بورس در مه انتخابات

عاطفه چوپان بازارسرمایه در آخرین هفته خرداد و بهار تا حد زیادی از موضوعاتی همچون نرخ دلار نیما، نرخ بهره، اخبار مربوط به خودرویی‌‌‌ها و پالایشی‌‌‌ها فاصله گرفته و تاکیدش تنها بر انتخابات ریاست‌جمهوری است. در حال حاضر بورس تهران دستاورد خاصی برای سرمایه‌گذاران ندارد و فقط منتظر یک تحول و شوک بزرگ برای نجات از این شرایط است که البته هر شوکی تا انتخابات ناممکن است و تنها شاید نرخ دلار نیما و بهره بتواند این روند را اندکی تغییر دهد. دیروز بازار سهام یکی از روزهای تلخ خود را پشت سر گذاشت و سمت تقاضا خالی بود و انگیزه‌‌‌ای برای رقابت بین خریداران وجود نداشت و البته تلاشی هم برای بهبود صورت نگرفت و حتی حجم مبنای برخی نمادها پر نشد. طبیعی است که با ابهامات موجود نقدینگی‌‌‌های پارک‌شده در بازار تمایل زیادی برای حضور نداشته باشند و بازار شرایط سختی را سپری کند. همچنان برخی از فعالان بازار سرمایه محدودیت دامنه نوسان ۲درصدی را عامل این روزهای سیاه بازار می‌‌‌دانند؛ هرچند این قضیه به قفل شدن بیشتر بازار کمک کرده، اما به نظر می‌رسد دلایل بزرگ‌تری برای این بی‌‌‌رونقی بازار وجود دارد.

شرط سبزی بورس

فاطمه حاجعلی، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: بازار به روزهای بی‌‌‌قراری می‌‌‌ماند که تنها منتظر یک شوک برای فرار از این شرایط موجود است. دیروز بازار را در حالی به پایان بردیم که خبرهایی کم و بیش مثبت طی چند روز گذشته در مسیر بهبود بازار مخابره شد؛ ولی بازار همچنان واکنش سرد به این اخبار نشان می‌دهد. بازار از ماه‌‌‌های گذشته با چند مشکل اساسی از جمله عدم‌اعتماد سرمایه‎گذاران به بازار سهام، عمل نکردن مسوولان به وعده‌‌‌ها، توقف کاهش فاصله نرخ ارز نیما و آزاد از سوی بانک‌مرکزی و افزایش نرخ سود به 30‌درصد  مواجه است. چالش دیگر امسال بازار سرمایه ریسک‌‌‌های سیاسی بود که از اولین ماه سال شروع شد و کشور را تا آستانه جنگ تهدید کرد و بعد از آن شهادت رئیس‌جمهور و یارانش بود که ضربه مهلکی به تمامی بازارهای مالی به‌خصوص بازار سهام وارد کرد.

از طرف دیگر انتشار گزارش‌‌‌های بد 12ماهه شرکت‌ها بود که حاصل دستاورد سیاستگذاری غلط مسوولان بود و نتیجه‌ای جز ضرر و زیان سهامداران نداشت.  وی افزود: در حال حاضر تنها راهکار برای این روزهای بورس، تحول در نرخ نیما و بهره است که به احتمال زیاد با انتخابات ریاست‌جمهوری بهبود پیدا می‌کند که البته تغییرات آن از چند هفته قبل آغاز شده است. اگر نرخ بهره بتواند در روزهای آتی بستر مناسبی را رقم بزند و نرخ نیما نیز آرام‌آرام فاصله خود را با دلار آزاد کاهش دهد، می‌‌‌توانیم شاهد روزهای به‌نسبت مثبتی در بازار سرمایه باشیم.

بازار سرمایه در حال حاضر تحلیل‌پذیر نیست؛ اما در همین بازار نیز می‌‌‌توان سهم‌‌‌هایی را که رشد خوبی خواهند داشت، انتخاب کرد. طی هفته گذشته شاهد بودیم که نماد «وتجارت» به عدد منطقی خود نزدیک شد. منتهی نباید سهم را در زمان مثبت خریداری کرد و باید زمانی که به کف قیمتی خود رسیده و پتانسیل کافی برای رشد دارد، دست به خرید زد که این امر به صبر و ریسک بالایی نیاز دارد. در این مسیر باید حقوقی‌‌‌های بازار که نقدینگی قوی در اختیار دارند با استفاده از ابزار تحلیلی وارد شوند و دیگران را نیز به این کار تشویق کنند.

این تحلیلگر معتقد است، همچنان انتخابات ریاست‌جمهوری مهم‌ترین رویداد هفته جاری و هفته آینده است و از این هفته نیز مناظره‌‌‌های کاندیداها را شاهد خواهیم بود. تقریبا هفت‌روز کاری تا پایان رالی انتخابات و رای‌گیری باقی مانده است. بنابراین کاندیداهای ریاست‌جمهوری باید در خصوص نرخ سود، نرخ دلار نیما، قیمت‌گذاری دستوری، عوارض، مالیات، برنامه برای بنزین و راه‌‌‌های جبران کسری بودجه و... نظر و برنامه‌‌‌هایشان را به‌صراحت اعلام کنند. همچنین خبرهایی از آغاز مذاکرات و بحث‌‌‌های هسته‌‌‌ای در آژانس و شورای امنیت از هفته‌‌‌های قبل به گوش می‌رسد که می‌‌‌تواند باعث تحولاتی در بازارهای مالی و بورس شود. از سوی دیگر بورس تهران به انتخابات آمریکا و آتش‌بس در منقطه نیز چشم دوخته است.

 

 کنترل بی‌فایده دستوری

روزبه شریعتی، تحلیلگر بازار سرمایه، در خصوص وضعیت بازار گفت: با توجه به اینکه شرایط در هفته جدید نسبت به هفته گذشته تفاوتی نداشته است، نمی‌توان انتظار وضعیت متفاوتی را از روند معاملات در هفته آخر بهار داشت. بازار کاملا در رخوت، رکود، بلاتکلیفی و عدم‌شفافیت کامل به سر می‌برد و هر اتفاقی که از سمت سیاستگذار مالی و پولی می‌افتد، به دلیل اینکه ریشه مشکل حل نشده است، هنوز از نگاه اهالی بازار کاملا زودگذر و موقتی به نظر می‌رسد. وی ادامه داد: نمونه آن ابطال نرخ اخزای بالای 35‌درصد توسط مقام ناظر در شرکت فرابورس ایران یا عدم‌انتشار اوراق شرکتی بالای نرخ 38‌درصد توسط سازمان است. رگولاتوری باید این مساله را خیلی خوب بداند که مکانیزم عرضه و تقاضا و نرخ پول چیزی نیست که بتوان به‌راحتی آن را کنترل کرد. کما اینکه در حال حاضر هم سیاستگذار پولی این را می‌داند؛ اما می‌خواهد همه چیز را در قالب دستور و عدم‌پذیرش واقعیت جلو ببرد. مگر نرخ دلار بازار آزاد را پذیرفتند؟ نه و همچنان به آن نرخ غیرواقعی و تلگرامی می‌‌‌گویند.

در مورد بازار سرمایه هم همین است. شریعتی بیان کرد: بانک می‌‌‌گوید با نرخ 23‌درصد وام می‌‌‌دهم، اما آیا واقعا این نرخ 23‌درصد است؟ اینکه پنج‌برابر سپرده‌‌‌ وام می‌دهد؛ اما روی سپرده سود نمی‌‌‌دهد، یعنی در حال بالا بردن نرخ واقعی است. برای مثال وقتی فردی از بانک مسکن وام می‌گیرد، عدد قابل‌توجهی را صرف خرید اوراق تسهیلات مسکن و هزینه‌های کارشناسی می‌کند. اینها جزو هزینه وام نیست؟ پس نباید خودمان را گول بزنیم. مکانیزم بازار، نرخ را مشخص می‌کند. وقتی بانک‌ها به شرکت‌های حقوقی و صندوق‌ها نرخ حدود 30‌درصد پرداخت می‌کنند، نمی‌توانیم نرخ اخزا را زیر 35‌درصد نگه داریم، این باعث می‌شود صندوق‌هایی که جذب منابع دارند منابع را به سمت بانک ببرند و اگر هم از آن طرف بانک‌مرکزی به بانک‌ها فشار بیاورد که حق ندارید سپرده بالاتر از این نرخ ایجاد کنید، در حالی که تزریق نقدینگی به سیستم بانکی انجام ندهد و ناترازی را حل نکند نمی‌تواند نرخ را به صورت واقعی پایین بیاورد.

این تحلیلگر با بیان اینکه هفته گذشته تنها اتفاق مثبتی که افتاد این بود که بانک رفاه خریدار بخشی از اوراق دولت بود که در این چند وقت بارها عرضه شده بود و خریداری نداشت، گفت: واضح است که اگر بانک مرکزی و سیاستگذار سیاست انقباضی خود را ادامه دهند و به سیستم بانکی کشور تزریق نقدینگی نداشته باشند، بانک‌ها کماکان ناتراز می‌مانند و تقاضای پول بیشتر هم می‌شود و نمی‌توانند نرخ را در این محدوده نگه دارند. وی گفت: در بازار سرمایه هم همین وضعیت برقرار است. بازار اصلاح بدی داشته و با تلاش‌های بی‌وقفه دوستان در مرکز رگولاتوری برای جلوگیری از ریزش شاخص بورس و با نگه داشتن سهم‌هایی مثل هلدینگ فارس، فولاد و... این دستکاری غیررسمی موجب شده است که بازدهی شاخص هموزن بیش از 5‌درصد نسبت به شاخص کل عقب بیفتد و اصلاح بیشتری داشته است. مشخصا این رکود شدید در بازار سرمایه کاملا مشهود است و تعداد کدهای خریدار به‌رغم ثابت شدن وضعیت بازار کمتر از 100هزار واحد است که به معنای تعطیلی بازار است. نگاه بازار به انتخابات است و کماکان منتظر است تا ببیند کاندیداها چه سیاست‌های اقتصادی دارند.