صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هدف این یادداشت توضیحی راجع‌به ویژگی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی است؛ چراکه اکثر سرمایه‌گذاران برای خرید سهام وارد بازار سرمایه می‌شوند، نه خرید اوراق قرضه.

در این صندوق‌ها بیش از ۷۰درصد دارایی‌ها در سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق‌بهادار تهران سرمایه‌گذاری می‌شود؛ بنابراین فرار از ریزش‌های بازار برای صندوق‌های سهامی امکان‌پذیر نیست؛ یعنی حتی اگر کارشناسان صندوق متوجه یک ریزش احتمالی شوند، امکان نقد‌کردن همه پورتفوی صندوق وجود ندارد. قوانین و مقررات حاکم بر این نوع صندوق‌ها باعث می‌شود تا به صندوق‌های شاخصی شباهت پیدا کنند، چراکه در پورتفوی این‌گونه صندوق‌ها باید از صنایع و سهم‌‌‌‌‌‌‌های مختلف استفاده شود. البته با نگاهی به بازدهی صندوق‌های مختلف در چند سال‌اخیر و مقایسه آنها با یکدیگر می‌توان فهمید نقش کارشناسان در این‌گونه صندوق‌ها برخلاف صندوق‌های شاخصی از اهمیت زیادی برخوردار است.  اگر کسی به‌دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت باشد، شاید مشاهده بازدهی برخی از این صندوق‌ها و مقایسه آن با بازدهی بازارهایی مانند سکه، دلار و سهام شرکت‌هایی مانند گوگل برای او تعجب‌‌‌‌‌‌‌آور و وسوسه‌انگیز باشد.

 چرا صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی؟

۱- تعویض سهام پورتفو توسط یک کادر متخصص انجام می‌شود.

سهام هیچ شرکتی بلندمدتی نیست. بسیاری از شرکت‌های ورشکسته روزگاری به‌اصطلاح بنیادی و سودساز محسوب می‌شدند. برای مثال در دهه‌‌‌‌‌‌‌های گذشته شرکت‌های سیمانی در بورس تهران یکه‌تازی می‌کردند و بعد از مدتی شرکت‌های فولادی، پتروشیمی و... جایگزین آنها شدند.با توجه به بحران آب در ایران احتمالا در آینده‌ای نه‌چندان دور صنایع آب‌‌‌‌‌‌‌بر جای خودشان را به شرکت‌های فناوری اطلاعات بدهند. فقط و فقط واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بلندمدت محسوب می‌شوند.

۲- ویژگی بعدی این صندوق‌ها، داشتن سبدی متنوع با امکان مدیریت آنها است.  بدون‌شک داشتن سبدی متنوع ریسک سبد شما را کاهش می‌دهد اما مشکل از جایی شروع می‌شود که با افزایش تعداد سهم در سبد، امکان مدیریت و کنترل آنها از دست می‌رود، اما صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند این مشکل را حل کنند، بنابراین همزمان می‌توان سبد متنوعی داشت بدون آنکه مدیریت دارایی از دست خارج شود.

۳- ویژگی بعدی این صندوق‌ها امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ اندک است.  این ویژگی برتری سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سهامی را نسبت به سرمایه‌گذاری از طریق شرکت‌های سبدگردانی نشان می‌دهد. شرکت‌های سبدگردانی حداقل وجه لازم را برای سرمایه‌گذاری مشخص می‌کنند که طبیعتا در توان همه افراد جامعه نیست، اما هر فردی با کمترین مبلغ می‌تواند سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سهامی را آغاز کند و با پس‌اندازهای کوچک خود بر آن بیفزاید.

۴-  در نهایت می‌توان گفت که این صندوق‌ها افراد را از صرف زمان برای آموختن دانش موردنیاز سرمایه‌گذاری بی‌‌‌‌‌‌‌نیاز می‌کنند.

ممکن است هر فردی با یاد گرفتن اولین مفاهیم تحلیل بنیادی و تکنیکال مانند eps و خط روند احساس کند که دید بهتری نسبت به بازار سرمایه پیدا کرده، اما واقعیت این است که برای تحلیلگر‌شدن چه در حوزه تکنیکال و چه فاندامنتال تجربه معامله در بازار از ضروریات است، بنابراین بهتر است کسب چنین تجربه‌‌‌‌‌‌‌ای با بخشی از دارایی یک فرد صورت بگیرد، نه کل آن.

 تمایل به سرمایه‌گذاری مستقیم

در کشور ما، برخلاف کشورهای توسعه‌یافته تمایل بیشتری برای سرمایه‌گذاری مستقیم وجود دارد. سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران زیادی در ایالات‌متحده وجود دارند که با ابتدایی‌ترین مفاهیم بازار سرمایه آشنایی ندارند اما سالیان زیادی است که با استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، از رشدهای بازار سرمایه در آمریکا بهره می‌برند.

در کشور ما اینطور نیست و این مساله دلایل مختلفی دارد.

۱- مهم‌ترین دلیل عدم‌آشنایی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران صبور زیادی وجود دارند که به‌دنبال کسب سودهای معقول هستند اما با سرمایه‌گذاری بر روی سهم‌های نامناسب به بازدهی مطلوب نمی‌رسند.

۲-  تلاش مداوم برای پیشی‌گرفتن از بازار از دیگر دلایل این مساله است. سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران زیادی وجود دارند که حتی در بازارهای صعودی برای فرار از اصلاح‌های جزئی، مدام از این سهم به آن سهم در حرکت هستند به امید آن‎که بتوانند هر آنچه سود در بازار هست را کسب کنند. عملکرد و دستاورد آنها را نه بعد از یک هفته و یک ماه بلکه باید بعد از چند سال‌سنجید. دسته دیگری از معامله‌گران حتی در شرایطی که سهم‌های بزرگ و نقدشونده در حال رشد هستند، به‌دنبال سهم‌های کوچک، تیز و تند و رانتی هستند که عملکرد این افراد نیز باید بعد از شروع ریزش بازار سنجیده شود.

۳-  در نهایت سهل پنداشتن فعالیت در بازار سرمایه موجب می‌شود تا تمایل زیادی برای سرمایه‌گذاری مستقیم به‌‌‌‌‌‌‌وجود بیاید.

قطعا افراد بسیار زیادی وجود دارند که بدون تخصص و دانش وارد حوزه ساخت‌وساز یا برخی کسب‌وکارها شده‌اند و بعد از مدتی به موفقیت‌های زیادی رسیده‌اند. شاید فعالیت در بازار سرمایه در نگاه اول ساده‌تر هم به‌نظر برسد. با یک کلیک می‌خرید و با یک کلیک می‌فروشید، اما باید درنظر داشت که بازار سرمایه به‌مراتب «کارآ»تر از سایر بازارهاست. احتمال وجود فرصت‌های بکر و دور از چشم که به‌صورت اتفاقی نصیب کسی شود بسیار پایین است، به‌همین‌دلیل یک سهام ارزان‌قیمت و مناسب خیلی سریع توجه‌ هزاران گرگ موجود در بازار را به خود جلب می‌کند.