بورس در جدال دو نگاه

دنیای اقتصاد : رفتار بورس تهران چند ماهی است که از معیارهای تحلیلی فاصله گرفته است. نه افزایش قیمت دلار و طلا و نه ارزندگی قیمت در بازار سهام هیچ‌کدام نتوانسته‌اند خرید سهام را توجیه کنند. البته وضعیت و عملکرد سودآوری شرکت‌ها در شش ماه نخست سال، خود از عواملی است که زمینه را برای عدم تقاضای موثر سهامی فراهم کرده است. در چنین فضایی که معاملات دور از تحلیل به نوسان ادامه می‌دهند، افسار بازار در هفته‌های اخیر به دست اخبار منفی و ریسک‌های سیاسی سپرده شد، تا جایی ‌که حتی تاکید کارشناسان بازار سرمایه بر ارزندگی قیمت سهام نتوانسته شرایطی را رقم بزند که طی آن بازار با ورود پول روبه‌رو شود. در واقع غلبه‌ ترس و بد بینی زیاد به روند کنونی بازار از یک سو و از سوی دیگر عدم مخابره اخبار مثبت مرتبط با بازار سهام دست به دست هم داده‌اند تا پول برای خرید سهام وارد بازار نشود.

علاوه بر این موضوعات، یکی از مسائلی که در روزهای اخیر سبب شده سهامداران در مواجهه با اقدامات سیاستگذاران مستاصل رفتار کنند، به مباحث مرتبط با محدودیت دامنه نوسان بازمی‌گردد. کارشناسان بازار سرمایه نسبت به استراتژی مذکور (کاهش دامنه نوسان) اختلاف‌نظر دارند و همین امر سبب شده سهامداران نسبت به رفتار سیاستگذار بورسی دچار بی‌اعتمادی شوند. این در حالی است که به نظر می‌رسید با روی کار آمدن رئیس جدید سازمان بورس، پرونده این مشکلات بسته شود. اگر در زمان مجید عشقی، انفعال طرف سیاستگذار مورد انتقاد اهالی بازار سهام بود، اکنون کارشناسان بورسی بر این باورند که تکروی در اتخاذ سیاست‌ها در این بازار مجددا می‌تواند وضعیت را متلاطم کند. 

در مورد اعمال محدودیت دامنه نوسان اظهارات گوناگونی مطرح می‌شود. مخالفان این استراتژی می‌گویند بورس باید به سمتی حرکت کند که این محدودیت‌ها آرام‌آرام و به صورت پله‌‌ای کاهش پیدا کنند. پس از تغییر مدیریت در سازمان بورس و اوراق بهادار، برخی از سهم‌‌‌ها بیش از ۲۵‌درصد رشد کردند و دامنه نوسان در روز شنبه ۷مهرماه محدود شد. اگر خود را در جایگاه فردی که ۲۵‌درصد سود کرده، قرار دهیم و پس از آن یک بحران سیاسی به وجود آمده و دامنه نوسان محدود شده است، طبیعی‌‌‌ترین تصمیم، خروج از بازار با کمترین ضرر و ذخیره کردن سود است. بنابراین شاهد صف‌‌‌های فروش سنگین‌‌‌تر نسبت به قبل هستیم و خریدار هم رغبتی به خرید ندارد. در واقع با محدود کردن دامنه نوسان، ریسک فروشنده را به خریدار منتقل می‌‌‌کنیم و به طور طبیعی خریداران، حداقل خریداران حقیقی، نمی‌‌‌خواهند این ریسک را قبول کنند. به‌هرحال تصمیمی جهت محدود شدن دامنه نوسان گرفته شده که مخالفان آن معتقدند تدابیر لازم برای حذف محدودیت مذکور باید اندیشیده شود. 

بنابراین تاریخ انقضای محدودیت دامنه نوسان، پس از برطرف شدن ریسک‌‌‌های موجود است و بعد از گذشتن از این ریسک‌‌‌ها و کاهش‌‌‌ آن، باید به‌سرعت به دامنه نوسان گذشته بازگشت؛ به‌طوری‌که سرمایه‌گذار این اطمینان را داشته باشد که در چند ماه آینده، دامنه مورد دستکاری قرار نخواهد گرفت؛ چرا که محدودیت دامنه، نقدشوندگی بازار سرمایه را شدیدا تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. اینکه سرمایه‌گذار در ذهن خود این تصور را داشته باشد که ممکن است هر لحظه دامنه محدود شود، باعث کاهش اقبال فعالان بازار سرمایه به بازار خواهد شد. 

با‌این‌حال عده‌ای دیگر بر این باورند در شرایطی که ریسک سیاسی اوج می‌گیرد، به تبع آن کاهش دامنه نوسان باعث می‌شود هیجانات موجود در بازار تخلیه شود و بازار سرمایه به ثبات برسد. اظهارات مختلف پیرامون این موضوع در شرایطی که روند معاملات از مدار تعادلی خارج شده، می‌تواند از تحلیل‌پذیری بازار بکاهد.