واکنش هیجانی بورس به تحولات بازار ارز

عکس: آکو سالمی

شروین شهریاری

بورس تهران معاملات خود در هفته کوتاه جاری را با رکود نسبی و افت انگیزه سرمایه‌گذاران آغاز کرد، اما در روز چهارشنبه با اعلام افت ۱۰ درصدی رسمی ارزش ریال در برابر دلار با شوک مثبت مواجه شد و کلیه شرکت‌های وابسته به صادرات با هجوم متقاضیان و صف‌های خرید مواجه شدند. برآیند تحولات مزبور در عملکرد بازار سهام رشد ۸/۰ درصدی شاخص کل در طول هفته بود. اصلاح نرخ ارز در صورتی که به عنوان یک تصمیم پایدار از سوی بانک مرکزی اتخاذ شود برای تولیدکنندگان مواد خام بورسی خبر خوشی تلقی می‌شود، زیرا شرکت‌های مزبور تبادلات ارزی خود را عمدتا با نرخ رسمی انجام می‌دهند و تضعیف ریال به معنای جهش درآمد صادراتی شرکت‌ها خواهد بود. البته با توجه به فشارهای تورمی موجود در مقطع کنونی و نیز وابستگی بالای بازار مصرفی کشور به واردات، این تصمیم احتمالا با هدف کوتاه کردن دست واسطه‌ها از بازار ارز و جلوگیری از دو نرخی شدن قیمت‌ها صورت پذیرفته و احتمال تقویت مجدد نرخ ریال در گذر زمان پس از فروکش کردن عطش تقاضای ارز در بازار آزاد وجود دارد.

پایان هفته خوش معدنی‌ها و فلزی‌ها

تولید‌کنندگان فلزات اساسی و محصولات پتروشیمی در این هفته به علت اتکای زیاد بر فروش ارزی، سریع‌ترین واکنش را به تحولات بازار ارز نشان دادند. نمادهای پتروشیمی خارک، پردیس و ملی مس و تولیدکنندگان روی و فولادسازان به عنوان تاثیر پذیرندگان اصلی از تضعیف نرخ ریال در روز چهارشنبه با صف‌های خرید میلیونی و رشد قیمت مواجه شدند. از سوی دیگر، تولید‌کنندگان خودرو و داروسازان از جمله گروه‌هایی هستند که به سبب وابستگی ارزی وارداتی، از تضعیف ارزش ریال متضرر خواهند شد، هر چند مجوز افزایش نرخ محصولات این شرکت‌ها می‌تواند از فشار افزایش هزینه‌ها بکاهد. سهام خودروسازان در این هفته تحت تاثیر این مساله و نیز تداوم نگرانی‌های سیاسی در مورد معاملات بلوکی اخیر در مسیر کاهش قرار داشتند و شاخص صنعت خودرو حدود سه درصد دیگر افت کرد. در گروه شرکت‌های وابسته به بازار جهانی، سخنرانی روز سه شنبه توسط رییس بانک مرکزی آمریکا در مورد آخرین وضعیت اقتصاد جهان حائز اهمیت بود. به گفته برنانکه، رشد اقتصادی در آینده نزدیک از حد مورد انتظار پایین تر خواهد بود و در این فضا افزایش بیشتر قیمت مواد خام از سطوح فعلی نیز با توجه به وضعیت عرضه و تقاضا آسان نخواهد بود. برنانکه همچنین تاکید کرد که فشارهای تورمی بر اقتصادها موقتی خواهد بود و با توجه به آرام شدن بازارهای نفت و کالاها، انتظارات تورمی در بلندمدت ناچیز است. اظهارات برنانکه در کنار اتمام برنامه ۷۵ میلیارد دلاری خرید ماهانه اوراق قرضه در پایان ژوئن، رشد بیشتر قیمت‌ها در بازار مواد خام را با چالش مواجه می‌کند. بدین ترتیب هر چند تضعیف نرخ ریال می‌تواند برای شرکت‌های صادراتی نوید بخش باشد اما چشم‌انداز رشد بیشتر قیمت جهانی فلزات و نفت با ابهاماتی روبه‌رو است و این مساله طبیعتا در تحلیل وضعیت شرکت‌های وابسته به بازارهای بین‌المللی نکته ای حائز اهمیت به شمار می‌رود.

کاهش فعالیت حقوقی‌ها

مطالعه تحرکات سرمایه‌گذاران حقوقی در بازار به خوبی نشان می‌دهد که همگام با افت سطح دادوستدها در بازار سهام در خلال ماه گذشته، بازیگران عمده بازار نیز فعالیت خود را کاهش داده اند. در بین تحرکات مهم قابل اشاره در این هفته خریدهای مجموعه مهر اقتصاد در نماد فولاد مبارکه احتمالا با هدف کسب یک کرسی هیات مدیره به چشم می‌خورد. در نماد «حفاری» نیز رقابت تنگاتنگ مجموعه صبا تامین و ساتا برای حفظ کرسی هیات مدیره قابل توجه است. در نماد «وصنعت»، شرکت زیر مجموعه با نام سرمایه‌گذاری ایران و فرانسه خریدهای حمایتی را صورت می‌دهد. در همین حال در معاملات بانک پارسیان نیز پس از فروکش کردن رقابت‌های مدیریتی بین سهامداران عمده، تعدیل قیمت سهام با شیب نسبتا تند در حال وقوع است که در نهایت افت ۹ درصدی«وپارس» در هفته مورد گزارش را رقم زد.

ادامه تاخت و تاز تورم

گزارش رسمی تورم اردیبهشت ماه که در این هفته توسط بانک مرکزی منتشر شد، بیانگر تداوم شتابگیری رشد شاخص قیمت خدمات و کالاهای مصرفی در کشور است. براساس گزارش مزبور، نرخ تورم میانگین دوازده ماهه به ۱۴/۲ درصد و تورم نقطه به نقطه (اردیبهشت ۹۰ نسبت به اردیبهشت ۸۹) به ۲/۲۱ افزایش یافته است. تورم ماهانه در اردیبهشت نیز معادل ۷/۱ درصد بوده است. با محاسبه مرکب نرخ ماهانه تورم پس از هدفمندی یارانه‌ها می‌توان گفت شاخص قیمت‌ها در پنج ماه حدود ۶/۱۱ درصد رشد کرده و در صورت تداوم روند کنونی، انتظار رشد تورم نقطه به نقطه و میانگین به محدوده ۲۵ درصد تا پایان سال امری محتمل خواهد بود. تغییرات تورم از آنجا که بر بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران در بازار بورس تاثیر می‌گذارد در تنظیم نسبت قیمت سهام به سودآوری شرکت‌ها (P/E) در بورس نقش اساسی ایفا می‌کند. بنابراین، رشد تورم در میان مدت به طور طبیعی با افزایش انتظارات سرمایه‌گذاران، کاهش P/E را موجب می‌شود. در این شرایط، لازم است تا سرمایه‌گذاران به دقت وضعیت عملکرد بنگاه‌ها را رصد کنند تا مشخص شود آیا افزایش سودآوری شرکت‌ها در فضای تورمی موجود می‌تواند منجر به تامین انتظارات سرمایه‌گذاران شود یا بازار سهام با تن دادن به کاهش قیمت‌ها خود را با شرایط جدید تطبیق خواهد داد؟