۴ شرکت پتروشیمی تولید‌کننده پلی‌وینیل کلراید در کشور بررسی شدند
پیامد کاهش عرضهPVC
PVC در جهان
تقاضای پی‌وی‌سی در جهان در سال ۲۰۲۰ میلادی حدود ۴۸ میلیون تن بوده که با توجه به پیش‌بینی سایت HIS تا سال ۲۰۲۵ به طور متوسط سالانه ۶ میلیون تن رشد خواهد داشت. این در حالی است که میزان تولیدات جهانی این محصول در سطح ۸۰ درصد ظرفیت اسمی است. نکته قابل‌توجه در خصوص این محصول در سالی که گذشت کاهش شدید عرضه آن به دلیل کمبود کانتینر در حمل‌ونقل دریایی، تعمیرات خارج از برنامه شرکت‌ها، بارش‌های فصلی بی‌سابقه در جنوب شرق آسیا و توفان در آمریکا و همچنین افزایش تقاضای این محصول در منطقه شرق آسیا بوده است. تمام موارد یادشده باعث افزایش قیمت محصول تا محدوده ۱۶۰۰ دلار به ازای هر تن شده است. با توجه به این که اتفاقات ذکر شده مقطعی بوده، قیمت پی‌وی‌سی برای سال‌های آتی در محدوده ۹۰۰ تا هزار دلار به ازای هر تن پیش‌بینی می‌شود.
میانگین اسپرد تاریخی قیمت این محصول نسبت به نفت بدون در نظر گرفتن سال 2020 در محدوده ۴۵۰ دلار به ازای هر تن بوده است.
PVC در ایران
تولید محصول پی‌وی‌سی در ایران از سال 1345، توسط پتروشیمی آبادان آغاز شد و هم اکنون توسط چهار شرکت پتروشیمی اروند، پتروشیمی بندر امام، پتروشیمی غدیر و پترشیمی آبادان در حال تولید است. فروش پی‌وی‌سی در سال 1399 حدود 611 هزارتن بوده که 6 درصد آن صادر و مابقی به مصرف داخلی رسیده است.
میزان فروش تاریخی پی‌وی‌سی توسط شرکت‌های مذکور بر اساس گزارش وزارت صمت به شرح نمودار شماره یک است.
نگاهی به شرکت‌ها
پتروشیمی اروند و پتروشیمی بندر امام: هر دو شرکت جزو شرکت‌های فرعی صنایع پتروشیمی خلیج فارس محسوب می‌شوند. پتروشیمی اروند واقع در آبادان با ظرفیت ۳۴۰ هزار تن پی‌وی‌سی و ۶۰۰ هزار تن سود کاستیک بزرگ‌ترین تولید‌کننده این دو محصول در ایران است. پی‌وی‌سی تولیدی در این شرکت در دو نوع سوسپانسیون و امولسیون با گرید‌های مختلف با استفاده از مواد اولیه اصلی شامل نمک و اتیلن تولید می‌شود.
این شرکت از سال 1390 جهت تامین خوراک به خطوط اتیلن غرب کشور متصل شد. همچنین اتیلن دی‌کلراید (EDC) مازاد این شرکت به پتروشیمی‌های بندر امام، آبادان و غدیر ارسال می‌شود. در حال حاضر این شرکت به دلیل کمبود خوراک و نبود آند و کاتد موردنیاز که در ابتدای فرآیند تولید برای تبدیل نمک به کلر مورد استفاده قرار می‌گیرند، تنها به اندازه ۸۴ درصد ظرفیت اسمی خود تا انتهای ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹ تولید داشته است. با توجه به برنامه شرکت برای رفع مشکلات موجود احتمال افزایش تولید و فروش شرکت در سال‌های آتی وجود خواهد داشت. همچنین در حال حاضر پتروشیمی اروند در حال انجام فرآیند پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران است. پتروشیمی بندرامام با ظرفیت تولید 5/ 6 میلیون تن انواع محصولات پتروشیمی در نزدیکی شهر اهواز واقع شده است. محصول پی‌وی‌سی این شرکت با ظرفیت تولید ۱۷۵ هزار تن سالانه، سومین محصول از منظر مقدارتولید در سبد محصولات بعد از پروپان و متیل تری بوتیل اتر است. نسبت تولید به ظرفیت اسمی پی‌وی‌سی پتروشیمی بندر امام ۹۶درصد بوده که بالاترین نسبت تولید به ظرفیت اسمی در میان رقبا در نظر گرفته می‌شود. حاشیه سود ناخالص تولید این محصول برای پتروشیمی بندرامام ۳۸ درصد بوده که نسبت به دو رقیب دیگر خود، پتروشیمی اروند و غدیر به طور متوسط ۷ درصد پایین‌تر است.
پتروشیمی غدیر و پتروشیمی آبادان: سهامدار اصلی دو پتروشیمی غدیر و پتروشیمی آبادان، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین بوده و سهام هر دو شرکت در حال حاضر در بازار سرمایه عرضه عمومی شده است. پتروشیمی غدیر تقریبا ۴۰ سال بعد از پتروشیمی آبادان در سال ۱۳۸۸ در بندر ماهشهر به بهره‌برداری رسید. پی‌وی‌سی تنها محصول تولیدی پتروشیمی غدیر محسوب می‌شود. ظرفیت اسمی تولید این شرکت 120 هزار تن است و حدود ۱۱۰ هزار تن پی‌وی‌سی سوسپانسیون از طریق کلر و اتیلن دریافتی تولید می‌شود.
با توجه به ظرفیت ۱۱۰ هزار تنی پتروشیمی آبادان این شرکت کمترین نسبت تولید به ظرفیت اسمی (۱۰درصدی) را در بین رقبای خود دارد. فرسودگی واحد‌های مختلف این شرکت طی سال‌های اخیر عدم‌امکان تامین خوراک و در نهایت آتش سوزی واحد 600 (واحد تبدیل EDC به VCM) آن در سال 1397 باعث زیان دهی این شرکت و شمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت برای آن شد.
موارد مذکور باعث کاهش توان تولید محصول از مواد اولیه (نمک و اتان) شده و شرکت برای تولید محصول خود در این سال‌ها از محصولات میانی استفاده کرده است. البته با توجه به راه‌اندازی مجدد واحد 600 در بهمن 1399 و همچنین نصب کمپرسور برای تهیه روزانه 85 تن گاز اتان بیشتر از پتروشیمی آبادان امید است که توان تولید شرکت و همچنین حاشیه سود آن در سال 1400 بهبود پیدا کند. بر اساس گزارش‌های ماهانه، برای دو ماه بهمن و اسفند شاهد افزایش توان تولید شرکت پس از بازسازی واحد 600 بوده‌ایم و در صورت ادامه این روند شرکت خواهد توانست سالانه حدود 50 تا60 هزار تن پی‌وی‌سی تولید کرده و به فروش برساند. میزان تولید و فروش ماهانه دو شرکت پتروشیمی آبادان و پتروشیمی غدیر در سال ۱۳۹۹ به شرح نمودار شماره 2 است.
نکته قابل‌توجه دیگر در خصوص ضعف تولید پتروشیمی آبادان تولید روزانه 80 تن کلر است که تنها نیمی از ظرفیت تولیدی واحد مذکور محسوب می‌شود. بنابرین حاشیه سود شرکت حتی با بازگشت واحد 600 به فرآیند تولید در حدود حاشیه سود سایر تولیدکننده‌های پی‌وی‌سی قرارنخواهد گرفت و همچنان شرکت برای تولید قسمتی از محصول خود نیاز به خرید محصول میانی (EDC و VCM) خواهد داشت. البته بازسازی واحد کلر و سایر قسمت‌های فرسوده در شرح برنامه‌های سال‌های آتی شرکت قرار گرفته است.
بنابر گزارش ارزش گذاری، سود سال 1399 پتروشیمی غدیر 834 تومان به ازای هر سهم وسود امسال با در نظر گرفتن نرخ دلار در محدوده 23 هزار تومان 1147 تومان به ازای هر سهم خواهد بود.
همچنین با در نظر گرفتن 12 تومان زیان به ازای هر سهم پتروشیمی آبادان در 9 ماهه سال 1399، سود سه ماه انتهایی سال 1399، 6 تومان به ازای هر سهم و سود امسال با در نظر گرفتن نرخ دلار در محدوده 23 هزار تومان، افزایش توان تولید شرکت در محدوده 58 هزار تن، 109 تومان به ازای هر سهم خواهد بود.
