بررسی صحت انتقادات نسبت به کاهش دامنه‌نوسان در بازار سهام
دوربرگردان بورس در هفته ششم؟
علی محمدی / دنیای اقتصاد
بعـــد از ســــانحه ناگواری که برای رئیس‌جمهور سابق در آخرین روزهای اردیبهشت رخ‌داد، بازارها در یک وضعیت بدون روند قرارگرفتند، چون تا زمانی‌که دولت جدید انتخاب و سپس تشکیل نشود، نمی‌توان از سیاست‌های کلی حاکم بر فضای اقتصاد کلان کشور به‌طور کامل آگاه شد. این موضوع باعث‌شده تقاضا از بازار سهام گریزان شود.
عدم‌شفافیت اوضاع
یکی از دلایلی که سبب می‌شود یک سرمایه‌گذار پول خود را به یک بازار دارایی خاص منتقل کند، شفاف‌‌‌‌‌بودن مسیر آن بازار و پارامترهای تاثیرگذار بر وضعیت آن بازار است؛ یعنی یک سرمایه‌گذار زمانی بورس را به‌عنوان مقصد سرمایه‌گذاری خود انتخاب خواهد کرد که درصد و میزانی از شفافیت را در آینده این بازار شناسایی کند، این در حالی است که در مقطع کنونی در پیرامون بازار سهام، مجموعه‌‌‌‌‌ای از مسائل مبهم وجود دارد که این بازار و سرمایه‌گذاری در آن را به یک وضعیت پیچیده تبدیل کرده‌است. طبیعتا در چنین مواقعی، جریان پول ترجیح می‌دهد شانس خود را در یک بازار دیگر آزمایش کند.
انتخابات و بورس
با داغ‌‌‌‌‌شدن تنور انتخابات و نزدیک‌‌‌‌‌شدن به زمان تبلیغات، مجددا بورس در مرکز توجه سیاستمداران قرار گرفته‌است.اکثر سیاستمداران به‌دنبال این موضوع هستند که با دادن وعده‌‌‌‌‌هایی از این محل برای خود طرفدار پیدا کنند. در تازه‌‌‌‌‌ترین و یکی از پربازدیدترین ویدئو‌هایی که در هفته گذشته در محافل بورسی میان فعالان بازار سهام دست به‌دست شد، پاسخ علی لاریجانی، رئیس سابق مجلس شورای‌اسلامی به سوال یکی از کارشناسان بازار بود که در آن لاریجانی از لزوم حذف قیمت‌گذاری دستوری سخن به میان آورد و اشاره کرد که کوشش دولت‌ها باید در این راستا باشد که در بورس ناپایداری ایجاد نکنند.
انتقاد از کاهش دامنه‌نوسان
برخی از فعالان بازار نیز انگشت اتهام خود را به سمت دامنه‌نوسان محدود نشانه‌رفته و عنوان می‌کنند که محدود‌بودن دامنه‌نوسان سبب‌شده تا هیجانات بازار به‌طور کامل تخلیه نشود و بازار این‌چنین در مدار نزولی گام بردارد. در پاسخ به این مدعا می‌توان این‌چنین استنباط کرد که به‌رغم درست‌بودن ظاهری استدلال این گروه از فعالان بازار سهام، اما بررسی بیشتر جریان معاملات تالار شیشه‌ای در روزهای اخیر نشان می‌دهد که سهام موجود در بازار، در صف‌فروش قفل نیستند. اگر اکثر سهام حاضر در بازار در محدوده صف‌فروش قرار داشتند، می‌توانستیم بگوییم که موضوعی مثل دامنه محدود سبب انباشته‌‌‌‌‌شدن سفارش‌های فروش در کف قیمتی روزانه سهام مختلف می‌شود و موجبات تقویت هیجان و همچنین نزول بیشتر قیمت‌ها را فراهم می‌آورد، بنابراین می‌توان گفت که در شرایط کنونی چنین استدلالی صحیح نیست. شرایط این‌چنینی پیش‌آمده در بازار سهام، بسیاری از سهامداران حاضر در بورس تهران را ناامید ساخته و جریان مداوم خروج پول حقیقی از بازار نیز گویای همین موضوع است.
فقدان اعتماد در بازار
فجایعی که در سال99 در بورس تهران رخ‌داد، سبب تقویت نگاهی در بازار سهام را فراهم آورد که تاکنون نیز در جریان معاملات جاری و ساری بوده‌است. بی‌‌‌‌‌اعتمادی مزمنی که در بازار شکل گرفته‌است، ماحصل مجموعه وقایعی است که در سال99 در این بازار رخ‌داد و سبب شد تا به‌طور کامل اعتماد از این بازار رخت ببندد. عامل مهم دیگر در این روزها، عدم‌مخابره اخبار امیدوارکننده بنیادی در متن معاملات است که موجبات رکود در صحنه معاملات را فراهم کرده‌است. اختلاف میان دلار بازار آزاد و دلار سامانه نیما نیز آیتم مهم دیگری است که مانع از رشد قیمت‌ها در بورس تهران می‌شود. رشد نرخ بهره بدون‌ریسک نیز به‌عنوان یکی از رقبای بازار سهام در مقطع کنونی مطرح است و افزایش این نرخ موجب عدم‌شروع روند صعودی در بازار می‌شود. از سوی دیگر در شرایط خطیر کنونی، سیاستگذار بورسی نیز عمل چشمگیر و خاصی در راستای حمایت از منافع سهامداران از خود نشان نداده و در سایه رکود حاکم بر صحنه معاملات، جذابیت بازارهای موازی، بخشی از نقدینگی موجود در بورس را به سمت این بازارها سوق داده‌است. طبیعتا هر وعده‌وعیدی که در جریان فعالیت‌های انتخاباتی از سوی سیاستمداران داده شود و بازار بعدا عملی‌‌‌‌‌نشدن آن وعده را ببیند، واکنش منفی بازار را خواهیم دید.
