عقبگرد شاخص سهام به‌کانال ۳/ ۱ میلیونی
ضمن اینکه با استناد به‌آمار، برایند ماهانه نماگر اصلی از ریزش بیش از ۱۲۹ هزار واحدی (معادل ۵۲/ ۸درصد افت) طی شهریور‌ماه حکایت دارد. هر چند بورس‌بازان در امر سرمایه‌‌گذاری خود با تهدید‌های متفاوتی چه در حوزه معاملاتی و چه در خارج از بازار سهام دست و پنجه نرم می‌کنند اما با این حال و با توجه به‌آمار تغییر مالکیت، به‌نظر می‌رسد که حقوقی‌های بورس از فرصت ایجاد شده در راستای بهبود سبد سرمایه‌‌گذاری خود استفاده می‌کنند به‌طوری‌که طی روزهای معاملاتی هفته گذشته این قشر از سرمایه‌گذاران بیشترین میزان خالص خرید را (در گروه‌های بزرگ دلاری و غیر دلاری) به‌خود اختصاص دادند.
تعلل سیاستگذار در حذف عامل صف‌ساز
در تشریح تهدید بورس‌بازان در حوزه معاملاتی در این گزارش فقط به‌دامنه نوسان و حجم مبنا بسنده می‌شود. هر چند طی ماه‌های گذشته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از طرح افزایش گام به‌گام دامنه نوسان خبر داد اما در واقع پس از گذشت ماه‌ها از چنین اظهارنظری مشاهده می‌شود که این طرح در حد همان اظهارنظر باقی‌مانده است.
بر کسی پوشیده نیست که ایجاد فرسایش چه در گام صعودی بازار (همانند رشد نیمه نخست سال ۱۳۹۹) و چه در گام نزولی (یک سال اخیر) زاییده پدیده‌ای تحت‌عنوان دامنه‌نوسان و حجم مبنا است. اینکه چرا سیاستگذار با توجه به‌اظهارات متفاوت درباره بازگشایی گام به‌گام این قانون زائد معاملاتی باز‌هم در این‌خصوص ترتیب اثری نمی‌دهد شاید پاسخ آن در هزینه‌ای باشد که برای سکاندار بازار سرمایه به‌همراه خواهد داشت.
در اینکه اجرای هر طرح بزرگ از جمله (بازگشایی دامنه نوسان و حجم مبنا) می‌تواند برای مدتی بازار را دستخوش تغییر کند هیچ شکی وجود ندارد. ممکن است نهاد ناظر تحت‌فشار از سوی سیاستگذاران بالادستی مجددا بازگشت این قانون زاید را در دستور کار خود قرار دهد اما در صورت استمرار یقینا طی بلندمدت بازار سرمایه کشور از پدیده صف‌نشینی و روند فرسایشی جان به‌در خواهد بود.
دست به‌عصا
در تشریح دلایل ترس بورس‌بازان در خارج از بازار سهام نیز می‌توان به‌موارد متعددی اشاره کرد. از سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌ایران گرفته تا حضور حسین امیر‌عبداللهیان، وزیر امور‌خارجه در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک. با اینکه رفت و آمد‌ها می‌تواند پالس‌های مثبتی را به‌اقتصاد کشور مخابره کند اما گویا بورس‌تهران به‌عنوان «بازاری پیش‌رو» به‌لحاظ حساسیت و واکنش زود‌هنگام به‌اتفاقات و رویداد‌‌ها، برداشت دیگری دارد. در واقع بورس‌بازان در حال‌حاضر تنها به‌تحولات نرخی در بازار ارز توجه دارند و از دیگر ره‌آوردهای اقتصادی و سیاسی رفع تحریم‌ها با احیای برجام غافلند.
حرکت دست به‌عصای سرمایه‌گذاران نیز در روایت آماری هفته گذشته همانند ریزش ۹/ ۶درصدی شاخص‌کل بورس که متاثر از وزن بالای شرکتهای بزرگ و غالبا اثر‌گذار بوده قابل‌مشاهده است.
از طرفی شرکتهای کوچک و متوسط بازار نیز وضعیت بهتری نسبت به‌نماگر اصلی نداشتند و در آخرین هفته از شهریور‌ماه با افت ۷۶/ ۷درصدی همراه شدند. شاخص هم‌وزن که از تمام شرکتهای بورسی به‌یک میزان تاثیر می‌پذیرد نیز در هفته گذشته منفی‌ترین عملکرد خود را نسبت به‌سایر هفته‌های معاملاتی سال۱۴۰۰ به‌نمایش گذاشت.با اینکه بوی بهبود زود‌هنگام از سوی بازار‌های جهانی در پی نوسانات قیمتی برخی از کالاهای اساسی به‌مشام سهامداران داخل کشور نمی‌رسد اما همچنان این عامل هم تا حدودی به‌التهاب فضای معاملاتی فعلی دامن زده است. از طرفی در حوزه برنامه جامع اقدام‌مشترک، سرمایه‌گذاران بخش مولد اقتصاد کشور شاهد اظهارات متفاوتی از سوی سیاستگذاران داخلی و خارجی که اتفاقا هر دو بر ضرورت دستیابی به‌توافق تاکید دارند نیز هستند اما به‌واقع ایجاد شکاف و عدم‌رویت نشانه‌های واقعی از آمادگی برای بازگشت به‌میز مذاکرات هم در جای خود مشاهده می‌شود.
نگران دلار
همان‌طور که پیشتر اشاره شد مهم‌ترین نگرانی این روزهای بورس‌بازان کاهش نرخ دلار در صورت احیای برجام است. این در حالی است که اسکناس آمریکایی در هفته‌ای که گذشت با رشد بیش از یک‌درصدی به۲۷هزار و ۶۸۰ تومان رسید اما بیش‌واکنشی سهامداران به‌تحولات پیرامونی به‌افت میانگین قیمت سهام در تالار شیشه‌ای منتهی شد.
رفتارشناسی سهام
بعد از چند هفته صعود قیمتی سرمایه‌گذاران بنا به‌دلایل مختلف اعم از موارد مطرح شده به‌دنبال بهانه‌‌‌ای برای استراحت و به‌عبارتی اصلاح می‌گشتند، اکنون نیز پس از شناسایی سود بخش قابل‌توجهی از بورس‌بازان در انتظار انتشار گزارش‌های ماهانه و پس از آن گزارش عملکرد‌های ۶ ماهه شرکت‌ها خواهند بود. بر این اساس در صورت بهبود زیرساخت‌ها می‌توان شاهد بازگشت نقدینگی به‌گردونه معاملات در بورس و فرابورس بود. به‌اعتقاد کارشناسان بورسی ترس دسته‌جمعی و واکنش توده‌وار به‌اتفاقات لحظه‌ای به‌رغم موارد مذکور به‌تشدید فشار فروش در بورس تهران و فرابورس ایران دامن زده است.
