دنیای اقتصاد بررسی می‌کند
رونق و رکود بورس در بوته تحلیل کارشناسان
گروه بورس- مجید اسکندری: این روزها از رونق در بازار سرمایه خبری نیست و سرمایه‌گذاران همه روزه شاهد رژه ارقام بر تابلوهای بازار هستند. آنها که در زمستان سال گذشته و فروردین‌ماه سال جاری، گرمای بازار را تجربه کرده بودند، این روزها در سردی بازار به انتظار نشسته و به وعده «اصلاح قیمت‌ها» و «نفس کشیدن بازار» دلخوش کرده‌اند. اما به نظر می‌رسد بازار بیش از حد به استراحت پرداخته و اندک‌اندک بیم آن است که بازار به خواب فرورود. سیاست‌های بانک مرکزی، بحث‌های سیاسی و نوسانات بازار ارز و سکه چندی است بورس را به حاشیه فراخوانده است اما طی روزهای اخیر و با توجه به آرامش نسبی در فضای سیاسی و ایجاد اندکی ثبات در حوزه‌های اقتصادی و متعادل شدن بازارهای ارز و سکه، به نظر می‌رسد به تدریج از توجه سرمایه‌گذاران به این بازارها کاسته شده و بار دیگر «بورس» گزینه اصلی سرمایه‌گذاران خواهد شد.بورس در فروردین‌ماه سال جاری با رشد قابل توجه ۷/۱۳ درصدی، سود مناسبی را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان آورد اما این موفقیت زیاد دوام نیاورد و در اردیبهشت، خرداد و تیرماه، کاهش بازدهی، گریبان بازار را گرفت. به این ترتیب سرمایه‌گذاران در سه‌ماه یادشده به ترتیب، شاهد بازدهی ۲/۱- درصد، ۷/۳- درصد و ۲/۳- درصد بودند. بازدهی منفی بورس، آن هم در فصل مجامع که فصل برداشت بازار سرمایه محسوب می‌شود، پدیده‌ای است که باید از جنبه‌های متفاوت به آن پرداخت و آن را مورد بررسی قرار داد.در شرایطی که عوامل اصلی و تاثیرگذار بر سودآوری بیشتر شرکت‌های بورسی شامل قیمت موادخام در بازارهای جهانی و نیز گزارش‌های سه ماهه شرکت‌ها از اتفاق نگران‌کننده‌ای خبر نمی‌دهد، می‌توان افت قیمت‌ها را مقطعی دانست و برای بازار، قابلیت رشدی بنیادی متصور شد. این نکته را نیز نباید از ذهن دور داشت که بازار سرمایه ایران همواره یک بازار هیجانی است که تحت تاثیر رفتارهای افراطی قرار دارد به گونه‌ای که با انتشار کوچک‌ترین خبر مثبت، اخبار و وقایع منفی، فراموش شده و صف‌های خرید، طولانی و طولانی‌تر می‌شود.برعکس در بازار منفی، سرمایه‌گذاران توجهی به اخبار مثبت ندارند و کوچک‌ترین خبر ناگوار، بیشترین تاثیر منفی را بر بازار می‌گذارد.در این زمینه یک کارشناس ارشد اقتصادی براین باور است که بورس ما رشد حقیقی نیافته است زیرا تولید رشد نکرده است.
روند معکوس
دکتر مرتضی دلخوش در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: بورس زمانی رشد می‌کند که تولید افزایش پیدا کند که این به افزایش فروش و افزایش بهره‌وری منجر می‌شود که این روند منطقی است اما در کشور ما این روند برعکس است. وی افزود: حجم نقدینگی موجود در کشور پس از اجرای هدفمندی یارانه‌ها افزایش یافت اما هیچ‌گونه مدیریتی بر آن صورت نگرفت. از سوی دیگر ۶هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت منتشر شد که جوابگوی ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان پول موجود در چرخه اقتصادی نیست.
این استاد دانشگاه ادامه داد: فضای سرمایه‌گذاری در کشور به دلیل نبود ثبات اقتصادی و مدیریتی و تغییر قوانین، مناسب نیست.
بورس بازی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌ها
دلخوش، مدیریت نشدن پول‌های سرگردان و خروج آنها از کشور را یکی دیگر از دلایل رشد نکردن بازار سرمایه عنوان کرد و ادامه داد: تبلیغات زیادی برای جذب سرمایه‌ها در بورس، صورت می‌گیرد، اما این سرمایه‌ها به درستی هدایت نمی‌شود که در این مورد، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مقصرند زیرا تنها با اهداف خاص به سمت یک سهم حرکت می‌کنند و سهامداران عادی به تبعیت از آنها، آن را می‌خرند. وی افزود: آنها اقلام عمده را جمع‌آوری می‌کنند و هنگامی که عرضه کم و تقاضا بالاست، سهام جمع‌آوری شده را می‌فروشند. دلخوش سپس گفت: با هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی، هزینه شرکت‌ها افزایش یافت اما قیمت سهم شرکت‌ها نه‌تنها کاهش نیافت بلکه افزایش نیز یافت.وی سپس گفت: سیاست‌های بانک مرکزی موجب شده بخشی از سرمایه‌ها از بانک‌ها خارج و به بورس سرازیر شود که این موجب افزایش قیمت‌ها شده اما سرمایه‌گذاران به دلیل پیش‌بینی افت، نگران هستند.دلخوش خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذار گریز پا است و گاهی اوقات به دلیل یک حرف یا تصمیم اشتباه، سرمایه زیادی از کشور خارج می‌شود.وی مدیریت نکردن بورس در خصوص رشد قیمت‌ها و مدیریت نشدن وجوه توسط بانک مرکزی را مهم‌ترین عوامل در وضعیت بورس دانست و گفت: با این روند بورس رشد نکرده و افت آن دامنه‌دار خواهد شد.
قیمت‌های غیرموجه
معاون سابق شرکت بورس نیز در این‌باره گفت: ورود صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به بازار، جذابیت ایجاد کرد و به دلیل وجود تقاضای بالا، سفته‌بازی در بازار رونق گرفت. از سوی دیگر رکود بازارهای رقیب مثل مسکن به رشد بورس منجر شد. امیر پوریانسب افزود: رشد نقدینگی و سرازیر شدن آن به بورس، به قیمت‌ها فشار وارد کرد و اکنون قیمت‌ها به جایی رسید که توجیه ندارد و باید برگردد و بازار این برگشت را تشخیص داده است.عضو شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران سپس گفت: شرایط بازار طلا و ارز و رونق اندک بازار مسکن موجب شد برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری، دست به عرضه بزنند تا بتوانند سودهای تحقق نیافته خود را در این بازارها محقق کنند که این عرضه‌ها به بازار آسیب می‌زند. وی ادامه داد: آزادسازی اقتصادی تا اوایل سال جاری در بخش هزینه‌ها بود و دولت درآمدها را کنترل کرد اما از اوایل سال جاری دولت به صنعت یارانه نداد و درآمد را آزاد کرد بنابراین، افزایش هزینه‌ها، سود شرکت‌ها را کاهش داد و سرمایه‌گذاران در فصل مجامع به سودهای انتظاری خود دست نیافتند و قیمت‌ها افت کرد. این حسابدار رسمی تاکید کرد: همه رشد خوب بازار در سال گذشته با افت قیمت‌ها حذف نمی‌شود و بخشی از آن بازمی‌گردد اما این روند در مردادماه و شهریورماه با ریزش قیمت‌ها تداوم خواهد یافت.
قطار بورس نمی‌ایستد
در این میان یک کارشناس بازار معتقد است که رشد بازار سرمایه متوقف نمی‌شود و می‌توان به آینده آن امیدوار بود.
رضا بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: سرمایه‌گذاران که وارد بازار می‌شوند دارای افق زمانی متفاوتی هستند و در بازار ما باید به شکل ساختاری، سرمایه‌گذاران به نسبت نوع و میزان سرمایه‌گذاری، تفکیک شوند. همچنین شرکت‌ها نیز باید به منظور معامله شدن، طبقه‌بندی شوند. وی افزود: به این ترتیب سرمایه‌گذاران می‌توانند با نگاه‌های متفاوت وارد بازار شوند و شرایط به گونه‌ای باشد که سرمایه‌گذاران بدانند وضعیت یک شرکت تا ۵ سال آینده چگونه خواهد بود. بختیاری سپس گفت: در حال حاضر سهم‌های بنیادی بازار نیز در حال کاهش قیمت و سرمایه‌گذاران در حال خروج از بازار هستند، زیرا مدیران بازار در شرایط منفی اجازه نمی‌دهند، بازار مستهلک شود و با ابزارهایی نظیر حجم مبنا و خریدهای دستوری جلوی ریزش را می‌گیرند.
بازار فصلی
وی خاطرنشان کرد: اگر متوسط P/E بازار ۹ است، ریسک بازار بالارفته پس اگر به نتیجه رسیدیم که باید به ۷ برسد، اجازه بدهیم تا برسد. در طول سال نمی‌گذارند ریسک‌ها به خوبی توزیع شود و تنها در فصل مجامع شاهد تغییرات هستیم و این موجب فصلی شدن بازار و سرمایه‌گذاران می‌شود.بختیاری سپس گفت: در بازارهای دنیا ابزارهای Short sell وجود دارد که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد در بازار منفی هم سود بگیرند، اما در حال حاضر حتی ورود به سهم‌های بزرگ نیز با زیان همراه است.
عوامل سه‌گانه رونق
در این زمینه یک کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «فارس»، اظهار داشت: اعتماد‌سازی مجدد و ترویج نگرش مثبت به عنوان عامل نخست و پراهمیت، ورود مجدد سرمایه‌های وفادار و سرمایه‌گذاران معتقد و همت مسوولان برای حفظ آرامش بر فضای اقتصاد و کسب و کار در کشور سه عاملی هستند که بازار سهام برای خروج از شرایط کنونی به آنها نیاز دارد. وی ادامه داد: هرچند شرایط کنونی بازار سهام را نمی‌توان تنها به این عوامل وابسته دانست اما بی‌شک موارد یادشده عوامل پر اهمیتی بر روند حاکم بر بازار محسوب می‌شوند که وجود آنها می‌تواند به عنوان جرقه ای برای برگشت رونق به بازار تلقی شود.
رونق ابتدایی و بی اعتمادی اخیر
وی خاطرنشان کرد: پیرو نامگذاری سال جدید به نام سال جهاد اقتصادی توسط رهبر انقلاب و بازدهی مناسب بازار سهام در ماه نخست و رکود بازارهای موازی، ورود سرمایه به بورس سرعت گرفت و شرایط پر رونقی را بر آن حاکم ساخت تاجایی که به دلیل تاثیر مثبت این رونق در وضعیت تامین مالی شرکت‌ها و فراهم ساختن زیرساخت‌های تغییر تکنولوژیک آنها همگام با اجرایی شدن طرح تحول در صورت تداوم، تصویر بسیار مثبتی در میان سیاستگذاران برای موفقیت‌های این طرح جهادی در نظام اقتصادی کشور ترسیم شد. این کارشناس ادامه داد: اما تغییرات ناگهانی با شمایل جدید و تجربه نشده در ادوار گذشته با تمرکز بر حوزه سیاست داخلی کشور، تصمیم‌گیران را به احتیاط بیشتر هدایت کرد و تکرار آن، سرمایه‌گذاران را به دفع خطر احتمالی، خروج تدریجی و اتخاذ سیاست افزایش نقدینگی سوق داد تا جایی که فشارهای وارده و ابهامات سیاسی حاکم حتی اشخاص حقوقی بازار را در انفعال قرار داد.
ارسال نظر