سایه ابهام در بازار
در بر همان پاشنه می‌‌‌‌‌چرخد
سلمان یزدانی، کارشناس بازار سرمایه در مورد کابینه دولت چهاردهم گفت: با آمدن هر طیفی از افراد در کابینه دولت جدید، نمی‌توان انتظار داشت که سیاست‌های اقتصادی به‌طور سریع دچار تغییر شوند، همچنین به‌نظر می‌رسد کابینه دولت جدید به‌گونه‌ای انتخاب شده‌است که بتواند با مجلس شورای‌اسلامی بیشترین میزان هماهنگی و همبستگی را داشته‌باشد و دچار اختلاف میان ارکان نباشیم. با توجه به آنچه که مشاهده می‌شود، سیاست‌های اقتصادی تفاوت چندانی نخواهد کرد و به احتمال زیاد نرخ بهره در همین سطح فعلی باقی‌بماند و در نهایت به 28درصد کاهش پیدا کند. همچنین احتمال اینکه قیمت دلار تک‌نرخی شود، بسیار پایین به‌نظر می‌رسد و شکاف میان دلار سامانه نیما و بازار آزاد حفظ خواهد شد، در نتیجه تفاوت بنیادینی میان دولت فعلی و دولت گذشته، حداقل در 6 ماه آینده مشاهده نخواهد شد.
وی در مورد نحوه پوشش‌ریسک در وضعیت فعلی به فعالان بازار سرمایه پیشنهاد کرد: فعالان بازار آپشن دو شوک شدید در دو ماه گذشته دیدند، شوک اول قبل از انتخابات و با احتمال وقوع درگیری در منطقه رخ‌داد و شوک دوم، زمانی‌که انتخابات به دور دوم کشیده شد و احتمال انتخاب هرکدام از دو نامزد تقریبا برابر بود، فعالان بازار آپشن برای هر دو پیشامد آماده بودند و در بازار استراتژی‌هایی را اتخاذ کرده‌بودند که احتمال رئیس‌جمهور‌شدن هریک از کاندیداها درنظر گرفته‌شده بود و پس از اتمام انتخابات، فعالان بازار گمان کردند که ریسک ریزش بازار از بین رفته‌است و اقدام به بستن موقعیت‌های نزولی کردند اما پس از آن بازار سرمایه ریزش شدیدی را تجربه کرد که مدت‌‌‌‌‌ها مشاهده نکرده بودیم، به‌نحوی‌که اصلا فعالان بازار گمان نمی‌کردند که حباب صندوق‌های اهرمی منفی شوند.
این امر باعث شد که حتی استراتژی‌هایی مثل کاوردکال که امن به‌نظر می‌رسید، دچار زیان شوند. در حال‌حاضر توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران سبد سرمایه‌گذاری خود را با نگاه رویایی انتخاب نکنند. به‌عنوان بازارگردان، در این روزها مشاهده می‌کنم که بسیاری از افراد به‌خاطر تصور رشد شدید بازار حجم‌‌‌‌‌های سنگین خرید می‌کنند. البته ممکن است که بازار رشد کند و این امر نشدنی نیست، اما به‌نظر من رشد سریع بازار سرمایه دور از احتمال به‌نظر می‌رسد و ممکن است سبد سرمایه‌گذاری فعالان دچار زیان شدید شود. بهتر است که فعالان بازار آپشن، کال‌‌‌‌‌هایی را با بازه زمانی دورتر و با قیمت پایین‌تر خریداری کنند تا اگر استراتژی موفق نبود، زیان زیادی را متحمل نشوند و از سمت دیگر بتوانند وجه نقدی که آزاد می‌شود را در دارایی‌های امن‌‌‌‌‌تری مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق‌بهادار با درآمد ثابت یا کاوردکال‌‌‌‌‌ها سرمایه‌گذاری کنند که عمیق محسوب می‌شود.
افرادی که پرتفوهایشان در زیان است، به‌نظر می‌رسد بهترین استراتژی که می‌توانند اتخاذ کنند این است که سررسیدهایی که نزدیک است را به سررسیدهای دورتر منتقل کنند، چراکه احتمال برگشت بازار به قیمت‌های قبل از انتخابات در یک یا دو ماه آینده وجود دارد، در نتیجه این امر می‌تواند بخشی از زیان‌ها را جبران کند. وی در انتها تاکید کرد: وضعیت به‌شدت سخت و غیرقابل پیش‌بینی است و در صورتی‌که بازار رشد سریعی را تجربه کند، شرایط برای آپشن‌‌‌‌‌ها سخت خواهد بود و جهت نامشخصی خواهد داشت و در چنین بازاری، بهترین استراتژی، استراتژی است که مبتنی بر خریدن دارایی، فروش سهم و فروش آپشن با سررسیدهای نزدیک و قراردادهایی است که قیمت سهم از قیمت اعمال پایین‌تر است (OTM). بدین وسیله می‌توان ارزش زمانی را در پرتفو داشت.
سنگینی ریسک‌های اقتصادی بر سر بورس
افشین جاوید، کارشناس بازار سرمایه به سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه توصیه کرد تا زمانی‌که ریسک‌های بازار سرمایه برداشته نشود، نمی‌توان انتظار تغییرات بنیادین در بازار سرمایه را داشت. این ریسک‌ها شامل ریسک تنش‌ها در منطقه و ریسک برنده‌شدن ترامپ در انتخابات است که بازار سرمایه از آن تاثیر منفی می‌‌‌‌‌پذیرد. همچنین در کنار این دو مورد سند بودجه از دو ناحیه می‌تواند در بازار سرمایه ریسک ایجاد کند. مورد اول تغییر ابطال مصوبه نرخ خوراک پتروشیمی است و در صورتی‌که نرخ خوراک پتروشیمی به فرمول بازگردد، فاصله میان نرخ فرمول و نرخی که در سند بودجه تصویب شده‌است، باعث کسری خواهد شد که دولت برای تامین این فاصه و کسری باید اوراق منتشرکند و انتشار این اوراق در بلندمدت نرخ بهره را افزایش خواهد داد که به ضرر بازار سرمایه است. نرخ بهره‌‌‌‌‌ای که اکنون نیز وجود دارد، نتیجه عملکرد بانک‌مرکزی است که با هدف کنترل نقدینگی و تبدیل پول به شبه‌پول رخ‌داد، در صورتی‌که نتیجه خاصی را رقم نزد و پس از آن شاهد بالا بود نرخ بهره بودیم.
وی افزود: جدا از این مساله، بودجه در حالت عادی حدود 350همت کسری دارد و دولت برای تامین این کسری اوراق منتشر خواهد کرد و به‌طور طبیعی انتشار این اوراق به ضرر بورس تمام خواهد شد، بنابراین سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه در ماه‌های نزدیک آینده توصیه نمی‌شود، اما اگر کسی قصد خرید سهم دارد، بهتر است که به سراغ صندوق‌های سهامی برود. کارشناس بازار سرمایه ادامه‌داد: به فعالان بازار سرمایه توصیه می‌شود به دلیل ریسک‌های مذکور، قسمتی از پرتفوی خود را به طلا اختصاص دهند و به دلیل مزیت صندوق‌های طلا در کارمزد، مالیات و امنیتی که دارند، بهتر است که از خرید و فروش طلای فیزیکی خودداری شود. همچنین مشارکت در پروژه‌های تامین مالی جمعی (crowd funding) به دلیل وجود نرخ‌های خوب توصیه می‌شود اما ریسک نقدشوندگی شدیدی دارند. جاوید در مورد خط اعتباری 50همتی توضیح داد: در وهله اول باید دانست که این اعطای خط اعتباری 50 همتی از منظر اقتصاد کلان تصمیم درستی نیست، چراکه اعطای این اعتبار توسط بانک‌مرکزی به‌معنای خلق پول و افزایش نقدینگی است.
در ثانی، باید از بانک‌مرکزی سوال کرد که این 50همت چگونه تخصیص خواهد یافت؟ احتمالا این خط اعتباری به صندوق تثبیت اختصاص می‌یابد و چون این رقم، رقم قابل‌توجهی است، می‌تواند یک شوک مثبتی برای بازار ایجاد کند و با توجه به حجم معاملات و صندوق‌ها که پیش از محدود‌شدن دامنه‌نوسان حدود 3 همت بود، این خط اعتباری می‌تواند در نقدشوندگی بازار اثرگذار باشد. وی ادامه‌داد: در صورتی‌که این خط اعتباری به بورس تخصیص یابد، دولت می‌خواهد این پولی که خلق شده و به بازار سرمایه اختصاص یافته را از بین ببرد و سهامی را که خریداری کرده‌است به‌فروش می‌رساند و به‌طور طبیعی با فروش نمادها شاهد نزولی‌شدن بازار خواهیم بود. به‌نظر می‌رسد راهکار جایگزین عدم‌دخالت دولت است، کافی است دولت فاصله نرخ نیما و آزاد را کاهش دهد و از مداخه قیمتی در بازار بپرهیزد، با وجود این دو مورد، نیازی به تزریق پول نخواهد بود و بازار سرمایه حداقل 30درصد رشد خواهد‌داشت.
