«دنیای‌اقتصاد» علل اقتصادی و ژئوپلیتیک تحولات بازارهای دارایی را شناسایی کرد

روز پرماجرای بازارها

دنیای اقتصاد- : شاخص کل بورس، با افزایش ۱.۷۱درصدی به نیمه کانال ۲.۱میلیون واحدی رسید. حال رقم نماگر، از سطحی که ابتدای سال در آن قرار داشت، تنها ۲درصد پایین‏تر است. احتمال آغاز مذاکرات هسته‏ای و حل چالش‌های مربوط به FATF بازار سهام را امیدوار نگه داشته و با وجود تداوم محدودیت دامنه نوسان، ارزش معاملات خرد در ۲روز متوالی به بیش از ۴همت رسیده است. برای عبور از سد ۲.۱ و ۲.۲میلیونی لازم است تا عوامل سیاستی، نظیر افزایش نرخ دلار نیما و خروج از قیمت‌گذاری دستوری صنایع از بورس حمایت کنند. روز گذشته همسو با بازار سهام، بازار ارز نیز روند صعودی داشت. قیمت دلار که در هفته‌های اخیر کم‌نوسان بود، در روز گذشته به میانه کانال ۶۰هزار تومانی رسید. ریسک‌های ژئوپلیتیک مهم‌ترین عامل رشد دلار عنوان شده است؛ اما برخی از کارشناسان بر این نکته اشاره می‌کنند که احتمال دارد یک مشکل فنی در عرضه دلار باعث افزایش قیمت آن شده باشد که پس از رفع مشکل، قیمت نزولی خواهد شد.

علی قاسمی: شاخص‌کل بورس با رشد 36هزار ‌واحدی به نیمه کانال 2.1میلیون واحد رسید. محدوده‌‌‌‌‌‌ای که بورس را به فضای متعادل می‌کشاند. بررسی‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که رشد 1.71درصدی نماگر اصلی، طی روز سه‌شنبه از 17تیرماه و پس از انتخاب مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس‌جمهور بی‌سابقه بوده‌است. به‌نظر می‌رسد سیگنال مثبتی که از مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌ای و احتمال آغاز آن در نیویورک مخابره می‌شود، بر روند بازار اثرگذار بوده‌است. همچنین احتمال تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت‌نظام، بازار را به ثبات و افزایش شفافیت اقتصادی و مالی در کشور امیدوار کرده‌ و این درحالی است که طی دو روز معاملاتی اخیر ارزش معاملات خرد به‌رغم محدودیت دامنه‌نوسان، به بیش از 4.4همت رسیده‌است. ارزش معاملات خرد و صندوق‌ها نیز بیش از 5همت شده‌است.

میانگین متحرک 5روزه ارزش معاملات دوباره به بالای سه میانگین متحرک 20، 60 و 120روزه رسیده‌است. بازار برای حفظ تعادل و رونق بازار نیاز به آن دارد که میانگین کوتاه‌مدت یا 5روزه ارزش معاملات، روند صعودی داشته‌باشد. همچنین ارزش دادوستدهای بازار با وجود محدودماندن دامنه‌نوسان، به 90میلیون دلار رسیده‌است. برای رونق‌‌‌‌‌‌گرفتن معاملات، باید شاخص، یک هفته بالای 100میلیون دلار بماند. همه این موارد باید در سایه عوامل بنیادی و وعده‌‌‌‌‌‌های همتی از قبیل رشد دلار نیما و کاهش نرخ بهره تحقق یابد.

بوی رونق می‌آید؟

شاخص‌کل بازار از کف 23مرداد با رشد بیش از 8درصدی، در محدوده 2میلیون و 150هزار واحد قرار گرفته‌است. به‌نظر می‌رسد بازار در این محدوده حالت تعادلی به خود گرفته‌است. برای ثبات در این کانال قیمتی سطوح 2.1 و 2.2میلیونی نیاز است تا دو شاخص بازاری و بنیادی از بازار حمایت کنند. اول آنکه وعده‌‌‌‌‌‌های همتی برای رشد دلار نیما و کاهش نرخ بهره هنوز به‌وضوح عملیاتی نشده‌است، به‌طوری‌که به‌تازگی میانگین دلار نیما در سال‌جاری از 43هزار‌تومان عبور کرده‌است. همچنین طی دوران همتی نرخ اوراق افزایش قابل‌توجهی داشته‌است. از سوی دیگر خبر مذاکرات که از سوی عراقچی و در نیویورک منتشر شده‌است، احتمالا بازار را پررونق نگه می‌‌‌‌‌‌دارد. افزایش شانس تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت‌نظام نیز بازار سهام را برای آنکه در فضای امن‌‌‌‌‌‌تری دادوستدهای خود را انجام دهد، آماده کرده‌است.

ارزش معاملات 5همتی با دامنه 3درصدی

ارزش معاملات خرد و صندوق‌های قابل‌معامله در بورس نیز از 5هزار ‌میلیارد‌تومان عبور کرده‌ و 2روز متوالی است که اعداد متفاوتی را نسبت به روزهای قبل به‌ثبت می‌رساند. این درحالی است که با وجود محدودماندن دامنه‌نوسان، این اعداد برای بازار ارقام بزرگی به‌شمار می‌روند. این مهم را می‌توان با دوشاخص مورد ارزیابی قرارداد.

اول آنکه ارزش معاملات دلاری بازار به 90میلیون دلار رسیده‌ که رقم قابل‌توجهی نسبت به روزهای قبل است. این شاخص آخرین‌‌‌‌‌‌بار در روز معاملاتی پس از انتخابات ایران به بالای 100میلیون دلار رسیده بود. به‌نظر می‌رسد اگر یک هفته ارزش معاملات دلاری بازار، بالای رقم مذکور بماند، می‌توان به آینده بازار امیدوارتر بود. البته پیش‌‌‌‌‌‌نیاز این امیدواری حمایت‌های بنیادی است که از سوی سیاستگذار باید وجود داشته‌باشد.

دوم، میانگین متحرک ارزش معاملات بازار است که با 4میانگین مورد مقایسه قرار می‌گیرد. میانگین متحرک 5، 20، 60 و 120روزه 4شاخص مهمی هستند که می‌توانند فضای معاملات بازار را به‌طور شفاف بررسی کنند. اکنون میانگین 5 روزه یا میانگین کوتاه‌مدت از سه میانگین دیگر عبور‌کرده و بالای آنها قرار گرفته‌است. در صورتی می‌توان بازار را پررونق ارزیابی کرد که این میانگین کوتاه‌مدت روند صعودی خود را حفظ‌کرده و سایر میانگین‌‌‌‌‌‌ها را با خود همراه کند. از اردیبهشت1402 و ریزش سنگین شاخص بورس، 5بار میانگین کوتاه‌مدت ارزش معاملات بالای سه میانگین دیگر قرارگرفته ولی متاسفانه شرایط اقتصادی بازار، دوباره این میانگین را به زیر سه شاخص دیگر کاهش داده‌است. اول آذر1402 که بازار در اثر رشد قیمت دلار ناشی از جنگ غزه و خبر تجدیدارزیابی دارایی‌ها رونق نسبی داشت.

دوم، اسفند1402 بود که به واسطه اختلاف دلار نیما و آزاد، پتانسیل رشد دلار نیما افزایش‌یافته بود. سوم، اردیبهشت 1403 بود که به واسطه کاهش تنش‌ها در منطقه و حمایت دلار، شاخص بورس رشد خوبی را تجربه کرده‌بود. چهارم، هیجان بازار برای انتخاب مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس‌جمهور بازار، ارزش معاملات را بهبود بخشید. پنجمین‌مرتبه نیز چند روز اخیر است که دوباره میانگین ارزش معاملات اعداد بالایی به‌ثبت رسیده‌است. شاید این‌بار ارزش معاملات خرد بتواند بالای 6همت یا 100میلیون دلار تثبیت‌شده و میانگین‌‌‌‌‌‌های بلندمدت را با خود همراه کند، چراکه برخلاف دفعات گذشته، سیاستگذار عزم خود را برای رونق بورس جزم کرده‌است. همچنین احتمال رشد دلار نیما و کاهش نرخ بهره، می‌تواند به یاری بورس بیاید.

شاخص از سد 2.1 عبور می‌کند؟

شاخص‌کل بورس، درحالی وارد طبقه حساس 2.1 و 2.2میلیون‌واحدی شده‌است که برخلاف دفعات گذشته، ارزش معاملات به کمک بازار سهام آمده‌است. بورس برای عبور از این طبقه و شکست سد 2.2میلیون‌واحدی نیاز دارد تا بالای محدوده مذکور، تثبیت شود. برای این امر، بازار اول به یک محرک بنیادی نیاز دارد که قطعا قوی‌‌‌‌‌‌ترین آن، کاهش نرخ بهره اوراق است. رقیب دیرینه بورس که روزگار بازار را سیاه کرده‌است، باید از پا دربیاید. رشد دلار نیما نیز باید حداقل یک جهش 9هزار‌تومانی را تجربه کند تا میانگین آن به 50هزار‌تومان نزدیک شود. همچنین انتخابات آمریکا به‌عنوان یک ابهام بزرگ بر سر اقتصاد و سیاست ایران و جهان نیز نقش پررنگی را در نوسانات بازارهای جهان و ایران بازی می‌کند. همه این عوامل می‌تواند ارزش معاملات را از 10همت عبور دهد و رونق نسبی را به بازار برگرداند.

 ردیاب صعود بورس

ساز ناکوک دلار