ویژگی‌‌‌های یک رگولاتور ایده‌‌‌آل در بازار سرمایه
نقطه عزیمت پاسخ به پرسش نخست، پرداختن به مفهوم «تامین مالی» بنگاه‌‌‌های اقتصادی است. به طور کلی، هر بنگاه اقتصادی چهار منبع بالقوه سرمایه، سود تقسیم‌نشده، بدهی و سهام را برای تامین مالی پروژه‌‌‌های خود در اختیار دارد. تامین مالی از طریق بدهی خود به دو بخش تقسیم می‌شود: تامین مالی از نظام بانکی (بازار پول) و تامین مالی از محل انتشار اوراق بدهی (بازار بدهی). از آنجا که بازار بدهی زیرمجموعه بازار سرمایه است، بنابراین بنگاه‌‌‌های اقتصادی در حالت کلی می‌‌‌توانند بازار پول، بازار سرمایه یا ترکیبی از آن دو را برای تامین مالی خود انتخاب کنند که در این نوشتار تنها به بازار سرمایه خواهیم پرداخت.
اما سوال دوم؛ چرا بازار سرمایه به رگولاتور نیاز دارد؟ کلید پاسخ به این سوال در درک مفهومی به نام «بازار» است. بازار جایی است که در آن از تقابل میان نیروهای عرضه و تقاضا، «قیمت» به دست می‌‌‌آید. در علم اقتصاد بسته به فروض در نظر گرفته‌شده (مثلا به اعتبار تعداد مشارکت‌‌‌کنندگان در بازار)، طیفی از بازارها معرفی می‌‌‌شوند که بازارهای «رقابت کامل» و «انحصار کامل» در دو سر این طیف قرار می‌‌‌گیرند. معمولا در مباحث تئوریک، ابتدا شرایط حدی (با فروض اکید) را در نظر گرفته و سپس با تعدیل فروض آن، سعی می‌کنند به شرایط واقعی نزدیک شوند. در علم اقتصاد بازار رقابت کامل نقش یک آرمان‌شهر را ایفا می‌کند که در آن رفاه اجتماعی بیشینه می‌شود. بازار رقابت کامل بر مبنای مجموعه‌‌‌ای از فروض که عملا در جهان واقع قابلیت تامین شدن ندارند به نتیجه بهینه اجتماعی دست پیدا می‌کند. برای نمونه، در بازار رقابت کامل فرض بر این است که بی‌‌‌شمار خریدار و فروشنده در بازار فعالیت می‌کنند که هیچ‌یک از آنان توانایی تاثیرگذاری بر قیمت را ندارد. به عبارت دیگر، فعالان بازار عواملی ذره‌‌‌ای هستند که قدرت قیمت‌گذاری ندارند. در چنین شرایطی گفته می‌شود که آن بازار، بازاری عمیق است.
فرض مهم دیگر، فرض «اطلاعات کامل» است که می‌‌‌گوید مشارکت‌‌‌کنندگان در بازار برای اخذ تصمیم عقلایی، بدون صرف هزینه به اطلاعاتی کامل در مورد شرایط بازار، کیفیت محصول، قیمت سایر عرضه‌‌‌کنندگان و... دسترسی دارند.
فروضی از این دست تضمین می‌کنند که بازار رقابت کامل به عنوان بازاری کارآ، با کشف قیمت تعادلی حداکثر رفاه اجتماعی را نتیجه میدهد. در جهان واقع سیاستگذار (دولت) برای جلوگیری از وقوع شکست بازار، وظیفه کلاسیک تنظیم قواعد بازی و ایجاد بستر قانونی مناسب برای شکل‌‌‌گیری مناسبات بازاری را برعهده دارد. در مورد بازار سرمایه نیز رگولاتور در همین راستا نقش تامین‌‌‌کننده حداکثری فروض بازار رقابتی را ایفا می‌کند. حال با این مقدمه می‌‌‌توان به پرسش اصلی این نوشتار پاسخ داد که ویژگی‌‌‌های یک رگولاتور ایده‌‌‌آل چیست؟
همان‌طور که گفته شد، فلسفه وجودی بازار سرمایه تامین مالی پروژه‌‌‌های اقتصادی است که نتیجه آن تشکیل سرمایه در اقتصاد خواهد بود. اما سرمایه -با فرض تامین شرایط موردنیاز از منظر اقتصاد کلان و وجود ثبات سیاسی- برای وارد شدن به هر بازاری نیازمند «امنیت» و جلب «اعتماد» سرمایه‌گذاران است. رگولاتور برای اعتمادسازی و ایجاد امنیت خاطر برای سرمایه‌گذار باید علاوه بر وضع مقررات عادلانه و کارآمد برای جلوگیری از مخاطرات ناشی از دستکاری قیمت و عدم‌تقارن اطلاعات، از توان فنی بالایی برای کشف تخلفات نیز برخوردار باشد. اما صرف کشف تخلفات کافی نیست. رگولاتور باید با دارا بودن اختیارات قانونی کافی و حفظ استقلال خود توانایی برخورد قاطع با این تخلفات را نیز
داشته باشد. نکته دوم ایجاد سازوکار دقیق برای ارزیابی و تایید صحت اطلاعات منتشرشده و افزایش شفافیت در بازار است. انتشار اطلاعات صحیح و معتبر، اعتماد عمومی را تقویت کرده و به ذی‌نفعان امکان میدهد تا براساس داده‌‌‌های درست تصمیماتی آگاهانه اتخاذ کنند. اطلاعات معتبر در هر بازاری با کاهش عدم‌اطمینان‌‌‌های ناشی از نبود آن به تسهیل تخصیص بهینه منابع کمک کرده و ثبات بازار را نتیجه می‌دهند. به علاوه در جهان پیچیده امروز، رگولاتور باید درکی عمیق از پویایی فرآیندهای بازارهای مالی برای وضع قوانین موثر داشته باشد. چابکی و انعطاف‌‌‌پذیری در تطبیق و تعدیل بهنگام قوانین و مقررات متناسب با روندهای شکل‌گرفته در اقتصاد، انواع شوک‌‌‌های اقتصادی-سیاسی و پیشرفت‌‌‌های فناوری اهمیت بسزایی در تنظیم‌‌‌گری کارآمد بازار دارد. از سوی دیگر، حرکت در مرز دانش برای توسعه ابزارهای نوین مالی با هدف عمق بخشیدن به بازار از مهم‌ترین ویژگی‌‌‌های یک رگولاتور ایده‌‌‌آل در دنیای امروز است.
