«دنیای‌اقتصاد» چشم‌انداز بازار سرمایه در میانمدت را بررسی کرد
رشد بورس در میانمدت؟
عكس: صبا طاهریان
این در حالی است که بازارهای پررونق و عموما حباب‌دار موازی نیز حالا در رکود به سر می‌برند. اما در وضعیت فعلی چاره چیست؟ آیا با خروج سرمایه از بازار به قیمت متحمل شدن زیان فراوان و ورود به بازاری دیگر از تتمه سرمایه‌مان محافظت کرده‌ایم یا باید صبر کرد؟ نگاهی به تابلوی معاملات نشان می‌دهد که ارزش معاملات خرد بورس (سهام و حق تقدم) دیروز دوهزار و ۵۲میلیارد تومان و کمترین مقدار از ۲۶ بهمن سال گذشته بود. نماگر اصلی بورس نیز دیروز با رشد جزئی ۴۶/ ۰درصد همچنان پشت دروازه دو میلیون واحدی ماند و شاخص هم‌وزن نیز با رشد ۶۶/ ۰درصدی وضعیت مشابهی داشت. اما درحالی‌که روز گذشته خروج پول حقیقی از بورس به ۳۸میلیارد تومان و فرابورس به ۴۷میلیارد تومان رسید، صندوق‌های بورسی ۸۱میلیارد تومان ورود پول داشتند. نکته‌ای که کارشناسان و تحلیلگران زیادی بر آن صحه می‌گذارند، این است که شرایط کنونی شاید زمان مناسبی برای خروج از بازار سرمایه نباشد، اما می‌توان به جای سرمایه‌گذاری مستقیم نسبت به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم اقدام کرد و در این میان برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای پارک پول در شرایط رکودی گزینه‌های مناسبی هستند.
چشم‌انداز مثبت بورس
محمدصادق میرزایی، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به اینکه در بازار سرمایه دو نوع ریسک داریم، ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک، گفت: سهامدار در بهترین حالت ممکن نهایتا می‌تواند ریسک غیرسیستماتیک خود را با فراهم کردن یک پرتفو از صنایع مختلف و متنوع کنترل کند. اما ریسکی که در بازار سرمایه این روزها به‌وضوح دیده می‌شود ریسک سیستماتیک است که قانون‌گذار با تصمیمات به‌یک‌باره و شبانه خود به بازار و سهامدار تحمیل می‌کند. سهامدار نیز بعدا از این تصمیم آگاه می‌شود و به این ترتیب اعتماد نسبت به بازار سرمایه از بین می‌رود؛ به همین دلیل هم هست که سهامداران اعتمادی که در ماه‌های قبل نسبت به بازار سرمایه داشتند از اردیبهشت به بعد ندارند. در این شرایط سهامدار باید چه کند؟ وقتی بازار به چنین روزی می‌رسد که ارزش معاملات در سطوح حداقلی است و عملا سهامداران معامله‌ای نمی‌کنند جای فروش نیست. اردیبهشت و نهایتا خردادماه زمان فروش بود و کسی که می‌خواست بفروشد باید در آن زمان طبق قاعده این کار را انجام می‌داد.
وی ادامه داد: در‌حال‌حاضر در صف ارزندگی بازار هستیم و P/ E کلیت بازار تقریبا ۸ است و این موضوع بر ارزندگی بازار صحه می‌گذارد. این در حالی است که P/ E میانگین تاریخی بازار بین ۵/ ۸ تا ۹ است. نمی‌توان گفت بازار خیلی ارزان یا گران است اما در مقطعی قرار گرفته که قیمت اکثر سهام منطقی است و برخی از سهام نیز ارزنده و کم‌ریسک هستند. نکته بعد اینکه همواره تاکید داریم کسانی که شغل اول آنها بورس نیست و به صورت سرمایه‌گذاری در این بازار حضور دارند، باید از روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم استفاده کنند. در سال‌های اخیر عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسیار مثبت بوده است.
چه صندوق‌هایی مناسب‌ترند؟
میرزایی افزود: اما برخی از سهامداران در صندوق‌های اهرمی سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این خصوص باید توجه داشت ماهیت صندوق‌های اهرمی نوسان‌گیری است نه سرمایه‌گذاری. این صندوق‌ها دو واحد ممتاز و عادی دارند. سرمایه‌گذارانی که صندوق‌های اهرمی را به صورت ETF می‌خرند، در واقع واحدهای ممتاز را خریداری می‌کنند و چون به واحدهای عادی تعهد داده شده سود ثابت بدهند، به همین دلیل برای سرمایه‌گذاری مناسب نیستند و نوسانات بالایی نیز دارند. علاوه بر این، در بازار نزولی ضریب اهرمی صندوق‌های اهرمی فزاینده و در بازار صعودی کاهنده است. یعنی در شرایط نزولی این صندوق‌ها خیلی بیشتر از شاخص کل افت می‌کنند و در شرایط صعودی اگر چه در ابتدا سود زیادی دارند اما این سود به‌مرور کم می‌شود.
این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: زمانی که بازار شرایط نزولی و رکود دارد سرمایه‌گذار باید با خرید پله‌ای و مدیریت سرمایه در طیف متنوعی از صندوق‌ها اعم از سهامی، طلا، کالایی و ... سرمایه‌گذاری کند. چنانچه سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر نیست می‌تواند به عنوان ایستگاه پول از صندوق‌های با درآمد ثابت استفاده کند و موقتا سرمایه خود را در آن صندوق نگه دارد. به این ترتیب کمی بیشتر از سود بانکی را به صورت روزشمار و بدون نرخ شکست دریافت خواهد کرد. نقدشوندگی بالای صندوق‌ها، دامنه نوسان بیشتر آنها و طیف متنوعی از سهام که در پرتفو دارند به سرمایه‌گذار کمک می‌کند.
وی در خصوص چشم‌انداز بازار سرمایه در میانمدت و تا پایان سال نیز گفت: با توجه به اینکه نگاه میانمدت بازار سرمایه به دلار سامانه ارزی است و سودسازی خیلی از صنایع نیز به همین دلار بستگی دارد و با توجه به مباحث بنیادی موجود در اکثر صنایع و گشایش‌های سیاسی که در حال رخ دادن است، می‌توان امیدوار بود بازار سرمایه احتمالا آینده خوبی دارد. در این میان نکته مهمی که کمتر به آن توجه می‌شود مارکت کپ کل بازار سرمایه ایران است که قابل مقایسه با کشورهای دیگر نیست. برای مثال مارکت کپ بازار سرمایه ایران یک‌هفتم مارکت کپ بازار سرمایه کشور عربستان هم نیست. بنابراین برای سرمایه‌گذاران خارجی بازار سرمایه ایران حکم عرضه اولیه‌ای دارد که هنوز به‌درستی کشف و ارزش‌‌گذاری نشده است.
میرزایی اظهار کرد: بنابراین در میانمدت چشم‌انداز بازار سرمایه صعودی و مناسب است و احتمال بازدهی بالایی تا پایان سال جاری پیش‌بینی می‌شود. به نظر می‌رسد اهداف سه‌میلیون و بالاتر برای شاخص کل قابل‌دسترس است. اگرچه پیش از انتشار اوراق دولتی نیز بازار در شرایط رکودی بود، اما تا زمانی که تمامی این اوراق فروخته نشود فاز رکودی در بازار سرمایه باقی خواهد ماند. احتمالا اواخر شهریور یا نیمه اول مهرماه امسال فاز رکودی بازار سرمایه تمام می‌شود و چون در‌حال‌حاضر محل کم‌ریسکی در اکثر سهام است و قیمت‌ها واقعا ارزنده است جهش خوبی خواهد داشت.
این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: در‌حال‌حاضر فقط به ارزش معاملات چشم دوختیم، چراکه ارزش معاملات فعلا یکی از فاکتورهای حیاتی بازار سرمایه به شمار می‌رود که حکم اعتماد سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار را دارد. چنانچه ارزش معاملات رشد کند و معاملات منطقی باشد به‌تدریج رکود نیز از بازار رخت برمی‌بندد. این مهم نیز با توجه به اینکه مارکت کپ صندوق‌ها افزایش یافته و آنها خرید و فروش سهام را به‌موقع انجام می‌دهند قابل‌دستیابی است، چرا که بازار به‌راحتی معاملات را می‌بیند. لذا به نظر می‌رسد فاز رکودی تا اواخر شهریور به پایان می‌رسد و بعد از آن دوره رشد آغاز خواهد شد.
