دنیای اقتصاد-زهرا رحیمی: بورس تهران معاملات خود در اولین روز از هفته جاری را با رشد ۱۵۹ واحدی شاخص کل پشت سر گذاشت.صعود بورس تهران در معاملات دیروز مرهون رشد نسبتا چشمگیر قیمت سهام زیر مجموعه گروه پالایشی بود. بر همین اساس معاملات سهام در نمادهای «شپنا»، «شتران»، «شبندر» و «شبریز» حدود ۱۹۰ واحد در ارتقای شاخص سهام نقش داشتند. در حالی از ابتدای شهریور ریسک افزایش فشار فروش ناشی از تسویه اعتبارات در معاملات سهام وجود داشت که مطابق آیین نامه امروز آخرین مهلت تسویه اعتبارات کارگزاری است. بنابراین ریسک مربوط به این موضوع در معاملات امروز از معاملات بورس تهران رخت بر‌می‌بندد. این امر در شرایطی رخ می‌دهد که همانند روند اخیر معاملات بورس تهران در روز قبل از شروع هفته بازارهای جهانی، انتظار یک یکشنبه بی رمق دیگر نیز وجود دارد.

هیجانات مثبت در پالایشی‌ها

همان‌طور که اشاره شد، دیروز گروه پالایشی همچون معاملات روز چهارشنبه بیشترین حمایت را از شاخص کل به عمل آورد. شاخص گروه فرآورده‌های نفتی با رشد ۱۲/ ۳ درصدی رتبه سوم صنایع را با بیشترین بازدهی به خود اختصاص داد. بر همین اساس «شپنا»، «شتران»،«شبندر» و «شبریز» حدود ۱۹۰ واحد شاخص کل بورس را ارتقا دادند. توجه دوباره معامله‌گران به گروه فرآورده‌های نفتی(پالایشی) ریشه در اخبار رسمی و غیررسمی دارد که در برخی موارد اثرگذاری آنها بر وضعیت شرکت‌های زیر مجموعه با ابهام مواجه است.چهارشنبه هفته گذشته صحبت‌هایی در مورد احتمال تعدیل مثبت شرکت‌های پالایشی در بازار شنیده می‌شد. بهانه این صحبت‌ها انتشار شفاف‌سازی شرکت پالایش نفت اصفهان بود.در گزارش شفاف‌سازی این شرکت اشاره شده بود، هر‌گونه تغییرات در سودآوری شرکت پس از اعلام نرخ‌های جدید از سوی شرکت پالایش و پخش، به سهامداران ارائه می‌شود.هر چند شفاف‌سازی پالایش نفت اصفهان در مورد تعدیل مثبت سودآوری شرکت نبود، اما سهامداران با این برداشت به صف خرید نمادهای زیر‌مجموعه این گروه پیوستند.از طرفی بار دیگر بحث حاشیه سود شرکت‌های پالایشی در دنیا پیش کشیده شد. تا تمایل سهامداران نسبت به این گروه افزایش یابد. بر همین اساس افزایش سودآوری حاشیه سود فرآورده‌های نفتی که همگام با توقف تولیدات پالایشگاه‌های آمریکا در پی توفان هاروی مخابره شد، در کنار رشد قیمت نفت در هفته گذشته یکی دیگر از بهانه‌های رشد قیمت سهام پالایشی ارزیابی می‌شود.افزایش چشمگیر نرخ ارز مبادله‌ای از ابتدای سال جاری نیز در صعود قیمت پالایشی‌ها در دور معاملاتی اخیر بی‌تاثیر نبوده است. این امر که همزمان موجب رشد قیمت مواد اولیه و تولیدات این شرکت‌ها می‌شود، در مجموع به دلیل افزایش مبلغ فروش شرکت‌های پالایشی با فرض حاشیه سود یکسان دیگر عامل استقبال سهامداران از سهام وابسته ارزیابی می‌شود. در این میان صحبت‌هایی در مورد عوارض نوسازی لوله‌های پالایشی و احتمال افزایش قیمت بنزین نیز وجود داشت.

به‌نظر می‌رسد جو موجود در گروه پالایشی در شرایط کنونی به شکلی است که غالب اخبار پیرامون این صنعت فارغ از تحلیل اثرگذاری و میزان اثرگذاری مثبت در نظر گرفته می‌شود.این فضا در شرایطی بر معاملات سهام این گروه سایه افکنده است که سوالات در مورد پایداری یا عدم پایداری روند این گروه بین سهامداران بورس تهران وجود دارد.تجربه اخیر سرمایه گذاران بورس تهران در مورد گروه پالایشی همچنان وضعیت مبهم این صنعت را عموما به دلیل نرخ‌گذاری شرکت پالایش و پخش بر خوراک و محصولات این شرکت‌ها در نظر دارد، به عبارت دیگر تحت تاثیر سبقه شرکت‌های این گروه معامله‌گران همچنان با نوعی عدم اطمینان معاملات این گروه را رصد می‌کنند، بر همین اساس نباید فراموش کرد که این نبود اطمینان ممکن است موجب شود که بسیاری از سهامداران عطای سهامداری پالایشی‌ها را به لقایش ببخشند.در نهایت باید دید در شرایط کنونی و در حضور اخبار رسمی و غیررسمی متنوع مذکور پیرامون این گروه و تحت تاثیر سبقه این صنعت روند مزبور تا چه اندازه پایدار خواهد بود.البته ذکر این نکته ضروری است که ابهامات موجود در وضعیت شرکت‌های پالایشی به مراتب کمتر از سال‌های اخیر است.

رفع ریسک تابستانی بورس؟

بورس تهران امروز در حالی معاملات خود را به پایان می‌رساند که تنها سه روز کاری دیگر در شهریور ماه را تجربه خواهد کرد. با توجه به محدودیت پرداخت و تسویه ۳ روزه وجوه، امروز آخرین روزی است که امکان ایجاد فشار فروش از این محل در بازار وجود خواهد داشت. هرچند نمی‌توان ادعا کرد که بازار سهام پس از عبور از ریسک مزبور با رشد مواجه خواهد شد، اما برطرف شدن یکی از عوامل منفی موجود، قطعا بر روند آتی قیمت‌ها اثر‌گذار خواهد بود.دلیل این موضوع را باید در رفتار تکراری معامله‌گران با عبور از نیمه دوم شهریور در سال‌های اخیر جست‌وجو کرد.

تقریبا هر سال در نیمه دوم شهریور ماه بازار سهام با افت محسوس ارزش معاملات توام با ریزش قیمت‌ها مواجه می‌شود. سال مالی تعداد قابل‌توجهی از شرکت‌های کارگزاری در ۳۱ شهریور به پایان می‌رسد، بر همین اساس کارگزاران ترجیح می‌دهند با اتمام سال مالی، اعتبارات خود را تسویه کنند، بنابراین این امکان وجود دارد که سهامداران برای تسویه اعتبارات خود مجبور به فروش بخشی از پرتفوی خود شوند. علاوه بر آن احتمالا برخی کارگزاران نیز اعتباردهی خود را در آستانه شروع سال مالی جدید متوقف می‌کنند. این موضوع سبب می‌شود در نیمه دوم شهریور ماه بخشی از تقاضای سهام در بازار از دست برود. در نهایت گروهی از فعالان بازار ترجیح می‌دهند در این ماه معاملات خود را کاهش دهند تا اسیر روند نزولی احتمالی نشوند، بنابراین افزایش فشار فروش، کاهش تقاضای سهام و همچنین سیطره شرایط احتیاط بر بازار، معاملات بورس تهران در نیمه دوم شهریور ماه را تا حد زیادی کسل‌کننده کرده است.اینجاست که رفع این ریسک در روند آتی حرکتی سهام اهمیت خود را نشان می‌دهد.علاوه بر این به نظر می‌رسد مطابق با روند اخیر معاملات سهام در روز قبل از بازگشایی بازار‌های جهانی، یکشنبه بی‌رمق دیگری نیز پشت‌سر گذاشته شود. به نظر می‌رسد این دو موضوع در کنار یکدیگر فضای احتیاط و انتظار در جریان معاملات امروز را تشدید کند.

فلزات اساسی و بورس

همان‌طور که گفته شد، دیروز معاملات زیرمجموعه گروه فلزی- معدنی مانع از رشد بیشتر شاخص سهام شد.«فملی»، «فولاد» و «کگل» در صدر نمادها با بیشترین تاثیر منفی در محاسبه شاخص کل قرار داشتند. روز گذشته گروه فلزات اساسی با ریزش ۰۱/ ۱ درصدی شاخص رتبه دوم زیان‌ده‌ترین صنایع بورسی را به خود اختصاص داد.موضوعی که به دنبال اصلاح قیمت‌ها در بازارهای جهانی رخ داده است. در حالی که بهای کالاها به‌خصوص فلزات پایه در بازارهای جهانی در بیش از دو ماه اخیر افزایش چشمگیری را تجربه کرد اما در هفته گذشته روند صعودی قیمت این محصولات متوقف شد. قیمت مس که پیش‌تر مرز ۶۹۰۰ دلاری را پشت‌سرگذاشته بود، در شامگاه جمعه گذشته به ۶۵۰۰ دلار (در هرتن) کاهش یافت، روی و سرب نیز از سطوح بالای قبلی خود فاصله گرفتند. به‌طوری که قیمت هر تن روی به ۳۰۳۳ دلار در هر تن رسید. قیمت سرب نیز ۲۳۶۶ دلار در هرتن گزارش شد. افت چشمگیر قیمت مس در جریان معاملات هفته گذشته معاملات سهام در نماد«فملی» را تحت‌تاثیر قرار داد. بر همین اساس قیمت این سهام دیروز با افت حدود ۶/ ۳ درصدی مواجه شد و بیش از ۷۸ واحد شاخص سهام را تنزل داد. این امر در شرایطی صورت گرفت که بسیاری از کارشناسان معتقدند هر‌چند مس در بازارهای جهانی افت چشمگیری را تجربه کرده است اما معاملات فملی کمتر هیجانی بوده است.دلیل این امر را باید در عدم رشد هیجانی قیمت سهام وابسته جست‌وجو کرد، ضمن آنکه سطوح فعلی قیمت فلزات نسبت به رقم در‌نظر گرفته شده در بودجه شرکت‌های مربوطه همچنان بالاتر است.

در بازار چه گذشت؟

شاخص سهام روز گذشته با رشد ۲/ ۰ درصدی مواجه شد.با قرار گرفتن این متغیر در سطح ۸۳ هزار و ۶۸۳ واحدی در پایان معاملات دیروز، بازدهی بورس تهران از ابتدای سال‌جاری بار دیگر از مرز ۳/ ۸‌درصد عبور کرد. دیروز گروه استخراج زغال‌سنگ، استخراج نفت و گاز به‌جز اکتشاف در صدر صنایع با بیشترین رشد شاخص قرار داشتند. گروه قند و شکر، فلزات اساسی نیز بیشترین زیان را به سهامداران خود تحمیل کردند.گروه خودرو بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص داد.گروه فرآورده‌های نفتی نیز در صدر صنایع با بیشترین ارزش معاملات قرار گرفت.