چرا اقدامات سیاستگذار جلوی نزول شاخص را نگرفت؟
پایان ماموریت بورسی
علی‌محمدی / دنیای‌اقتصاد
بازار سرمایه پس از فتح قله ۲میلیون و ۵۳۵هزار واحد در اردیبهشت‌ماه سال گذشته، در گرداب ریسک‌های مختلف قرار گرفت؛ ریسک‌های مختلفی که در یک سال گذشته به صورت‌های گوناگون چهره بازار را برای سرمایه معامله‌گران تغییر داده و مقصد سرمایه‌گذاری را دگرگون کرده است. در طول یک سال اخیر، انتشار برخی اخبار مثبت که رشد موقتی برای بازار به ارمغان آورده و امیدها را برای رشد مجدد بازار زنده کرده بود، تحت‌الشعاع سیاستگذاری‌های گوناگون ثمربخش واقع نشد.
در نخستین ماه سال جاری نیز تزریق ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک به بازار نتیجه‌ای جز سقوط بیشتر نماگرهای اصلی و افزایش هرچه بیشتر نااطمینانی سهامداران برای عدم سرمایه گذاری در بازار به همراه نداشت. با به شهادت رسیدن رئیس دولت سیزدهم ریسک دیگری به بازار تحمیل شد و سازمان بورس نیز به سبب همین امر برای کنترل شرایط بازار، محدودیت دامنه نوسان را برای نمادهای بازار ابلاغ کرد. اقدام بموقع سازمان در این زمینه برای دو روز ابتدایی اقدام موثری بود و توانست آثار مخرب رفتارهای هیجانی سرمایه‌گذاران را کاهش دهد. با این وجود ادامه‌دار شدن محدودیت دامنه نوسان شرایط متفاوت غیرقابل پیش‌بینی را برای بازار پدید آورد و بازار را درگیر روزهای منفی کم‌توان زیادی کرد.
از این رو به نظر می‌رسد زمان آن رسیده باشد که محدودیت دامنه نوسان برداشته شود تا نیروهای عرضه و تقاضا سمت‌وسوی بازار را تعیین کنند. ازطرفی در بازه زمانی سه‌هفته‌ای تا انتخابات ریاست‌جمهوری اقدامات موثری از سوی سازمان برای رفع چالش‌های بازار سرمایه صورت گرفته است. در این بین محسن خدابخش روز گذشته، به نقش نرخ خوراک صنایع بر روند معاملات بورس اشاره کرد و گفت: موضوع نرخ خوراک مساله‌ای مهم تلقی می‌شود که با تاثیر چشمگیر بر روند بازار همراه بوده و به‌شدت روند این بازار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. تصمیمات اتخاذ‌شده پیرامون نرخ خوراک پالایشگاه‌ها که به پاشنه آشیل بازار تبدیل شده، فعالیت شرکت‌ها و حاشیه سود شرکت‌ها را کاهش داده است. در صورتی که اقداماتی از این دست به صحنه اجرا نزدیک شود، وضعیت بازار بهبود پیدا خواهد کرد.
بازار از دریچه آمار
روز گذشته نماگرهای اصلی بورس تهران کاهش ارتفاع خفیفی را به ثبت رساندند. در این بین دماسنج اصلی بازار با کاهش ارتفاع ۰.۱۵درصدی همراه شد و در پایان ساعت معاملاتی روز یکشنبه در سطح ۲میلیون و ۶۱هزار واحدی قرار گرفت. افت ۳هزار و ۷۳واحدی شاخص کل در حالی محقق شد که نماگر هم‌وزن با نزول ۰.۴۹درصدی روبه‌رو شد و در سطح ۹۷۲هزار و ۳۲۲واحدی قرار گرفت. در این بین شاخص کل فرابورس نیز که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود ۰.۵۴درصد سرخ‌پوش بود و در سطح ۲۲هزار و ۱۰۹واحدی کار خود را به اتمام رساند. ارزش معاملات خرد بازار سرمایه روز یکشنبه که شامل سهام و حق تقدم بازار می‌شود، رقم یک‌هزار و ۹۲۸میلیارد تومانی را ثبت کرد. به‌علاوه، ۳۸۲میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات بازار خارج شد.
نزول ادامه‌دار
مهدی دلبری، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت بازار را این‌گونه تشریح کرد: بازار سرمایه با روزهای ناخوش‌احوالی دست‌وپنجه نرم می‌کند. پس از به شهادت رسیدن رئیس دولت سیزدهم، روند نزولی بازار قوت گرفت. بر همین مبنا بود که سازمان بورس تصمیم گرفت دامنه نوسان بازار را محدود کند. محدود شدن دامنه نوسان در روزهای ابتدایی اقدام موثری جهت کنترل فشار هیجان سرمایه‌گذاران بود. اما به نظر می‌رسد ادامه‌دار بودن این محدودیت پس از یازده روز متوالی، مسیر چندان درستی برای روند بازار به ارمغان نداشته است. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: ریسک‌های سیاستگذاری نیز سایه سنگینی بر بازار تحمیل کرده‌اند.
عدم اصلاح این سیاست‌ها می‌تواند باتلاق رکودی بازار را شدت بخشد. با وجود اینکه در روزهای گذشته نرخ دلار نیما افزایش محسوسی داشته و در کانال ۴۲هزار تومانی افزایش محدودی را به ثبت رسانده، اما همچنان شکاف زیادی میان نرخ دلار نیما با دلار بازار آزاد وجود دارد. این کارشناس بازار سرمایه پیرامون اخبار تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های خودروسازی اظهار کرد: به نظر می‌رسد اخباری از این دست تنها می‌تواند تاثیر کوتاه‌مدت بر بازار داشته باشد. در بازه بلند‌مدت باید دید شرکت‌های خودروسازی چه اقدامات عملی در این زمینه انجام خواهند داد. در پایان پیش‌بینی می‌شود روند خسته‌کننده و نزولی بازار تا زمانی که اقدام موثر و تاثیرگذاری صورت نگیرد ادامه پیدا کند.
