«تپیکس» وداع با سطح ۴/ ۱ میلیونی
این اصلاح از روز شنبه کلید خورد. بیشترین میزان تغییر مالکیت صنایع از ۲۸ آبان‌ماه تا کنون نیز در جریان معاملات دیروز به معیاری تحت عنوان خروج پول به میزان ۳۲۷میلیارد تومان (حقیقی به حقوقی) تعلق گرفت. ارزش معاملات خرد بورس (سهام و حق تقدم) هم در محدوده ۲هزار و ۵۱۵میلیارد تومانی آرام گرفت. به باور برخی از کارشناسان بازار سرمایه، اکنون بازار سهام با ریسک‌های متعددی در زمینه اقتصادی و سیاسی مواجه است. تصمیمات خلق الساعه ضدبورسی و پیش‌‌بینی‌ناپذیری آینده اقتصاد می‌تواند از معضلات این روزهای بورس‌بازان در نظر گرفته شود. اینکه با پیدایش ریسک جدید معاملاتی (قطعی گاز) چه مسیری پیش روی شاخص‌های سهامی است و احتمالا ایجاد تغییر در جورچین سیاسی با توجه به اقدامات اخیر چین در عربستان چه تدابیری داخل کشور اتخاذ خواهد شد، موضوعی است که به باور کارشناسان اقتصادی می‌تواند باعث شود میزان ریسک‌های سیستماتیک بورسی را نسبت به گذشته سنگین‌تر ارزیابی کرد.
شاخص در مسیری سخت
محمد بنیادی - کارشناس بازار سرمایه: شاخص کل بورس تهران در داد‌وستدهای روز گذشته با اصلاحی سنگین مواجه شد. به نظر می‌رسد اخباری پیرامون قطع موقتی گاز صنایع، بیشترین تاثیر منفی را در افت روز شنبه به نماگرهای بورسی تحمیل کرده است. با در نظر گرفتن وضعیت معاملات و با توجه به کندل‌های روز گذشته، عملا ورود شاخص کل هم‌وزن به مسیر اصلاحی نیز کلید خورد. احتمالا بازار برای مدتی وارد اصلاح بیشتری شود. حال موضوعات متعدد مورد توجه معامله‌گران است، از ابهام در قرار ۲۵ساله ایران با چین گرفته تا اخیرا قرارداد چین با عربستان و انتشار بیانیه علیه ایران همگی از تغییر موضع چین نسبت به ایران حکایت دارد. در‌عین‌حال با توجه به رویداد‌های اخیر نیز دیدگاه سرمایه‌گذاری مقداری تیره‌وتار شده است. احتمالا در روزهای آینده یکی از مقامات چین در راستای دلجویی سفری به ایران داشته باشد. در ادامه باید دید در حوزه اقتصادی چه اتفاقاتی روی خواهد داد.
به‌هر‌ترتیب هر چند پیش‌بینی‌ها در بورس تهران مبتنی بر حرکت دماسنج اصلی بورس تا کانال ۶/ ۱میلیون‌واحدی بود، اما حال با توجه به افت‌های اخیر به نظر می‌رسد بازگشت به ارقام بالاتر با سختی‌هایی همراه شود. در‌عین‌حال باید دید شاخص کل تا چه سطحی متحمل اصلاح می‌شود و چرخش بازار چه زمانی روی خواهد داد. نکته اینجاست که میان‌مدت بازار همچنان صعودی ارزیابی می‌شود. از نگاه تکنیکالی نیز حمایت‌های متعددی برای شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران می‌توان در نظر گرفت. با توجه به شکست محدوده ۴/ ۱میلیون‌واحدی، اکنون رقم ۳۵۰/ ۱میلیون واحد را می‌توان به عنوان محدوده حمایتی در گام نخست شناسایی کرد. در صورتی که اصلاح بیشتری در دستور کار قرار گرفته باشد یقینا مقداری شرایط بازار خطرناک خواهد شد (این احتمال فعلا بعید به نظر می‌رسد). باید در روزهای آینده ریزش شدید روز شنبه را مورد ارزیابی قرار داد. اینکه در روزهای یکشنبه و دوشنبه بازار با همین شدت به مسیر افت ادامه خواهد داد یا خیر، برای معامله‌گران حایز اهمیت است. در‌عین‌حال بازه زمانی مشخصی برای رقم ۳۵۰/ ۱میلیون واحدی نمی‌توان متصور شد.
نکته اینجاست، هر چه بازه زمانی برای رسیدن به این محدوده بیشتر شود یقینا این مهم اتفاقی مطلوب برای بازار خواهد بود. در صورتی که با کندل‌های یکی مثبت و دیگری منفی به صورت تکرارشونده به سطح حمایتی مذکور نزدیک شویم، اتفاقی مطلوب برای بازار سهام خواهد بود. در نقطه مقابل اگر وضعیتی را که روز شنبه تجربه شد برای روزهای یکشنبه و دوشنبه داشته باشیم عملا سطح ۳۵۰/ ۱میلیون واحدی نیز در خطر قرار خواهد گرفت.
چرایی عدم‌اطمینان در بورس
علی اسکینی - کارشناس بازار سرمایه: در روز شنبه نماگر اصلی بورس تهران افت سنگینی را متحمل شد و ۵۰۰ نماد معاملاتی که بیش از ۷۵درصد بازار را شامل می‌شود، منفی شدند. خروج پول سنگین حقیقی در کنار موارد مطرح‌شده همگی نمایانگر این مهم هستند که وضعیت بازار سهام مساعد نیست. در خصوص چرایی افت بازار می‌توان به یکسری دلایل منفی کوتاه‌مدت اشاره کرد. به عنوان مثال افزایش ریسک سیستماتیک کشور که خود را در نرخ دلار و سکه نمایان می‌کند. حال سکه مستعد ورود به کانال جدید بوده و اسکناس آمریکایی نیز در حال نزدیکی به سقف قبلی است. مواردی همانند قطعی گاز صنایع اعم از پتروشیمی‌ها، سیمانی‌ها، فولادی‌ها و غیره را می‌توان در این خصوص موردتوجه قرار داد. از دلایل دیگری که می‌تواند در کوتاه‌مدت در بازار سهام اثرگذار باشد افت قیمت نفت و کرک اسپرد‌ها است. گروه پالایش یکی از مهم‌ترین گروه‌ها در این زمینه محسوب می‌شود.
آن‌طور که به نظر می‌رسد مشکلات بازار سرمایه در ابعاد بزرگ‌تری قابل‌تعریف است. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که معامله‌گران با آن دست به گریبان هستند، به سیاست‌های انقباضی دولت مرتبط می‌شود. افزایش نرخ بهره بانکی و به عبارتی اوراق گامی که در محدوده ۳۰درصد مورد معامله قرار می‌گیرد، خود‌به‌خود باعث افزایش ریسک و کاهش میزان P/ E بازار سهام می‌شود. سرکوب دلار نیمایی دیگر موضوع قابل‌ملاحظه سرمایه‌گذاران است، در‌حالی‌که دلار در بازار آزاد رو به افزایش بوده و دلار توافقی در مرز ۳۵هزار تومان مورد معامله قرار می‌گیرد، مشاهده می‌شود دلار شرکت‌های بورسی به دلیل سیاست‌های غلطی که دولت در پیش گرفته حوالی ۲۹هزار و ۸۰۰تومان است. در‌عین‌حال قیمت‌گذاری دستوری دیگر موضوعی بوده که در اغلب صنایع به‌وضوح نمایان است. در شرایط فعلی صنایعی نظیر تایر، شوینده و غیره با این مهم مواجه هستند. به طور کلی در موقعیت کنونی سرکوب‌ها باعث شده است اطمینان از بازار سرمایه تا حد زیادی خارج شود. در گذشته بازار سهام با تورم و دلار منطبق می‌شد؛ اکنون بازار سرمایه به یکی از بازارهایی تبدیل شده که تقریبا در ردیف آخر گزینه‌های سرمایه‌گذاری قرار گرفته است. در واقع عدم‌اطمینان باعث عدم‌ورود نقدینگی شده است. در کنار موارد فوق باید تصمیمات دولتی را لحاظ کرد که متاسفانه در اغلب حوزه‌ها تصمیم مشخصی وجود ندارد. در خیلی از صنایع تصمیمات دولتی باعث می‌شود کلیت صنعت وارد حاشیه شود. به عنوان مثال، اظهارنظری پیرامون افزایش قیمت سیمان به فضای معاملاتی مخابره می‌شود. در ادامه به صورت متعدد اظهاراتی از سوی وزارت صمت مبنی بر تکذیب چنین موضوعی منتشر خواهد شد. متاسفانه تصمیمات دولت خیلی مشخص نیست و تصمیماتی که به طور معمول از سوی این نهاد اتخاذ می‌شود، عمدتا علیه بازار سهام است.
این مهم را می‌توان به عنوان دیگر عاملی در راستای عدم‌اطمینان به شرایط معرفی کرد. باید توجه داشت نبود نقدینگی تازه، توأم با خروج پول‌های پیاپی از بازار سرمایه، توأم با کمبود ارزش معاملات، همگی باعث شدند بازار سهام در مقاطع مختلف تحت فشار قرار بگیرد و بازدهی مطلوبی را برای سهامداران رقم نزند.
