آنلاین با اختلال
برای فعالیت‌های آنلاین کارگزاری‌ها، شرکت‌های خدمات برخط بازار سرمایه (موسوم به OMS) هستند که به کارگزاری‌ها خدمات ارائه می‌دهند. در این میان برخی کارگزاری‌ها مانند آگاه، با شرکت‌هایی به‌طور انحصاری همکاری می‌کنند. در این شرایط بخش آی‌تی کارگزاری را جدا کرده و شرکت جدیدی معرفی می‌کنند که نظارت نهایی باید از طرف خود کارگزاری‌ها باشد. شرکت‌های دیگری هم هستند که به تمام کارگزاری‌ها سرویس عادی ارائه می‌کنند. باید کارگزاری‌ها در مناسبات قراردادی خود با این شرکت‌های OMS، از کیفیت سرویس اطمینان حاصل کنند اما متاسفانه چون عموما کارگزاری‌ها دانش آی‌تی مناسبی ندارند، زمان عقد قرارداد با این شرکت‌ها، تنها در مورد قیمت چانه‌زنی می‌کنند و به حجم سرمایه‌گذاری که این شرکت‌ها باید انجام دهند تا بتوانند خدمات مطلوب ارائه کنند، توجه چندانی ندارند. البته که نظارت نهایی از طرف سازمان بورس بر قراردادهای کارگزاری‌ها با شرکت‌های خدمات برخط وجود دارد اما اگر سازمان بخواهد نظارت جزئی‌تری داشته باشد، یعنی مسوولیت تمام خدمات را برعهده گرفته که این از شرح وظایف سازمان بورس خارج است. سازمان بورس در این مورد فقط قواعدی را برای کارگزاری‌ها در نظر می‌گیرد و بر اجرای آن نظارت می‌کند. به باور من این موضوع به بحث کسب‌وکار مربوط است و خود کارگزاری‌ها باید برای جلوگیری از ضرر و زیان‌شان، با دقت و نظارت بیشتری عمل کنند. هرچند کارگزاری‌ها تلاش بسیاری برای جلوگیری از این مشکلات دارند و اتفاق روز چهارشنبه، یک استثنا در میان کارگزاری‌ها بود. مشکل اساسی، هسته معاملات است. مثل اختلال و تاخیر در آغاز بازار روز شنبه که کاملا به هسته معاملات مربوط بود. هسته معاملاتی که در حال حاضر بازار سرمایه در اختیار دارد، بسیار قدیمی است و حجم بالایی از معاملات برعهده آن قرار دارد.
بازاری که در پایان سال ۹۷ حداکثر ۳۰۰ هزار نفر شرکت‌کننده در عرضه اولیه داشت، امروز با ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار متقاضی روبه‌رو است. بنابراین طبیعی به‌نظر می‌رسد که هسته معاملات، ظرفیت این حجم تقاضا را ندارد.
به باور من، سیستم معاملاتی، ظرفیتی بیشتر از این دارد و مشکل اصلی به عملکرد ماه‌های گذشته سازمان بورس برمی‌گردد. در یک‌سال گذشته، سازمان بورس قوانین بسیاری را مانند کنترل مانده کارگزاران مصوب و تمام آنها را در این هسته بارگذاری کرده که هر فعالیت جدیدی، بخشی از توان سیستم را می‌گیرد. بنابراین به نظر من اگر بخشی از باری که در یک‌سال گذشته به هسته اضافه شده، حذف شود شاید تا ۱۰ برابر توان این سیستم افزایش یابد. متاسفانه، برخی تصمیم‌گیری‌ها در سازمان بورس بدون دانش آی‌تی انجام می‌شود و در مواردی حتی با کارشناسان آی‌تی و شرکت مدیریت فن‌آوری نیز مشورت نمی‌کنند. بنابراین اگر برخی قوانین و مقررات که خودمان بر سیستم بارگذاری کرده‌ایم، حذف شود تا حد قابل‌‌توجهی مشکلات برطرف خواهد شد. البته در این میان نباید قدیمی بودن هسته معاملات را نادیده بگیریم. در حال حاضر سامانه‌های معاملاتی که در دنیا استفاده می‌شود توان پردازشی به مراتب بالاتری دارند، ولی متاسفانه در سال‌های گذشته درخصوص مذاکره برای خرید هسته جدید ناکام بوده‌ایم.
