هفتمین افت متوالی شاخص‌کل رقم خورد
تعمیق رکود در بورس
صبا طاهریان / دنیای اقتصاد
در جــــریان معـــاملات روز گذشته بورس تهران، ۳۸۳میلیارد‌تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد و ارزش معاملات خرد نیز رقم نازل هزار و ۳۵۷میلیارد تومان را ثبت کرد. کاهش دامنه‌نوسان به تعمیق رکود در تالار شیشه‌ای منجر شده‌است و باید دید بعد از زدوده‌‌‌‌شدن سایه ریسک سیستماتیک از سر بازار، سازمان در رابطه با دامنه چه تصمیمی اتخاذ خواهد کرد.
نامه کانون‌ها به معاون اول رئیس‌جمهور
صبح امروز نامه کانون‌ها به محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور منتشر شد. در این نامه، کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران و کانون کارگزاران بورس و اوراق‌بهادار به نمایندگی از بیش از‌هزار نهاد مالی فعال در بازار سرمایه ایران و کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت به نمایندگی بیش از ۵۰میلیون سهامدار حقیقی و اقشار آسیب‌‌‌‌پذیر جامعه، با توجه به وخامت شرایط بازار سرمایه، اهم مشکلات بازار را به معاون اول رئیس‌جمهور ارائه کردند. در بخشی از این نامه آمده است که بازار سرمایه شفاف‌‌‌‌ترین، کارآترین و منصفانه‌‌‌‌ترین بستر تامین مالی تولید ملی از طریق تجهیز منابع خرد و مشارکت مستقیم آحاد مردم در فرآیند خلق ارزش‌افزوده حاصل از فعالیت‌های اقتصادی مولد است. بدیهی است که سرمایه‌گذار برای جذب به این بازار فارغ از عایدی انتظاری، نیازمند اعتماد است. اعتماد، حاصل کاهش عدم‌اطمینان‌‌‌‌ها از طریق اقدامات عملی متولیان اقتصاد کشور است، از این‌رو توصیه می‌شود در شرایط حساس کنونی، دولت منتخب نسبت به شفاف‌سازی مواضع و بسته سیاستی خود در زمینه اقتصاد کلان (سیاست‌های پولی، مالی، ارزی، تجاری و غیره) و خصوصا بازار سرمایه اقدام‌کرده و عدم‌اطمینان سرمایه‌گذاران را در این‌خصوص کاهش دهد.
علاوه‌بر این، بازار سرمایه طی سه سال‌اخیر، بیش از پیش با چالش‌های جدی مواجه بوده که همگی موجب ایجاد نیروی دافعه برای اقبال سرمایه‌گذاران به این بازار شده‌اند. چالش‌هایی نظیر قیمت‌گذاری دستوری و بی‌‌‌‌اعتنایی به سازوکار بازار در تخصیص بهینه منابع، شکاف قابل‌توجه میان نرخ‌های رسمی و بازار آزاد و توزیع رانت از محل نرخ‌های ارز چندگانه، عدم‌همسویی میان سیاست‌های اقتصادی و ایجاد سردرگمی در فعالان اقتصادی با ارائه سیگنال‌های متناقض، انباشت مطالبات شرکت‌های بورسی از دولت و ایجاد مشکل سرمایه‌درگردش و افزایش هزینه تامین مالی آنها با اعمال سیاست‌های پولی انقباضی و افزایش ناگهانی نرخ بهره به بالای ۳۰درصد، تعدد تغییرات در دستورالعمل‌ها و مصوبات موثر بر صنایع و اخذ تصمیمات خلق‌الساعه، ناترازی انرژی و قطعی برق صنایع در فصل تابستان و قطعی گاز آنها در زمستان و نیز انتصابات و دخالت‌های سلیقه‌‌‌‌ای و نامناسب توسط نهادهای دولتی و نهادهای عمومی در شرکت‌های زیرمجموعه موجب‌شده تا نه‌تنها سرمایه‌گذاران رغبتی به ورود منابع خود به بازار سهام نداشته باشند، بلکه به طور مستمر شاهد خروج منابع از بازار سرمایه باشیم.
چالش‌های فوق در سال‌های اخیر موجب‌شده تا متوسط حاشیه سود خالص صنایع از بیش از ۲۸درصد در زمستان ۱۳۹۹ به حدود ۱۲درصد در زمستان ۱۴۰۲ کاهش یابد که عملا توجیه‌‌‌‌پذیری سرمایه‌گذاری مولد در کشور از بین‌رفته‌است. این کاهش در حاشیه سود سبب‌شده تا ضمن ازبین‌رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار سهام، همزمان با کاهش ۵۰درصدی ارزش دلاری کل بازار سهام طی همین بازه زمانی، بیش از ۱۳۵هزار میلیارد‌تومان پول توسط اشخاص حقیقی از این بازار خارج‌شده و به سمت سایر بازارهایی نظیر ارز، طلا و مسکن گسیل شده یا از کشور خارج شود، درحالی‌که اقتصاد ایران از زمان اوج شاخص‌کل بورس تهران در سال۱۳۹۹ تا به امروز تورم‌های بالایی را تجربه کرده، این شاخص در حال‌حاضر در سطحی پایین‌تر از مقدار آن در مرداد ماه آن سال قرار دارد.
