قیمت‌های سهام در آمریکا ماه گذشته را با فاصله ناچیزی از اوج تاریخی خود که در ماه ژوئیه ثبت شد، به پایان بردند. وضعیت قیمت سهام در اروپا نیز به همین‌صورت بود و در ژاپن قیمت‌ها تنها چند واحد‌درصد پایین‌تر از پیک تاریخی خود قرارگرفتند. عامل دیگری که به فضای خوش‌بینی دامن زد، موفقیت کشورهای ثروتمند در مهار تورم و فراهم‌آمدن شرایط مناسب برای آغاز کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو در جلسه آتی مقامات بانک‌مرکزی آمریکا در نیمه دوم ماه‌جاری بود. تحولات در روزهای پایانی ماه گذشته طوری رقم خورد که تلاطم‌ شدید بازارهای مالی در اوایل ماه اوت به فراموشی سپرده شود. در روزهای ابتدای آن ماه، شاخص اصلی بازار سهام ژاپن طی سه روز معاملاتی ۲۰‌درصد سقوط کرد و وضعیت سهام شرکت‌های بزرگ فناوری نیز به‌دنبال انتشار گزارش‌های مالی ضعیف به‌شدت نامساعد شد. حال پرسش مهم آن است که آیا ریزش‌‌‌‌‌‌های پردامنه بازارهای سهام جهانی در آن مقطع «توفانی گذار» بوده‌است؟ به‌نظر می‌رسد بازگشت سریع شاخص‌های قیمت سهام در بازارهای سهام اصلی، این گذاره را تایید می‌کند.

اما از منظر تحلیلگران اکونومیست، این تمام داستان نیست و در واقع از نظر بنیادی تغییرات مهمی در ساختار بازار رخ‌داده‌است. پیش از آغاز تلاطم‌های بازار که موج‌های اولیه آن در میانه ماه ژوئیه مشاهده شد، قیمت‌های سهام روند صعودی خیره‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌ای را به نمایش گذاشته بودند. بازار سهام آمریکا ۲۸ هفته صعودی را در یک بازه ۳۷ هفته‌ای پشت‌سر گذاشته بود که بهترین عملکرد وال‌‌‌‌‌‌استریت از این نظر در بیش از سه دهه‌گذشته محسوب می‌شود. بازار سهام بسیاری از کشورهای ثروتمند دیگر نیز روندی مشابه را تجربه کرده‌بودند، اما اکنون آن خوش‌بینی که به موتور محرک رونق بازار تبدیل شده بود، فروکش کرده‌است و این صرفا به دلیل افت قیمت‌های سهام در روزهای اخیر نیست.

افول نقش غول‌های فناوری

ابتدا باید به نقش شرکت‌های بزرگ تکنولوژی در آمریکا توجه کرد. این غول‌های فناوری در «روند گاوی» ماه‌های گذشته، نقش لیدری بازارهای سهام را برعهده داشتند. این امر به دلیل آن بود که انتظار می‌رفت این شرکت‌ها بیشترین بهره را از پیشرفت هوش‌مصنوعی خواهند برد، با این حال قیمت سهام بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری نتوانسته است بازگشتی مشابه بازگشت قیمت سهام سایر شرکت‌های بورسی را تجربه کند. زیان چشمگیر سرمایه‌گذاران آلفابت، آمازون، مایکروسافت و انویدیا نسبت به پیک قیمتی سهام این شرکت‌ها در ماه ژوئیه جبران نشده‌است. با توجه به اینکه این شرکت‌ها بخش بزرگی از ارزش بازار ایالات‌متحده را تشکیل می‌دهند، تداوم عملکرد ضعیف آنها تاثیر قابل‌توجهی بر عملکرد کلی بازار خواهدداشت. در مورد انویدیا، اتفاق معناداری رخ‌داده‌است. درآمد سه‌ماهه دوم این شرکت در مقایسه با فصل مشابه سال‌قبل، دو‌برابر شده و به رقم ۳۰‌میلیارد دلار رسیده‌است، اما پس از انتشار این گزارش قوی، ارزش بازار این شرکت ۱۵‌درصد افت کرده‌است.

حال که حتی چنین گزارش درآمدی قدرتمندی دیگر برای راضی‌کردن سرمایه‌گذاران کافی نیست، رشد بیشتر بازارهای سهام به پشتوانه هیجان پیشرفت فناوری هوش‌مصنوعی بعید به‌نظر می‌رسد. از طرف دیگر، شرایط بازار اوراق‌بدهی دولتی کماکان سیگنال‌‌‌‌‌‌ هشدار برای بازار سهام صادر می‌کند. اقبال سرمایه‌گذاران از اوراق خزانه آمریکا در بحبوحه هراس آنها از ریزش قیمت سهام در ماه اوت افزایش یافت و بازده اوراق که روندی معکوس نسبت به قیمت آنها دارد، سقوط کرد، اما با وجود بازگشت قیمت‌های سهام، افت بازده اوراق‌بدهی جبران نشده‌است. در مورد اوراق کوتاه‌مدت که نمایانگر انتظارات فعالان بازار درباره سیاست پولی فدرال‌رزرو است، این امر نشان‌دهنده آن است که سرمایه‌گذاران چندین مرحله کاهش نرخ بهره را پیش‌بینی می‌کنند.

این اتفاق معمولا ناشی از تضعیف اقتصاد و در نتیجه تخریب چشم‌‌‌‌‌‌انداز رشد دارایی‌های پرریسک‌‌‌‌‌‌تر همچون سهام است. در عین حال، بازده پایین‌تر اوراق خزانه بلندمدت حاکی از آن است که تقاضا برای خرید یکی از امن‌‌‌‌‌‌ترین دارایی‌های مالی در جهان کماکان قدرتمند باقی خواهد ماند؛ در واقع این بدان معناست که بسیاری از سرمایه‌گذاران در مورد توفان‌‌‌‌‌‌های آینده ‌نگران هستند. افزایش شدید تقاضا برای خرید اوراق خزانه آمریکا یک استثنا نیست و بدهی دولتی کشورهایی همچون بریتانیا، آلمان و کانادا نیز متقاضیان زیادی دارد. در همین حال، قیمت طلا به‌عنوان یکی دیگر از دارایی‌های امن به اوج تاریخی خود رسیده‌است و رشد پرسرعت آن ادامه‌دار به‌نظر می‌رسد. در نتیجه می‌توان گفت که با وجود بازگشت قیمت‌های سهام به نزدیکی اوج تاریخی خود، آن هیجان شدیدی که قیمت‌ها را در ابتدا به این سطح رساند، فروکش کرده‌است وسرمایه‌گذاران دیگر در آن «فاز سرخوشی» که در نیمه اول سال‌بر بازارهای سهام حکمفرما شده بود، قرار ندارند.