دیدگاه دو کاندیدای ریاست‌جمهوری در مورد بازار سهام بررسی شد
دوئل بورسی در انتخابات
در این میان یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح‌شده میان صحبت‌های کاندیداها موضوعات اقتصادی است. بازار سرمایه که موتور و یکی از مهم‌ترین چرخ‌دنده‌های اصلی اقتصاد هر کشوری است، از موضوعات مورد بحث کاندیداها در برنامه‌های گذشته بود. در این میان در روزهای گذشته مشاوران اقتصادی دو نامزد، وضعیت اقتصادی را از دیدگاه‌های مختلفی بررسی کردند و به چالش کشیدند؛ به طوری که در روزهای گذشته علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد دولت یازدهم، پس از معرفی شدن به عنوان مشاور اقتصادی مسعود پزشکیان، صحبت‌هایی پیرامون موانع رشد بازار سرمایه و وضعیت بازار مطرح کرد. از سوی دیگر سعید جلیلی به همراه مشاوران اقتصادی خود برنامه‌های بورسی و اقتصادی مدنظر را مطرح کرد و در موردانحلال بورس کالا صحبت‌هایی ارائه داد.
درآمد بر سیستم‌های اقتصادی
طیب‌نیا پیرامون تامین مالی بنگاه‌ها توسط نظام بانکی گفت: باید اظهار کرد نظام و بازارهای مالی در کشور بر محوریت بانک‌ها جلو می‌روند. در واقع در سال‌های متمادی تامین مالی بنگاه‌ها عمدتا به وسیله نظام بانکی بوده است. او پیرامون نظام برنامه‌ریزی عملیاتی در زمانی که ریاست امور اقتصادی و دارایی را عهده‌دار بود، گفت: در زمانی که بنده مسوولیت وزارت اقتصاد را عهده‌دار بودم، یکی از اهداف نظام برنامه‌ریزی عملیاتی که برای مجموعه دستگاه‌های مشمول تنظیم شد، این بود که سهم بازار سرمایه از تامین مالی کشور افزایش پیدا کند و از این رو ابزارهایی مانند اوراق بدهی طراحی شد. هدف نخست از این اقدام این بود که بخش خصوصی بتواند با عدم مراجعه به نظام بانکی بر اساس اعتبار از بازار سرمایه تامین مالی کند. این اقدام با وجود اینکه همچنان بر قوت خود باقی است باید شرایطی فراهم شود که فعالیت بازار اولیه در بازار سرمایه افزایش یابد. در واقع رونق بازار اولیه و افزایش سهم آن در تامین مالی کشور منوط به رونق بازار ثانویه است و در صورتی که بازار ثانویه به رونق نیفتد، بازار اولیه نیز در تامین مالی بنگاه‌ها موفق عمل نخواهد کرد. بنابراین برنامه‌ها بر این سمت‌وسوست که موانع رونق بازار ثانویه و بازار اولیه رفع شود. درواقع بازار سرمایه باید بستری برای تحرک آزادانه نیروهای عرضه و تقاضا باشد. با این حال در سال‌های گذشته دولت نیز به طور مستقیم در فرآیند تعیین قیمت‌ها دخالت داشته و با اثرگذاری سودآوری بنگاه‌های بورسی را تحت‌تاثیر قرار داده است.
سنگریزه‌های بهبود بازار از زبان طیب‌نیا
طیب‌نیا در ادامه افزود: تعیین قیمت خوراک پتروشیمی‌ها یکی از سیاست‌هایی بوده که در دوره مسوولیت بنده نیز بروز پیدا کرد و بدون هماهنگی با وزارت امور اقتصادی و دارایی و مسوولان بازار سرمایه، قیمت خوراک پتروشیمی‌ها به نحو شدیدی افزایش پیدا کرد. با توجه به سهم بالایی که بنگاه‌های پتروشیمی و پالایشگاهی در بازار سرمایه دارند این اقدام یکی از عواملی بود که سودآوری بنگاه‌ها را تحت‌تاثیر قرار داد. افزایش حقوق دولتی و بهره مالکانه در کنار خروج کالاهای معدنی و فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی از بورس کالا از مواردی بود که بازار را در چالش عجیبی فرو برد. قیمت‌گذاری دستوری کالاها و محصولات شرکت‌های بورسی را می‌توان عامل دیگری دانست که سودآوری بنگاه‌ها را با ابهامات زیادی روبه‌رو کرد و بر عملکرد شاخص کل بورس تهران تاثیر منفی گذاشت. با وجود این، سیاست افزایش نرخ سود بانکی که در برخی موارد بدون هماهنگی‌های لازم صورت گرفت، در کنار افزایش فروش اوراق دولتی با هدف تامین مالی بخش خصوصی چندان مثمرثمر نبوده است. از این رو به نظر می‌رسد در سال‌های گذشته دولت بیش از ظرفیت بازار به فروش اوراق دولتی اقدام کرده که تاثیر منفی این اقدام بر روند بازار و عدم تحقق سیاست‌های اصل ۴۴ که کاهش سهم دولت و افزایش عرصه حضور بخش خصوصی بوده محقق نشده و نتیجه‌ای جز رکود و کاهش سهم بخش خصوصی و افت سرمایه‌گذاری در بازار را به همراه نداشته است. از این رو به نظر می‌رسد در حال حاضر سازمان بورس و بورس کالا نمی‌تواند از ظرفیت‌های موجود در عرصه بین‌المللی استفاده کند. عدم امکان ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بازار سرمایه اقدامی است که باید در جهت بهبود و رفع آن اقدامات مربوطه را انجام داد.
تعبیری متفاوت از بورس
در این میان مشاوران سعید جلیلی، دیگر نامزد دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری، در هفته‌های گذشته مواضع خود را پیرامون بازار سرمایه مطرح کردند.
یاسر جبرائیلی، از مشاوران سعید جلیلی، در رشته توییتی نخستین گام برای توقف جهانی‌سازی و دلاری‌سازی قیمت‌ها را انحلال بورس کالا که محلی برای قیمت‌گذاری‌های جهانی و دلاری است عنوان کرده است. البته پس از اینکه صحبت‌هایی از این دست پیرامون بازار رد و بدل شد، سعید جلیلی در رشته توییتی موضع‌گیری‌های منفی پیرامون بازار سرمایه را به رسمیت نشناخت و گفت: بازار سرمایه را نمی‌توان مانند زینتی و طفیلی پنداشت و تقویت بورس را از مهم‌ترین ارکان پیشرفت کشور باید دانست. وی افزود: حال بازار سرمایه، تولیدکنندگان و صادرکنندگان و فعالان بازار سرمایه چندان خوش به نظر نمی‌رسد. بنده با برنامه‌ریزی منسجم با توجه جامع به ابعاد توسعه و شخصیت‌بخشی به ماهیت بازار سرمایه، آن را اولویت اول سیاستگذاری اقتصادی می‌دانم.
در روزهای گذشته جبرائیلی آمار و ارقامی پیرامون سودهای شرکت‌های بورسی منتشر کرد و مجددا به سازوکار بورس کالا انتقاد کرد. باید منتظر ماند و دید درنهایت کدام دیدگاه از هفته آینده تابلوی معاملاتی را دستخوش نوسان خواهد کرد.
