیت چه سیاست‌هایی مقابل ایران اتخاذ خواهند کرد. در زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در دوره اول، تنش‌های میان ایران و آمریکا شدت گرفت و در دوره بایدن این تنش‌ها کاهش پیدا کرد. به نظر می‌رسد با توجه به تجربه ترامپ در دوره اول، این فرد متوجه شده که اهرم فشاری که داشته، باعث از دست رفتن برخی بازارها شده و قصد دارد این اهرم فشار را دیگر اعمال نکند. اظهارنظرهای‌ این فرد این احتمال را می‌دهد که دوران کم‌تنش‌تری میان ایران و آمریکا داشته باشیم.

کارشناس بازار سرمایه در مورد ادامه‌دار یا موقتی بودن رشد بازار سرمایه در یک روند بلندمدت گفت: متغیرهایی مانند نرخ بهره نسبت به ادعاهای دونالد ترامپ برای بازار سرمایه موثرتر هستند. در حال حاضر نرخ ارز نیمایی در حال نزدیک شدن به 50 هزار تومان است و با توجه به رشد دلار در بازار آزاد، اختلاف آنها معنادار شد.

به نظر می‌رسد رشدی که دلار نیما به سمت دلار بازار آزاد دارد، می‌تواند پتانسیل خوبی را برای رشد سودآوری شرکت‌های بورسی ایجاد کند و در کنار این مساله، کاهش ریسک‌های بین‌المللی و تحریم‌های اقتصادی از سمت ایالات‌متحده آمریکا می‌تواند سیگنال مثبتی برای بازار سرمایه باشد تا ایران بتواند نفت بیشتری را به فروش برساند و قیمت دلار سامانه نیما به دلار بازار آزاد نزدیک خواهد شد و نرخ بهره به دلیل کاهش انتظارات تورمی، کاهش پیدا خواهد کرد و یک ثباتی در بازارهای موازی بازار سرمایه مشاهده خواهیم کرد. همه این مولفه‌ها در کنار یکدیگر نشان می‌دهد که می‌توان انتظار خروج بازار سرمایه از اوضاع رکودی و آغاز یک روند صعودی را داشت.