گارو هوانسیان فر *

در این نوشتار می‌خواهم در مورد سابقه کاری مفید حرفه‌ای شرکا پس از اخذ مدرک کارشناسی صحبت کنم.

سابقه کاری شرکا از عوامل بسیار مهم در تعیین معتبر بودن یک موسسه است. هر قدر سابقه کاری مفید حرفه‌ای شرکا در موسسات حسابرسی معتبر دیگر زیاد باشد، هرگاه آنها موسسه‌ای را تشکیل دهند، این عامل سابقه کاری می‌تواند بر معتبر بودن موسسه تاسیس شده آنها اثر مستقیم گذارد. در مد نظر قرار دادن سابقه کاری، باید دید که سابقه کار هر شخص در کجا بوده است. آیا در موسسات بی‌نام و نشان و بدون وجود شرکای مطرح در حرفه (البته مطرح از نظر میزان معلومات حرفه‌ای) یا در موسسات حسابرسی معتبر و با نام و نشان، احتمالا موسسات حسابرسی معتبر بین‌المللی بوده است. البته کلمه بین‌المللی در این نوشتار دارای وزنه سنگینی نیست و امتیاز بسیار بالایی برای آن قائل نیستم.

البته تعداد سال‌های سابقه کاری عامل تعیین‌کننده در دانش و معلومات حرفه‌ای افراد دارد ولی صرف تعداد سال‌ها، بدون در نظر گرفتن سایر عوامل، نمی‌تواند عامل اصلی تعیین‌کننده تبحر یک حسابرس باشد. حال فرض کنیم که شخصی در یک موسسه حسابرسی معتبر با شرکای متخصص در امر حسابرسی، سال‌ها کار کرده است. در اینجا باید دید که این شخص چه صنایعی یا فعالیت‌هایی را حسابرسی کرده و چه کار کرده و مهم تر از همه، تحت سرپرستی افراد متبحر کار انجام داده یا خودش سرپرست و تعلیم‌دهنده خودش بوده است. شخصی برای استخدام به موسسه حسابرسی که در آن مشغول بکار هستم آمده بود و این شخص افتخار می‌کرد که در سه سال گذشته، کارهای حسابرسی را به تنهایی از اول تا گزارش‌نویسی انجام داده است (بدون سرپرستی و نظارت). تنها توصیه‌ای که به ایشان کردم این بود که این مطلب را در جای دیگر مطرح نکند زیرا نه تنها امتیازی برای او محسوب نمی‌شود، بلکه یک نکته منفی برای او به حساب می‌آید. یا یک دانشجوی سال سوم حسابداری به من می‌گفت که فلان کارخانه بزرگ را به تنهایی حسابرسی و نکات گزارش آن را در آورده است. از او پرسیدم که آیا سرپرستی داشتی؟ پاسخ داد خیر. از ایشان پرسیدم که چگونه حسابرسی این شرکت بزرگ را به تنهایی انجام داده‌ای؟ پاسخ داد که پرونده حسابرسی سال مالی قبل را باز کردم و هر کاربرگی که در سال مالی قبل تهیه شده بود، عینا برای سال مالی جاری (سال مالی مورد رسیدگی) تهیه کردم!

بنابراین، سابقه کاری افراد چه قبل از دریافت مدرک کارشناسی و چه بعد از آن باید به دقت بررسی شود. تعداد سال‌های خدمت (طولانی بودن سابقه کاری) گاهی مواقع به هیچ وجه ملاکی برای ارزیابی میزان معلومات حرفه‌ای یک حسابرس نیست. فرض کنید که دو نفر حسابرس سابقه کاری بیش از ۳۰ سال داشته باشند. یکی از آنها همیشه با افراد صلاحیت دار و پر معلومات کار کرده و به طور مرتب مطالعات کتب و نشریات حرفه‌ای داشته و از آخرین استانداردهای حسابداری و حسابرسی و همچنین قانون مالیات‌ها، قانون تجارت و ...... مطلع است و دومی فقط صبح‌ها بیدار شده و مثل یک روبات لباس پوشیده و رفته سر کار و در آنجا با چند نفر صحبت‌های گوش نواز داشته و چند استکان چایی هم خورده و عصر به منزل خود برگشته. این شخص از هیچ کتاب حرفه‌ای یا مجله یا روزنامه حرفه‌ای استفاده نکرده و بعضی چیزها را از زیر دستان خود یا مدیران و روسای حسابداری واحدهای مورد رسیدگی شنیده و احتمالا به صورت نیمه درست یا غلط یاد گرفته است.

آیا ۳۰ سال سابقه کاری ایشان بعد از اخذ مدرک کارشناسی و به صرف اینکه در یک موسسه حسابرسی کار کرده، می‌تواند ملاک معتبر بودن موسسه حسابرسی باشد که او تاسیس کرده است؟

برای یک حسابرس، سابقه کاری مفید به همراه مطالعه مطالب حرفه‌ای به طور مرتب و سیستماتیک بسیار موثر و مفید است. در غیر این صورت، آن حسابرس در حد یک حسابرس معمولی و در بیشتر مواقع هم کمتر از یک حسابرس معمولی باقی می‌ماند، حتی اگر بیش از ۳۰ سال هم در موسسات حسابرسی پرسه زده باشد. برای رسیدن به سطح حرفه‌ای باید زحمت فراوان کشید. به این مطلب کاملا توجه کنید که علم و دانش و معلومات به هیچ وجه به صورت مجانی و بدون کشیدن زحمت به کسی داده نمی‌شود، حتی به شما خواننده عزیز و گرامی.

حسابرس‌ها هم اگر فقط کار کنند و هیچ مطالعه‌ای نداشته باشند، همیشه در یک سطح ثابت پایین در حرفه باقی می‌مانند. حسابرسانی که می‌خواهند در کار خود پیشرفت کنند باید موارد زیر را انجام دهند:

۱- در موسسات حسابرسی معتبر کار کنند.

۲- همیشه با سرپرستان زبده و مختلف کار کنند و از آنها اطلاعات حرفه‌ای را کسب کنند.

۳- به طور مرتب مطالعه کنند، البته مطالب مربوط به حرفه حسابرسی از منابع معتبر و در سطح بالا.

۴- گزارش‌های حسابرسی موسسات حسابرسی معتبر دیگر را مطالعه کنند و توجه داشته باشند که آنها چه مواردی را در گزارش‌های خود درج می‌کنند.

۵-کار حسابرسی را با جدیت انجام دهند و وجدان کاری بالایی داشته باشند و از هیچ مورد مهمی در کار حسابرسی به سادگی نگذرند. توجه داشته باشید که برای وجدان کاری امتیاز بسیار بالایی قایل هستم، بیش از آنکه بتوانید تصور آن را داشته باشید.

۶-سعی کنند که در واحدهای مورد رسیدگی مختلف، حساب‌های مختلفی را رسیدگی کنند. شخصی به موسسه ما آمده بود که قبلا دو سال در یک موسسه حسابرسی دیگر فقط روی هزینه حقوق و دستمزد کار کرده بود؛ ولی این شخص حتی حساب هزینه حقوق و دستمزد را نمی‌توانست به صورت حرفه‌ای و کامل رسیدگی کند.

ایشان بیشتر کارهایی که انجام می‌داد به صورت کلیشه‌ای و بدون فکر کردن بود. به عبارت دیگر، دو سال از بهترین سال‌های فراگیری کار حسابرسی را بی‌جهت هدر داده بود.

کلام آخر و نتیجه‌گیری: قبلا عواملی وجود نداشت که بتوان به میزان معلومات شرکای یک موسسه حسابرسی پی برد و در بیشتر موارد معتبر بودن موسسات حسابرسی را از روی تعداد شرکا، تعداد کادر موسسه حسابرسی یا تعداد کارهای موسسه حسابرسی می‌سنجیدند. ولی بعد از این کسانی می‌توانند موسسه حسابرسی دایر کنند که حسابدار رسمی باشند، یعنی امتحانات جامعه حسابداران رسمی ایران را گذرانده باشند و سابقه کاری کافی در رشته حسابرسی داشته باشند. البته من پیشنهاد می‌کنم که سابقه کاری مفید شرکا حداقل ۵ سال کار در موسسات حسابرسی معتبر بعد از اخذ عنوان حسابدار رسمی باشد. سابقه کاری مفید یعنی انجام حسابرسی در سطح بالا و نه اینکه مسوول‌ امضای چک‌ها، برگ‌های مرخصی کارکنان، برگ‌های تایید اعطای وام به کارکنان و به طور کلی، روابط عمومی باشد. هنگامی یک شریک موسسه حسابرسی می‌تواند شریک لایقی باشد که تمام درجات حرفه‌ای را در موسسات حسابرسی معتبر گذرانده باشد. یعنی از کیلومتر صفر کار حسابرسی را شروع و به‌تدریج کمک حسابرس، حسابرس، حسابرس ارشد و .... شده و در نهایت بعد از سال‌ها تجربه کاری مفید و داشتن مدارک حرفه‌ای حسابداری معتبر، شریک یک موسسه حسابرسی معتبر شود.

* عضو پیوسته انجمن حسابداران خبره مدیریت انگلستان