احتمالات خوش‌بینانه بورسی
بالاخره پس از مدت‌‌‌‌‌ها انتظار، قرار است از بسته دولت در جهت حمایت از شرکت‌های تولیدی و بورسی رونمایی شود. همچنین ادامه معافیت مالیاتی شرکت‌های بورسی در سال۱۴۰۳ از جمله اخبار خوبی بود که به نفع بازار انتشار یافت. تحلیلگران در گفت‌‌‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» سناریوهای پیش‌روی تالار شیشه‌ای را بررسی کردند.
نجات جان بازار سرمایه
فاطمه حاجعلی، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: بازار سهام از روز سه‌‌‌‌‌شنبه با انتشار اخبار مثبت پس از مدت‌‌‌‌‌ها انتظار، روند مثبت به خود گرفته‌است. خوشبختانه تزریق خبرهای مثبت به بورس، فعلا نتیجه مثبت داشته و طی روز گذشته نیز حال بازار خوب بود. البته با وجود مثبت‌بودن سهم‌‌‌‌‌ها حجم و ارزش معاملات بسیار پایین‌تر از انتظارات بود و حتی صف‌‌‌‌‌های خرید نیز زیاد قدرتمند نبودند که این موضوع می‌تواند یک نکته منفی در مثبت‌های بازار باشد. وی ادامه‌داد: مهم‌ترین مشکلات بازار طی چند ماه اخیر نرخ بهره، نرخ دلار نیما و تحولات صنایع بودند که خوشبختانه نرخ بهره در حال‌حاضر کاهش‌یافته و به این روند مثبت کمک قابل‌توجهی کرد. برای اینکه بازار این روند مثبت را در طولانی‌مدت ادامه دهد باید از چند مرحله همچون گذر از بحران آواربرداری و جلب‌اعتماد سرمایه‌گذاران عبور کند که قدم اول آن کاهش نرخ سود بانکی است. البته دولتمردان زمانی به اصلاح نرخ سود بانکی پرداختند که خودشان درخصوص نرخ بهره آسیب دیدند و آنجا بود که به فکر چارهای برای حل این بحران افتادند. البته عده‌ای این موضوع را عاملی برای کنترل تورم می‌دانند. برای ادامه این روند، باید زمینه‌‌‌‌‌ای را مهیا کند که سرمایه‌گذاران به این بازار اعتماد کرده و نقدینگی پارک‌شده خود را وارد بازار کنند. کشور با دوچالش دیگر از جمله بحث مالیات شرکت‌ها و کسری و کسورات صندوق‌های بازنشستگی و تامین‌اجتماعی به‌عنوان سهامدار عمده بازار، مواجه است که با چالش‌های ایجادشده از سوی دولت، در آینده با کاهش درآمد و کسری‌‌‌‌‌های سنگین منابع روبه‌رو خواهد شد که باید در این‌خصوص چاره اساسی اندیشیده شود.
این تحلیلگر گفت: حل موضوع اختلاف نرخ دلار نیما و دلار آزاد و به‌نوعی تسعیر شرکت‌ها آرام‌آرام فضای بازار را متفاوت خواهد کرد و شاید بتواند اندکی امیدواری‌‌‌‌‌ها را به بورس برگرداند. همچنین پرهیز از سیاست نرخ‌‌‌‌‌گذاری دستوری در صنعت پالایش، خودرو، پتروشیمی، نرخ خوراک، سوخت و به‌طور کلی انرژی از جمله مواردی است که می‌تواند به خوش‌بینی و بهبود بازارسرمایه منجر شود. حاجعلی بیان‌کرد: حفظ‌شدن محدوده 2میلیون‌واحدی شاخص از نکات مثبت این روزهای بازار است و در صورتی‌که خبرهای مثبت روز سه‌‌‌‌‌شنبه، در روزهای آینده پیگیری و به نتیجه برسند، شاید بتواند اندکی از مشکل نقدینگی در بازار را حل کند و شاخص از این محدوده شروع به رشد کند، اما در صورتی‌که خبرهای انتشار یافته دوباره فراموش شوند، بازار به‌طور قطع وارد فاز‌منفی خواهد شد. در مجموع باید فعلا به مثبت‌های بازار امیدوار بود تا با روند افزایشی همراه شود. احتمالا هفته آینده به دلیل خبرهای مربوط به تجدیدارزیابی دارایی خودروسازان و بررسی مساله نرخ خوراک پالایشگاه‌ها، جو مثبت بازار تشدید شود. اما این را نیز باید گفت که در حال‌حاضر بازارسرمایه کشور با یک چالش عمده و اساسی از جمله انتخابات ریاست‌جمهوری ایران و آمریکا روبه‌رو است. حتی اگر بازار با موارد گفته‌شده بالا در کوتاه‌مدت خوب شود، اما نگاه کلی آن در بلندمدت، به سیاست و انتخابات است. اینکه چه کسی بر مسند ریاست‌جمهوری بنشیند و چه تصمیماتی بگیرد از جمله عواملی است که باعث می‌شود در نهایت بازار طی این مدت تا انتخابات چارهای جز نظاره‌‌‌‌‌گر‌شدن نداشته‌باشد. همچنان معتقدم که بسیاری از نقدینگی‌‌‌‌‌های مهم بازار از سمت حقوقیها منتظر حضور و عدم‌حضور خود در سازمان‌ها و مسوولیت‌های خود هستند و تا این موضوع تمام نشود، رفتارهای صعودی بازارسرمایه، کوتاه‌مدت و موقتی خواهد بود.
سناریوی خوش‌بینانه بورسی
مهدی دلبری، تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه طی اردیبهشت و در روزهای سپری‌شده در خرداد روزهای بدی را پشت‌سر گذاشتیم، گفت: عامل اول این موضوع را حاشیه سود بنگاه‌ها می‌دانم، به هر حال تا پایان اردیبهشت‌ماه صورت‌های حسابرسی‌نشده بنگاه‌ها باید منتشر می‌شد و تقریبا در 5 سال‌گذشته چنین وضعیتی نداشتیم، بر این اساس زمستان1402 یا بدترین فصل یا دومین فصل بد بازار سرمایه بوده‌است، یعنی حاشیه سود اکثر صنایع در فصل زمستان جزو دو فصل بد عملکردی در 5 سال‌گذشته بوده واین زنگ خطری برای تمام سهامداران و تمام تولیدکنندگان بود. وی ادامه‌داد: نکته دوم افزایش شدید نرخ بهره بود. به هر حال شاهد بودیم که دولت در فروش اوراق خیلی موفق نبود و در چند حراجی که برگزار کرد و از طرفی هم صندوق‌ها و هم بانک‌ها دیگر رغبتی برای خرید اوراق نداشتند؛ به این دلیل که حدود 10درصد در خریدهای قبلی ضرر کرده‌بودند. عامل سوم هم مباحث سیاسی بود. دولت در آستانه یک تغییر جدی قرار گرفته‌است و به‌رغم اینکه افراد زیادی امیدوار نبودند دولت آقای رئیسی برای دوره دوم انتخاب شود اما این تغییر زودهنگام نیز ریسک سومی بود که بر بدنه بازار وارد شد. این تحلیلگر بیان کرد: در مجموع به‌نظر می‌رسد اگر بانک‌مرکزی درخصوص سیاست پولی و همینطور دولت درخصوص تثبیت قیمت‌ها تصمیم درست و مناسبی اتخاذ نکند، دیگر تولید به‌صرفه نخواهد بود و حداقل صورت‌های مالی بنگاه‌های بزرگ و شفاف نشان می‌دهد تولید به‌صرفه نیست و این مانند سابق نیست که یک صنعت سودده باشد و صنعت دیگر خیر. برآورد من این است که اگر دولت و بانک‌مرکزی رفتار خود را تغییر ندهند شرایط بازار همینطور باقی‌می‌ماند و نرخ بهره در 40درصد تثبیت می‌شود و حاشیه سود حدود 10 تا 12درصد و تولید عملا بی‌فایده است و سفته‌بازی تشدید خواهد شد، دولت و مجلس جدید هم چارهای ندارند جز اینکه با گفتاردرمانی بگذرانند. دلبری خاطرنشان کرد؛ یک سناریوی خوش‌بینانه هم این است که بابت سه سال عملکرد نامناسب دولت و با وجود تغییر مجلس شاهد تغییر رویه باشیم و شجاعت اصلاح یارانه‌های انرژی را داشته باشند، دلار بازار نیما اصلاح شود و اصلاحات ساختاری آغاز شود. ما دوران خیلی بدی را در چند سال‌اخیر طی کردیم و توان صنایع از بین رفته و امیدوارم تغییر ریل اساسی را در دولت شاهد باشیم.
