آیا بازار سهام می‌تواند در دوره رکود بازارهای جهانی رشد کند؟
بورس در استراحت
در این مدت اگرچه قیمت محصولاتی نظیر مس و سایر کامودیتیها همچون نفت رشد کرده اما به‌نظر نمی‌رسد که این روند لزوما پایدار باشد، چراکه چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز اقتصاد آمریکا همچنان منفی است و این احتمال وجود دارد صنایع کامودیتی‌محور حتی در شرایطی که مذاکرات احیای برجام هم با توافق همراه شود، نتوانند عملکرد چندان مطلوبی داشته باشند، چراکه هم احتمال بروز رکود در اقتصاد جهانی زیاد است و هم نرخ بهره در اقتصاد آمریکا باز‌هم احتمال رشد دارد. تحت‌تاثیر چنین شرایطی برآیند دادوستدهای بورس تهران سمت و سویی چندان قدرتمند در جهت رشد یا رکود ندارد، چراکه تصمیم‌گیری در چنین شرایطی بسیار سخت است و روند بازار مشخص نیست، از این‌رو سرمایهگذاران در جست‌وجوی بازاری امن در انتظار مشخص‌شدن وضعیت هستند تا با سرمایه‌گذاری در بازاری مناسب بتوانند بازدهی مناسبی کسب کنند.
حلول خوش‌بینی در بورس
بورس اوراق‌بهادار تهران تحت‌تاثیر ابهامات و بی‌‌‌‌‌‌‌خبری از روند مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌ای روزهای متفاوتی را تجربه می‌کند، به‌گونه‌ای که انتشار هر خبری پیرامون بازارهای جهانی و سیاست‌های اتخاذ شده فدرال‌رزرو، روند مذاکرات احیای برجام، سیاست‌ها و تصمیمات سیاست‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران و دولتمردان به‌راحتی بازار را متاثر ساخته و روند معاملات را تغییر می‌دهد، از این‌رو می‌توان گفت این روزها بازار سهام بیشتر به خبرها بها داده و سرمایهگذاران نیز به‌موازات شرایط حاکم در بازار دست به‌عصا حرکت می‌کنند، از این‌رو پیوسته گوش‌به‌زنگ اخبار هستند تا بلکه شرایط نسبتا مشخصی در بازارهای مالی حاکم شود.
این شرایط در حالی ادامه دارد که با آغاز دور جدیدی از مذاکرات بازار با موجی از انتظارات مثبت و خوش‌بینی نسبت به آینده معاملات همراه می‌شود، اما به‌محض اینکه اخبار منفی پیرامون مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌ای منتشر شود، فعالان بازار واکنشی چند‌برابری نشان داده و بازار را با شوک هیجانی مواجه می‌کنند. حتی در مواردی سرمایهگذاران بازار مزبور از گردونه معاملات خارج می‌شوند. در چنین شرایطی بورس شنبه در ادامه روند معاملاتی خود رشدی ۷۶۰۰واحدی تجربه کرد؛ در این میان اما خودروییها و بانکی‌‌‌‌‌‌‌ها نتوانستند آنطور که باید عملکرد معقولی داشته باشند، به‌طوری‌که خودروییها در مقایسه با عملکرد مثبت خود در روزهای گذشته، کام سهامداران را تلخ کردند و به‌نظر می‌رسد پس از رشد پی‌درپی که در روزهای قبل شاهد آن بودیم، اکنون در حال استراحت هستند، اما صنایع کامودیتی‌محور تحت‌تاثیر بی‌‌‌‌‌‌‌خبری از روند مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌ای و بروز تنش‌های نسبی بین ایران و آمریکا در مداری صعودی قرار گرفته و افزایش قیمت داشتند.
پالایشی‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیز با توجه به اخبار منتشرشده پیرامون افزایش قیمت جهانی نفت و کاهش عرضه اوپک‌پلاس با افزایش انتظارات مثبت همراه شدند، اما در این بین باید این نکته را در‌نظر بگیریم که کشدار‌شدن مذاکرات برجام و مخابره‌نشدن اخبار جدید از روند مذاکرات شرایطی را فراهم کرد که در پی آن سهام دلاری بازار با افزایش قیمت همراه شوند؛ این در حالی است که به‌نظر می‌رسد بازار سرمایه همچنان در مداری صعودی حرکت کرده و با تجربه سطوح قیمتی جدید مسیری رو‌به‌رشد
پیش‌روی خود داشته باشد، اما در این بین اتفاقاتی که بازار را متاثر می‌سازد، می‌تواند روند کنونی آن را تغییر داده و بعضا روند معاملات را در مسیری متفاوت قرار دهد. البته این نکته را باید در‌نظر گرفت که چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز اقتصاد آمریکا همچنان منفی است و این احتمال وجود دارد که صنایع کامودیتی‌محور حتی در شرایطی که مذاکرات احیای برجام هم با توافق همراه شود، نتوانند عملکرد چندان مطلوبی داشته باشند.
منحنی نرخ بهره و احتمال رکود
اما در این میان می‌توان به سنجه یا پارامتری دیگر استناد کرد که درخصوص رکود پیش‌روی بازارها هشدار می‌دهد. با توجه به اینکه منحنی نرخ بازده، ترکیبی از بازده‌‌‌‌‌‌‌های مختلف اوراقی است که سررسید گوناگونی دارند و نرخ بهره با قیمت دارایی رابطه معکوس دارد، بالا رفتن بازده اوراق، نشان می‌دهد که عرضه در اوراق با سررسید کوتاه‌مدت افزایش یافته و بالطبع قیمت‌ها کاهش داشته است، بنابراین وقتی بازده اوراق کوتاه‌مدت افزایش می‌‌‌‌‌‌‌یابد، بیشتر‌شدن نااطمینانی برای بازه زمانی نزدیک‌‌‌‌‌‌‌تر را به تصویر می‌کشد، اما از طرفی بازده اوراق ۱۰ساله افزایشی نداشته است و این موضوع بر افزایش نااطمینانی در کوتاه‌مدت تاکید دارد؛ چراکه اگر این نگرانی بلندمدت بود رشد نرخ در اوراق ۱۰ساله نیز دیده می‌شد، از این‌رو تغییر در منحنی نرخ بهره سنجه یا پارامتری پیش‌نگر است که درخصوص رکود هشدار می‌دهد، از این‌رو بالا بودن بازده اوراق کوتاه‌مدت در مقایسه با اوراق بلندمدت نشان می‌دهد که احتمالا رکود در ماه‌های پیش‌رو تشدید شود و بازارهای مالی مختلف را تحت‌تاثیر قرار دهد.
تحت‌تاثیر چنین شرایطی برآیند دادوستدهای بورس تهران سمت و سویی چندان قدرتمند در جهت رشد یا رکود ندارد. در صورتی‌که به مانند سنت همیشگی در چند‌ماه پس از این رویداد شاهد رکود اقتصاد آمریکا و اقتصاد جهانی باشیم، می‌توان انتظار داشت که در بورس تهران نیز به واسطه افت تقاضا برای کالاهای اساسی در جهان افت قیمت مشاهده شود، چراکه بیش از دوسوم این بازار در اختیار نمادهای کامودیتی‌محور است.
فدرال رزرو به‌دنبال رشد بهره
بر اساس آخرین اخبار منتشرشده درخصوص سیاست‌های فدرال‌رزرو، همچنین با در نظر گرفتن آخرین صحبت‌های جرومی پاول، رئیس فدرال‌رزرو به‌نظر می‌رسد هر چند که صحبت دقیقی از افزایش نرخ بهره زده نشده اما با این حال بازارهای مالی همچنان دست‌به‌عصا حرکت می‌کنند؛ این در حالی است که در چنین وضعیتی دادوستدهای کامودیتیها در روز جمعه برآیند مثبتی داشته و تعدادی از آنها عملکرد مطلوبی را به ثبت رساندند، چراکه در وضعیت کنونی بازارها نسبت به آمار و اطلاعاتی که از ماه اوت منتشر خواهد شد، خوش‌بین هستند و در چنین شرایطی که انتظاراتی مثبت در بازارهای مالی و دارایی شکل‌گرفته، موجی از امید و خوش‌بینی درخصوص اطلاعات مذکور روانه بازارها شده و روند معاملات کنونی آنها را تحت‌تاثیر قرار داده است. برخی بر این باور هستند که اگرچه ممکن است فدرال‌رزرو در ماه آتی نرخ بهره را افزایش دهد اما در صورت کافی نبودن این افزایش در مقایسه با انتظار بازارها رشد قیمت‌ها ممکن است به شکلی ملایم ادامه پیدا کند.
در این میان به‌رغم اینکه این آگاهی وجود دارد که سیاست‌های کنترل نرخ بهره به بازارها آسیب می‌رساند، همواره بر مهار تورم تاکید می‌شود، چراکه در شرایط افزایش نوسان قیمت‌ها فعالیت‌های اقتصادی در مسیری دشوار قرار می‌گیرند و از طرفی نااطمینانی و عدم‌اعتماد سرمایهگذاران به بازارها تا حد زیادی افزایش می‌‌‌‌‌‌‌یابد؛ این در حالی است که فدرال‌رزرو بر این باور است، تا به تورم هدف که ۲درصد است جامه‌عمل بپوشانند و سریع‌تر آن را عملی کنند. در این میان با توجه به روند معاملات در بازارهای جهانی و حاکمیت رکود نسبی در بازارها انتظار می‌رود همزمان با رشد ارزش معاملات خرد سهام، سرمایهگذاران بسیاری با امید کسب بازدهی مناسب مجددا سرمایه خود را وارد بازار سهام کنند. اگرچه روند معاملات از ابتدای هفته جاری به‌خوبی ریسک‌ها و نوسان‌‌‌‌‌‌‌های موجود در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای را انعکاس می‌دهد و بر این موضوع که اعتمادی به روند پرنوسان دادوستدهای بورس وجود ندارد، صحه می‌گذارد.
