معامله سهام بورس‌ها در این بازار صورت می‌پذیرد

گروه بورس - هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در جلسه اخیر خود دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پایه فرابورس ایران را تصویب و ابلاغ کرد.

این دستورالعمل در راستای اجرای تبصره (ب) ماده ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران در ۱۴ ماده و ۴ تبصره در تاریخ ۱۰/۲/۱۳۹۰ به تصویب هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.

در این دستورالعمل آمده است: انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پایه منوط به درج نام اوراق بهادار در فهرست اوراق بهادار بازار پایه فرابورس است.

عرضه اولیه اوراق بهادار در بازار پایه به روش بازگشایی نماد موضوع فصل‌یازدهم دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات انجام می‌شود. کلیه وظایف و اختیارات هیات پذیرش در این خصوص به کمیته عرضه واگذار می‌‌شود.

معاملات اوراق بهادار مورد معامله در بازار پایه، روزانه با انجام ۵ حراج تک قیمتی پی‌در‌پی با مراحله پیش گشایش، حراج تک قیمتی و مرحله نظارت انجام می شود.

در عین حال، طول زمان هر یک از مراحل فوق و دامنه نوسان قیمت در معاملات بازار پایه توسط هیات‌مدیره فرابورس تعیین می‌‌شود.

در بازار پایه تنها سفارش محدود قابل اجرا بوده و استفاده از کد معاملات گروهی نیز در این بازار مجاز نیست.

بر اساس این دستورالعمل، در صورتی که ظن دستکاری قیمت یا استفاده از اطلاعات نهانی در معاملات بازار پایه وجود داشته باشد، فرابورس می‌تواند معاملاتی را که با نوسان غیرعادی قیمت یا حجم غیرعادی انجام شود، تایید نکند.

همچنین معاملات عمده بازار پایه به‌صورت عرضه یکجا و در بازار سوم فرابورس انجام شده و تابع مقررات آن بازار است.

بلوک‌های سهام شرکت‌های مورد عرضه در بازار پایه که بیشتر از ۱۰۰ هزار سهم و کمتر از حد نصاب معاملات عمده باشند با درخواست کارگزار عرضه‌کننده و پس از موافقت کمیته عرضه، در بازار سوم فرابورس قابل عرضه است.

در صورتی که بخشی از سهام شرکت‌های مورد عرضه در بازار پایه دارای امتیاز خاص یا محدودیت ویژه‌ای باشند و بنا به تشخیص کمیته عرضه معامله آن در بازار خرد امکان‌پذیر نباشد، معاملات آن بخش با هر حجمی در بازار سوم فرابورس انجام خواهد شد.

در این دستورالعمل آمده است: نماد معاملاتی اوراق بهادار مورد معامله در بازار پایه حداقل یک روز قبل از برگزاری مجامع عمومی صاحبان سهام و قبل از برگزاری جلسه هیات‌مدیره‌ای ‌که طی آن مقرر است درخصوص اختیارات تفویض ‌شده توسط مجمع عمومی فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه تصمیم‌گیری شود، متوقف می‌‌شود.

در صورت عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود حسابرس نسبت به صورت‌های مالی سالانه و میان دوره‌ای، حسب تشخیص فرابورس یا سازمان نماد معاملاتی اوراق بهادار مورد معامله در بازار پایه فرابورس متوقف می‌شود.

در صورتی که معاملات اوراق بهادار در بازار پایه مظنون به ‌استفاده از اطلاعات‌ نهانی یا دستکاری قیمت باشد، فرابورس می‌تواند راسا یا به موجب اعلام سازمان نماد معاملاتی اوراق بهادار را متوقف کند. بازگشایی نماد معاملاتی پس از بررسی‌های لازم حسب مورد به تشخیص فرابورس یا سازمان خواهد بود.

همچنین انجام معامله توافقی سهام مورد معامله در بازار پایه با موافقت کمیته عرضه امکان‌پذیر است. به‌منظور انجام معامله توافقی، کارگزار باید اسامی خریدار و فروشنده را به همراه حجم و قیمت اوراق بهادار به فرابورس ارائه دهد. در صورت موافقت کمیته عرضه، معامله مورد درخواست توسط کارگزار در سامانه معاملاتی ثبت می‌شود.

معاملات بازار پایه درخصوص موارد تصریح نشده در این دستورالعمل، تابع مقررات مرتبط در دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات و سایر مصوبات هیات‌مدیره سازمان است.

ماده واحده در خصوص معاملات سهام و حق تقدم بورس‌ها، فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری انجام معاملات سهام و حق تقدم بورس‌ها، فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری به شرح زیر انجام می‌شود:

- معاملات با حجم کمتر از ۱۰۰ هزار سهم یا حق تقدم شرکت‌های فوق در دسته‌های سهامداری که بر اساس اساسنامه شرکت، شخصیت حقوقی یا نهاد خاصی را شامل نمی‌شود در بازار عادی معاملات پایه فرابورس ایران امکان‌پذیر است. فرابورس موظف است روزانه معاملات انجام شده بر روی سهام و حق تقدم این شرکت‌ها را بررسی کند و معاملاتی را که منجر به نقض محدودیت‌های قانونی و مقرراتی تصاحب سهام این شرکت‌ها می‌شود، تایید نکند. - انجام معاملات با حجم بزرگ‌تر یا مساوی ۱۰۰ هزار سهم یا حق تقدم و کلیه معاملات سهام یا حق تقدم شرکت‌های فوق در دسته‌های سهامداری که بر اساس اساسنامه شرکت، شخصیت حقوقی یا نهاد خاصی را شامل می‌شود، تنها در قالب عرضه یکجا یا معاملات توافقی حسب درخواست عرضه‌کننده امکان‌پذیر است. در این صورت فرابورس موظف است تاییدیه سازمان را به شرح زیر اخذ کند: الف) در عرضه یکجا باید کلیه متقاضیان خرید سهام یا حق تقدم به ترتیبی که در اطلاعیه عرضه قید می‌شود، قبل از شروع رقابت توسط کارگزار مربوطه به سازمان معرفی شوند. تنها متقاضیانی حق شرکت در رقابت را خواهند داشت که قبلا تاییدیه سازمان مبنی بر رعایت محدودیت‌های قانونی و مقرراتی را اخذ کرده باشند.

ب) در معامله توافقی اسامی خریدار و فروشنده به همراه سایر اطلاعات مورد نیاز سازمان توسط فرابورس به سازمان ارائه می‌شود. معامله یادشده در صورت تایید سازمان مبنی بر رعایت محدودیت‌های قانونی و مقرراتی در فرابورس ثبت می‌شود.

ماده واحده در خصوص ثبت معاملات سهام شرکت‌ها قبل از درج در بازار پایه در صورت موافقت کمیته عرضه فرابورس امکان ثبت معاملات اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان که حسب تکلیف بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه باید در بورس یا فرابورس معامله شوند، حداکثر تا شش ماه پس از ابلاغ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پایه فرابورس ایران، امکان‌پذیر است. معاملات یادشده پس از بازگشایی نماد در بازار پایه و در قالب معاملات توافقی انجام می‌شود.