سهامداران بد عادت

در واقع طی این مدت سهام بنیادی و غیر‌بنیادی ورود نقدینگی را به‌صورت قدرتمند مشاهده نکردند، از این‌رو شاخص سهام از ابتدای دی ماه در حدود ۴.۵‌درصد از ارتفاع خود را ازدست داده‌است و بررسی روند بازار سهام نشان می‌دهد از نیم‌سال دوم هر اتفاقی در داخل و خارج از بازار رخ‌داده سبب عقبگرد شاخص‌کل نسبت به سقف قبلی خود شده‌است؛ از حواشی پیرامون نامه تغییر نرخ خوراک پتروشیمی گرفته تا نوسانات نرخ دلار که همگی منجر به افت شاخص‌کل شد. دقیقا با همان هیجانی که صعود قیمت‌ها در ابتدای سال ‌می‌توانست وضعیتی رویایی برای بورس رقم بزند، با افول هیجان بازار مذکور از مدار تعادلی خارج شد.

 حتی در سهام با پشتوانه بنیادی نیز شاهد روند نزولی بودیم. طبیعتا وقتی بازار سهام با موج‌های روانی منفی همراه می‌شود؛ وضعیت فوق به کل بازار رخنه کرده و در بازار سهام همه‌‌‌‌‌‌گیر می‌شود، بنابراین یکی از ترس‌‌‌‌‌‌های حاکم بر تالار شیشه‌ای را می‌توان به همین موضوع نسبت داد، یعنی سهام بنیادی و غیربنیادی در وضعیتی که بازار با جو روانی منفی غرق می‌شود؛ نمی‌توانند برای جدا‌کردن مسیر خود از یکدیگر تلاش کنند، بنابراین این امر حاکی از آن است که برخی بازارها تا چه میزان در رویارویی با هیجان سهامداران شکست‌پذیر هستند. نمونه بارز این موضوع را در اتفاقات مرداد۹۹ مشاهده کردیم. بازار سهام از دو ناحیه مغلوب هیجان سهامداران شد؛ هم زمانی‌که تقاضا برای سهام غیربنیادی بود و کارشناسان در مورد رشد حباب‌وار بورس هشدار می‌دادند و هم زمانی‌که بازار در حال فروریختن بود و سهامداران با بی‌توجهی نسبت به صبوری، صف‌‌‌‌‌‌های طولانی برای خروج تشکیل دادند.

تکرار این وضعیت در دوره‌‌‌‌‌‌های مختلف نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از فضای معاملاتی سهام با چاشنی هیجان همراه‌است، به ‌همین‌دلیل در این وضعیت، بازار با فرمان هیجان حرکت می‌کند، اما موضوعی که در این میان خودنمایی می‌کند این است که به دلیل ترس سرمایه‌گذاران از رفتارهای غیر‌قابل پیش‌بینی سیاستگذار، هیجان فروش بیش از هیجان خرید مشاهده می‌شود، بنابراین می‌توان گفت درمیان بازارهای سرمایه‌گذاری شاخص سهام حساسیت بیشتری در مواجهه با هیجان سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد، به همین دلیل است که هیجانات معمولا بر فاکتورهای اثرگذار هم سایه می‌‌‌‌‌‌افکند.

 به‌عنوان مثال با وجود برخی خوش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها درخصوص سودآوری مثبت شرکت‌ها و امکان فراهم‌شدن زمینه صعود قیمت‌ها و خیز شاخص برای صعود، ترس‌‌‌‌‌‌های کنونی نتوانست اثرات تغییرات واقعی در سودآوری شرکت‌ها را بر جریان معاملات منعکس کند.حرکت در این مسیر مشخص می‌کند که خوش‌بینی‌‌‌‌‌‌های فوق و شرایط واقعی شرکت‌ها در اثر چه عاملی رشد قیمت سهام را رقم نزده‌است. بررسی‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد بورس در ماه‌های اخیر نیز از شدت تحلیل‌محور‌بودن خارج شده‌است؛ این وضعیت در زمانی‌که برجام نقل محافل خبری بود نیز به‌وضوح قابل‌مشاهده بود و بازار سهام به‌صورت مکرر تحت‌تاثیر تغییر فاز ‌اخبار با افت و خیزهای متعدد نماگر کل بازار همراه بود.