مزیت رونق ابزارهای مالی در بازار طلا چیست؟
استراتژی بیمه سهام
با وجود آنکه بازار سهام زمستان داغی را آغاز کرد، موفق نشد گرمای خود را حفظ کند و عوامل متعددی روند شاخص بورس را تغییر دادند. سلمان یزدانی، مدیر ابزار مشتقه کارگزاری پیشرو در این خصوص به «دنیای‌اقتصاد» گفت: در دی‌ماه به‌رغم خوش‌بینی‌‌‌هایی که در خصوص روند شاخص کل بورس وجود داشت، بازار سهام، روزهای خوبی را سپری نکرد. شاخص کل حدود ۳ تا ۴درصد افت ارتفاع را تجربه کرد. دلیل کاهش نماگر اصلی بازار را می‌‌‌توان به اخبار صنعت پالایشی و نحوه تعیین نرخ بنزین نسبت داد. با وجود آنکه بازار به این خبر واکنش شدیدی نشان داد، اما تحلیلگران بر این عقیده بودند که تغییر فرمول نرخ بنزین تاثیر چندانی بر سودآوری پالایشی‌‌‌ها ندارد. با این حال، صف‌های فروش سنگینی به‌خصوص در نماد «شستا» ایجاد شد.
به نظر می‌رسد بازار به دنبال بهانه‌‌‌ای بود تا رشد دوماه اخیر را پس بگیرد. پیش‌بینی می‌شود که بازار تا پایان سال‌جاری نوسانی خواهد بود و احتمالا رکورد عجیبی را به ثبت نخواهد رساند. اما برخلاف بازار، دلار راه متفاوتی را در پیش گرفت و پس از آنکه از ۵۰هزار تومان عبور کرد، به‌رغم تحلیل بانک‌مرکزی که روند کاهشی را برای قیمت اسکناس آمریکایی پیش‌بینی کرده بود، در پایین ۵۰هزار تومان تثبیت نشد و به سمت ۵۵هزار تومان حرکت کرد و یکی دو روز بالای این عدد ماند. اگر دلار بتواند گارد صعودی خود را حفظ کند و تارگت‌‌‌های بالاتری را به خود ببیند، براساس این سناریو نگاهی ویژه به بازار مشتقه سهام و کالا خواهیم داشت.
بیمه در برابر ریزش
در بازاری که رشد خوبی را تجربه کرده است، بهترین راه برای حفظ سود و در امان ماندن از روند کاهشی سهام، اجرای استراتژی مناسب رد بازار مشتقه است. سلمان یزدانی در این خصوص گفت: اگر بخواهیم به مشتقات بازار سهام اشاره کنیم، طبیعتا در ریزش بازار کسانی که سبد خود را در روزهای رشد با استراتژیهای پوشش ریسک بیمه کردند، اکنون خوشحال هستند؛ چون معمولا وقتی روند رو به رشدی در بازار اتفاق می‌افتد، اختیار معاملات به دلیل افزایش نوسان‌پذیری و خوش‌بینی اعداد خوبی را در تابلوی معاملات به خود می‌‌‌بیند.
کسانی که روی قراردادهای اختیار معامله ایران‌خودرو با قیمت اعمال 300تومانی یا قراردادهای اختیار معامله با اعمال 140تومانی شستا یا قراردادهایی با قیمت اعمال 2هزار و 400تومانی در صندوق اهرم، در مقابل خرید سهام موقعیت فروش داشتند، در ریزش‌‌‌ها توانستند بازدهی خوبی را در سبد خود به ثبت برسانند. به‌خصوص آنکه با تمرکز بر قراردادهای اختیار معامله با قیمت اعمال پایین می‌توانستند بازدهی بهتری داشته باشند. به‌عنوان مثال، اعمال استراتژی مذکور در اختیار معامله نماد خودرو با قیمت اعمال 280 یا 260تومان و اختیار معاملات نماد اهرم با قیمت اعمال 2200 تا 2هزار تومان و اختیار معامله‌‌‌های نماد شستا با قیمت اعمال 120تومان می‌‌‌توانست به سودهای بالاتری منجر شود. همچنین اگر با این سودها سهم را خریده باشند، احتمالا به‌اصطلاح میانگین کم کردند تا در روزی که بازار مثبت می‌شود، نه‌تنها از خود سهم، بلکه از سودی که بابت ریزش‌‌‌هایی که قبل از دوران رشد به ثبت رسیده بود، به طور مرکب بازدهی بگیرند. همان‌طور که اشاره شد استراتژیهای ساده‌‌‌ای مثل کاوردکال (خرید همزمان سهام و فروش اختیار معامله همان سهم) برای گرفتن سود بالا جذاب نیست؛ اما برای بازار سنتی ما که فعالان قدیمی نوسانات شدیدی را به خاطر دارند، در بلندمدت می‌‌‌تواند بازدهی خوبی را روی سبدها داشته باشد. البته با توجه به رونق گرفتن پوت‌آپشن‌‌‌ها خرید پوت‌آپشن‌‌‌ها و فروش کال‌آپشن و خرید سهام یعنی کولار، می‌‌‌تواند به بیمه سهام با بهای تمام‌شده کم یا رایگان منجر شود. بزرگ‌ترین نمونه این استراتژی، فروش قرارداد اختیار معامله خرید نماد شستا با قیمت اعمال بالا و خرید پوت‌آپشن این نماد با قیمت اعمال 122تومان یا فروش اختیار معاملات خرید نماد اهرم با قیمت اعمال 2هزار و 600تومان و خرید اختیار فروش با قیمت اعمال 2هزار و 200تومان است که به بیمه سهام در برابر ریزش منجر خواهد شد.
ابزارهای مالی طلایی
یکی از ضرورت‌‌‌های بازار طلا وجود ابزارهای مالی است تا علاوه بر افزایش شفافیت، رسالت پوشش ریسک نیز در بازار آتی دنبال شود. یزدانی در این خصوص گفت: در بورس‌کالا، چالش‌‌‌های جدیدی پیش آمده است که برای فعالان این فضا خیلی ناآشنا نیست. هرزمانی که دلار و به تبع آن سکه رشد قیمتی کوچکی را تجربه می‌کند، این شایعات و بحث‌ها پیش می‌‌‌آید که آیا بورس، عامل بالا رفتن قیمت‌هاست؟ سیاستگذاران، کم‌‌‌کاری‌های خود را بر گردن بورس می‌‌‌اندازند و بلافاصله با محدود کردن دامنه نوسان و گاهی وقت‌‌‌ها با تعطیلی بورس‌کالا و ابزارها سعی دارند نوسان بازار را محدود کنند. این بار خط مقدم رسالت تکراری سیاستگذار با بازارها گواهی‌‌‌های شمش طلا بودند که بورس‌کالا هم واکنش قوی نشان داد. اما این تشکل جدید که از آن به عنوان مرکز مبادله ارز و طلا یاد می‌شود، به حراج شمش روی آورد و خود را رقیب بورس‌کالا معرفی کرد. به هرحال این کشمکش‌‌‌ها باعث شد صندوقها دچار حباب شوند. به دلیل آنکه قیمت شمش در بازار با نرخ آن در بورس متفاوت شد و وقتی این اتفاق به وقوع بپیوندد، بازارگردانان صندوقها دچار چالش می‌‌‌شوند؛ زیرا اگر بخواهند صدور و ابطال را به نرخ خالص ارزش روز دارایی‌‌‌ها انجام دهند و روی خالص ارزش روز دارایی‌‌‌ها و براساس تابلو معامله کنند، به محض آنکه واحد سرمایه‌گذاری آنها پر شود، می‌‌‌دانند حبابی که ایجاد شده است فرومی‌ریزد و بازارگردان زیان می‌کند. مجموع این فرآیند باعث شد تا صندوقها به نسبت ویژگی‌‌‌هایشان دچار حباب شوند؛ به‌عنوان مثال صندوقی که شمش بیشتر دارد نسبت به صندوقهایی که به طور متوسط شمش دارند و صندوقهایی که طلا هستند کمتر دچار حباب شوند. حباب نشان‌دهنده انتظارات است. حباب بر اثر محدودیت یا انتظارات است. متاسفانه به جای آنکه سیاستگذار به اصل موضوع توجه کند، مثل قبل راه غلط را در پیش گرفته است. اگر بخواهیم ببینیم که آیا این موضوع می‌‌‌تواند ریسکی برای فعالان به وجود بیاورد، می‌‌‌توان گفت بله، ریسک جدیدی به وجود خواهد آورد. سابقه تعطیلی آتی سکه باعث شده است تا فعالان با کوچک‌ترین صحبت‌هایی نگران شوند. اما اتفاق خوب این بود که همه صندوق‌های طلا اعداد بزرگی در خود دارند و اکثر آنها هم افزایش سقف سرمایه گرفتند و نزدیک به 100همت در صندوق نهادهای بزرگ قرار دارد.
نهادهای بزرگ به کمک بورس‌کالا آمدند و چانه‌‌‌زنی‌‌‌هایی را آغاز کردند. امیدواریم این بار چالش‌‌‌هایی ایجاد نشود. اما در پاسخ به این سوال که آتی شمش طلا یا صندوق طلا (که الان دو مدل صندوق طلای لوتوس و کهرباست) و آتی شمش می‌‌‌توانند در حال حاضر به فعالان برای پوشش ریسک دارایی کمک کنند یا خیر، باید گفت عمق این بازار خیلی کم است؛ ولی اگر این ریسک‌ها به مرور برطرف شوند، با توجه به فعالیت بیشتر صندوقها می‌‌‌توان امید داشت همان مسیری را که آپشن‌های بورس طی کردند، بورس‌کالا هم در پیش بگیرد. به‌شخصه امیدوارم و ضروری می‌دانم که بازار این ابزار رونق بگیرد. در حال حاضر همه سیاستگذاران می‌‌‌دانند که وجود مشتقات در بورس کمک می‌کند تا بورس پررونق شود. قطعا وجود مشتقات طلا باعث می‌شود، بازار فیزیکی وارد فضای مالی شده و معاملات بازار طلا بهتر رصد شود و زمینه افزایش شفاف فراهم آید و خیلی مزایای دیگر مثل بحث‌های معافیت مالیاتی به دلیل وجود ابزارهای مالی در بازار طلاست.
