تصمیمات ناآگاهانه در سازمان‌ها، محصول نبود حسابداری مدیریت است

گروه بورس - مجید اسکندری: پنجمین سمینار حسابداری مدیریت توسط انجمن حسابداران خبره ایران در تاریخ

۲۷ و ۲۸ اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شود. ابوالقاسم فخاریان دبیرعلمی این سمینار بر این باور است که به دلیل دولتی بودن بخش عمده‌ای از اقتصاد کشور، حسابداری مدیریت جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است.

درخصوص برپایی این سمینار گفت‌و‌گویی با وی انجام داده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد.

ضرورت برپایی همایش را بیان کنید.

روند تغییر و تحولات در محیط‌های کسب و کار ادامه دارد و بنگاه‌های اقتصادی به‌صورت روزافزونی با تشدید رقابت، افزایش انتظارات ذی‌نفع‌ها و جدی‌تر شدن دامنه تاثیرات ریسک و مخاطرات روبه‌رو هستند.

در چنین شرایطی بنگاه‌هایی می‌توانند در عرصه رقابت باقی بمانند و رشد کنند که به ابزارهای لازم برای کنترل پیشبرد استراتژی‌های رقابتی، اعمال مدیریت هزینه و تصمیم‌گیری‌های خردمندانه تجهیز شوند.

حسابداری مدیریت به‌صورت وسیعی این گونه ابزارها را در اختیار مدیران بنگاه‌ها قرار داده و در زمینه‌هایی زیر مدیران را در راهبری شرکت‌ها و دستیابی به اهداف تعیین شده یاری می‌رساند:

- استفاده مطلوب از منابع و اعمال مدیریت هزینه

- سنجش اثربخشی و کارآیی واحدها و مدیران

- اتخاذ تصمیمات متضمن منافع سازمان

بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌های موفق جهان، موفقیت‌های خود را مرهون استفاده از اطلاعات سودمند و هدایتگر حسابداری مدیریت می‌دانند و اعتقاد دارند که در عرصه رقابت، توانسته‌اند با تکیه بر این اطلاعات پایدار بمانند و رشد کنند. جامعه اقتصادی و مدیریتی ما چه در نظام کلان مملکتی و چه در سطح بنگاه‌ها از محصولات اطلاعاتی حسابداری مدیریت بی‌‌بهره‌اند و بنابراین بسیاری از تصمیمات نا‌آگاهانه و گاهی مغایر با اهداف و مصالح سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی اتخاذ می‌شود.

این سمینار به معرفی مفاهیم و ابزار و تکنیک‌های حسابداری مدیریت به مدیران سازمان‌ها و بنگاه‌ها و دست‌اندرکاران حرفه حسابداری به‌منظور زمینه‌سازی بهره‌برداری مطلوب از این مقوله مهم در شرکت‌ها و سازمان‌های کشور می‌پردازد.

حسابداری مدیریت در کشور ما چه جایگاهی دارد؟

متاسفانه به‌علت جدی نبودن شرایط رقابتی در کشور، حسابداری مدیریت نقش و جایگاه واقعی خود را در کشور ما پیدا نکرده است. هنوز بخش قابل‌ملاحظه‌ای از اقتصاد در دست دولت است و در فضای کسب و کار رقابتی معنادار پدید نیامده است. رشد و توسعه به‌کارگیری حسابداری مدیریت در دنیا با رشد‌یابی اقتصاد و تشدید رقابت همراه بوده است. به‌نظر می‌رسد با امید به جدی شدن خصوصی‌سازی از یک طرف و افزایش نجومی عوامل تولید و هزینه‌ها، استفاده از ابزار و تکنیک‌های حسابداری مدیریت برای کنترل و اعمال مدیریت هزینه و اتخاذ و پیشبرد استراتژی‌هایی که به بقا و پایداری بنگاه‌ها یاری رساند اجتناب‌ناپذیرشده باشد.

چگونه می‌توان این جایگاه را ارتقا داد؟

یکی دیگر از عواملی که در آینده بر دامنه استفاده از حسابداری مدیریت تاثیر خواهد گذاشت و به‌عبارتی کاربرد آنرا الزامی خواهد کرد، تغییر در مدل گزارشگری عملکرد مدیریت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است که در گزارشگری جدید، بخش قابل‌ملاحظه‌ای از اطلاعات از سیستم حسابداری مدیریت قابل استخراج خواهد بود.

محافل علمی و حرفه‌ای ما تا کنون کار جدی و چشمگیری در جهت توسعه و ترویج حسابداری مدیریت در کشور انجام نداده‌اند، مثلا ما در دانشگاه‌ها رشته اختصاصی حسابداری مدیریت نداریم و انجمن‌های حرفه‌ای نیز تاکنون حسابدار خبره مدیریت را به‌عنوان یک هویت و تخصص احراز صلاحیت نکرده‌اند که به طور قطع با اهمیت‌یابی کاربرد حسابداری مدیریت در کشور این محافل نیز باید نقش و وظیفه خود را ایفا کنند.

محور‌ها و موضوعات این همایش کدامند؟

محور اصلی همایش عبارت است از رویکردهای نوین در حسابداری مدیریت که ضمن آن تحولات در حسابداری مدیریت و برخی از ابزار و تکنیک‌های جدید هزینه‌یابی معرفی خواهد شد.

به‌عنوان مقدمه، ابتدا بحثی در خصوص انتظارات بنگاه‌های اقتصادی از حسابداری مدیریت عنوان خواهد شد. با توجه به اهمیت استراتژی‌مداری در بنگاه‌ها، نقش حسابداری مدیریت در تحقق استراتژی‌های سازمانی مطرح می‌شود.

بخش عمده‌ای از شرکت‌های ما را بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط تشکیل می‌دهد که به‌کارگیری حسابداری مدیریت در اینگونه بنگاه‌ها از ویژگی‌های خاصی برخوردار است. این ویژگی‌ها موضوع یکی از مقالات سمینار خواهد بود.

از سوی دیگر با توجه به اینکه سمینار با همکاری انجمن حسابداران خبره‌ ایران و بانک پاسارگاد برگزار می‌شود، کاربرد حسابداری مدیریت در صنعت بانکداری نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت.

همچنین به لحاظ اهمیت به‌کارگیری حسابداری مدیریت در شرکت‌های بورسی، وضعیت به‌کارگیری حسابداری مدیریت در شرکت‌های بورسی که حاصل یک تحقیق میدانی است مورد تحلیل و ارزیابی قرار می‌گیرد.

ابزار و تکنیک‌های حسابداری مدیریت در اعمال ریسک و تاثیرات حسابداری مدیریت بر کارکرد حسابرسی داخلی نیز از جمله مقالات دیگری است که در سمینار ارائه خواهد شد.

علاوه بر مقالات یادشده، سمینار در قالب دو میزگرد، موضوعات پر اهمیت زیر را با حضور کارشناسان و بهره‌برداران از حسابداری مدیریت مورد بحث و تبادل نظر قرار می‌دهد:

* موانع و راهکارهای بهره‌برداری از حسابداری مدیریت در ایران

* ضرورت تربیت حسابداران خبره مدیریت در کشور

آیا این سمینار برنامه‌های جانبی هم دارد؟

بله، به‌منظور تعمیق بخشیدن به مباحث نظری که در قالب مقالات یادشده ارائه می‌شوند، چهار کارگاه آموزشی با نگاه کاربردی برگزار خواهد شد که می‌تواند زمینه‌های مناسبی را جهت به‌کارگیری برخی از ابزار و تکنیک‌های حسابداری مدیریت در بنگاه‌ها فراهم کند:

* معرفی مدل‌ها و شیوه‌های به‌کارگیری بودجه‌بندی نوین

* چگونه از روش ارزیابی متوازن در ارزیابی پیشبرد استراتژی استفاده کنیم

* کارکرد حسابداری مدیریت در صنعت بانکداری

* هوشمندی تجاری (بهره‌مندی از فناوری اطلاعات و حسابداری مدیریت در اداره موفقیت‌آمیز بنگاه‌هاچه اهدافی را از برگزاری این سمینار دنبال می‌کنید؟

انجمن حسابداران خبره ایران به‌عنوان نخستین انجمن حرفه‌ای حسابداری کشور که ترویج و اعتلای این حرفه را به‌عنوان یک رسالت بر عهده دارد، تاکنون بیشترین اهتمام را در جهت معرفی حسابداری مدیریت از طریق برگزاری سمینارهای تخصصی در این زمینه، راه‌اندازی دوره‌های بین‌المللی آموزش حسابداری مدیریت در ایران و انتشار مقالات علمی و تخصصی در مجله حسابدار به‌عمل آورده است.

امید داریم که این سمینار نیز با حضور و مشارکت مدیران تحول‌گرا و دانشوران و صاحب‌نظران حرفه حسابداری، زمینه‌ساز آشنایی عمیق به مفاهیم و ابزار و تکنیک‌های سودمند حسابداری مدیریت و بهره‌برداری از آن در بنگاه‌های اقتصادی کشور باشد.