«دنیایاقتصاد» اولین روز دوشیفته‌شدن ساعت معاملات بازار سرمایه را بررسی می‌کند
درمان موقت هسته خسته
افزایش ساعت به جای دو شیفته شدن
محمدمهدی مومن‌زاده، کارشناس بورس معتقد است باید به جای دوشیفته شدن بازار سرمایه، ساعت کاری آن افزایش یابد؛ مانند اتفاقی که در بورس سایر کشورهای توسعه‌یافته در جریان است و ساعت معاملاتی به بیش از ۶ ساعت در روز می‌رسد. چرا که به گفته او دوشیفته شدن ساعت معاملات بازار علاوه بر اینکه عادلانه و کارآمد نیست بلکه مشکلات دیگری هم برای سهامداران و هم برای سازمان بورس ایجاد می‌کند.
راهکارهای حل معضل هسته
او تغییرات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در زیرساخت‌های معاملات را اولین گزینه برای رفع فشار بر هسته معاملات می‌داند و میگوید: «دومین گزینه‌ای که جهت رفع مشکلات فعلی هسته معاملات می‌تواند مورد توجه قرار گیرد، افزایش بازه زمانی معاملات به‌صورت رسمی است. اکنون به جهت کاهش فشار بر سامانه معاملاتی، معاملات دوشیفته شده است. هر چند که این موضوع تا حدی فشار بر سامانه را کاهش داده اما باید توجه داشت که این روش بسیار ناکارآ و غیرعادلانه است.»
این کارشناس بازار سرمایه با ذکر مثالی ادامه می‌دهد: «معامله‌گری را تصور کنید که می‌خواهد طی یک روز سهمی را فروخته و سهم دیگری را بخرد اما زمان معامله سهم اول در نوبت بعدازظهر قرار دارد بنابراین، این فرد مجبور به قرار دادن یک روز وقفه در بین دو معامله خود است.»
مومن‌زاده معتقد است افزایش طول زمان معاملات روزانه می‌تواند از یکسو با سرشکن کردن معاملات طی یک بازه زمانی طولانی‌تر، فشار بر سامانه معاملاتی را کاهش داده و معاملات را تسهیل و از سوی دیگر مشکلات مربوط به معامله برخی نمادها در نوبت زمانی متفاوت را رفع کند. او با تاکید بر اینکه «نهادهای سیاست‌گذار بازار سرمایه باید موضوع افزایش ساعات کاری بازار را به‌صورت جدی مورد بررسی قرار دهند» به ساعت معاملاتی بازار سرمایه سایر کشورها اشاره می‌کند و میگوید: «بررسی ساعات کاری نمونه‌ای از بورس ۳۰ کشور، که طیف وسیعی از کشورهای توسعه‌یافته، نوظهور، کشورهای شرق آسیا و همسایگان ایران را شامل می‌شود، نشان می‌دهد که میانگین ساعات کاری این بورس‌ها حدود ۶ ساعت و ۱۵ دقیقه است و این رقم فاصله قابل ملاحظه‌ای با ساعات کاری بازار سرمایه ایران (روزانه سه ساعت و نیم) دارد.»
دوشیفته شدن ساعت معاملات، درمان موقت
حسن رضایی‌پور، مدیرعامل کارگزاری اقتصادبیدار دوشیفته شدن ساعت معاملات را درمانی موقت برای حل مشکل هسته توصیف می‌کند و میگوید: «مشکلات و گلایه‌هایی که اکنون سهامداران دارند ناشی از ناتوانی هسته معاملات است و با توجه به فشار روزافزونی که به هسته معاملات وارد می‌شود، هر برنامه‌ای مسوولان سازمان بریزند صرفا به‌عنوان یک مسکن عمل می‌کند نه درمان قطعی.» او مشکلاتی را که دوشیفته شدن ساعات معاملات برای سهامداران ایجاد می‌کند یادآور می‌شود و اضافه می‌کند: «سهامداران در روزهای عادی سه تا چهار ساعت درگیر بازار سرمایه بودند اما با دوشیفتی شدن ساعت معاملات باید تا ساعت چهار بعدظهر پای سیستم بنشینند و از دیگر کارهای خود بزنند؛ به خصوص سرمایه‌داران جدیدی که سرمایه‌گذاری در بورس شغل دوم و سوم آنهاست. بنابراین دوشیفتی شدن ساعت معاملات باعث به زحمت افتادن آنها می‌شود.» رضایی‌پور می‌افزاید: «دوشیفتی شدن ساعت معاملات شاید در نگاه اول به دلیل فشاری که به هسته وارد می‌شود، توجیه داشته باشد اما این اتفاق ایراد اصلی را برطرف نمی‌کند و کماکان مشکل هسته به قوت خود باقی می‌ماند. حتی پیش‌بینی می‌کنم در روزهای پرفشار، با وجود دوشیفته شدن، همچنان هسته هنگ و برای سهامداران دردسر ایجاد کند.»
به گفته این مدیر کارگزاری راهکار دائمی حل معضل هسته، جایگزین کردن یک نرم‌افزار معاملاتی با متد روز دنیا، نظیر آنچه در سایر بورس‌ها اتفاق می‌افتد، است. او استناد مسوولان بورس به تحریم‌ها را بهانه می‌خواند و میگوید: «دوستان مشکلاتی را بابت تحریم‌ها مطرح می‌کنند اما همین تحریم‌ها در صنایع دیگر حتی به مراتب بسیار بزرگ‌تر و بدتر وجود دارد ولی آنها تحریم‌ها را دور می‌زنند و مواد اولیه و ماشین‌آلات خود را وارد می‌کنند، بنابراین تهیه یک نرم‌افزار معاملاتی به روز کار پیچیده‌ای نیست. علاوه بر این می‌توان از شرکت‌های آی‌تی داخلی که عملکرد خوبی نیز دارند برای حل مشکل هسته کمک گرفت.» رضایی‌پور با بیان اینکه «مشکل هسته، مشکل امروز و دیروز نیست» میگوید: «مشکلات هسته دو سه سالی است که گریبانگیر بازار سرمایه شده است و هر روز که می‌گذرد ریسک‌هایی که این مشکل به بازار وارد می‌کند بیشتر می‌شود اما متاسفانه مسوولان بازار صرفا به مسکن بسنده کرده‌اند.» او آزادسازی دامنه نوسان و اصلاح روند ارائه عرضه‌‌های اولیه را از دیگر راهکارهای حل مشکل هسته می‌داند و توضیح می‌دهد: «نحوه ارائه عرضه اولیه‌هایی که اکنون صورت می‌گیرد مربوط به دو یا سه سال پیش است که نیاز امروز بازار را جواب نمی‌دهد. بنابراین راه‌های متنوعی برای حل مشکل هسته وجود دارد اما دوستان تصمیم گرفتند با دوشیفته کردن بازار، فشار بر هسته را در روز کم و تقسیم کنند.»
مدیرعامل بورس تهران:
سهامداران باید بین بد و بدتر انتخاب کنند
علی صحرایی، مدیرعامل بورس تهران با بیان «اینکه سرعت رشد بازار در یکسال گذشته بی‌سابقه بوده است و سامانه معاملاتی موجود پاسخگوی این حجم از معاملات نیست» درباره راهکار بورس برای حل این مشکل به «دنیایاقتصاد» گفت: «راهکار ما در کوتاه مدت این است که معاملات در دو شیفت و در ساعات مختلف روز صورت گیرد. بر این اساس صنایع که بیشترین تراکنش را دارند در دو نوبت معامله می‌شوند.» به گفته او، تصمیم بر آن است صنایع خودرو و بانک‌ها در نوبت صبح و پالایشگاهی و فلزات اساسی و شپنا در بعد از ظهر معامله شوند. او همچنین در پاسخ به این سوال که «اگر معامله‌گر بخواهد سهام فلزات خود را در بعد ازظهر بفروشد و سهام بانکی بخرد تا صبح فردا آن روز باید منتظر بماند» گفت سهامداران باید بین بد و بدتر انتخاب کنند. صحرایی در ادامه اعلام کرد که بورس تهران تا سه ماه آینده معاملات را روی دو سامانه معاملاتی انجام خواهد داد.
