دو‌دستگی معامله‌گران سهام

دنیای اقتصاد - فاطمه اسماعیلی: شاخص کل بورس تهران در جریان معاملات روز گذشته با رشد ۳۷ واحدی همراه شد و در سطح ۸۱ هزار و ۶۹۶ واحدی قرار گرفت. شاخص کل هم‌وزن نیز با افزایش ۵/ ۰ درصدی همراه شد. در شرایط کنونی کند شدن جریان نقدینگی به بازار سهام زمینه‌ساز تشدید فشار فروش در میان صنایع بزرگ‌تر بازار شده است.این امر موجب شده معامله‌گران در بازار سهام با دو نگاه متفاوت دادو‌ستدهای خود را انجام دهند. گروهی به دنبال ایجاد تحرک در شرکت‌های کوچک‌تر بورس باتوجه به سطوح حمایتی تکنیکی قیمت این سهم‌ها هستند. گروهی دیگر نیز مترصد استفاده از فرصت ایجاد شده پس از اصلاح قیمت در نمادهای بزرگ‌تر بورس هستند.

واگرایی نماگرهای اصلی بازار سهام

بازگشایی نماد معاملاتی شرکت آلومینیوم ایران پس از دو سال توقف از مهم‌ترین عواملی بود روز گذشته که زمینه رشد نماگر اصلی بورس تهران را فراهم آورد و سبب شد شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) در یک مسیر قرار گیرند. بدون نظر گرفتن معاملات «فایرا» از دادوستدهای روز گذشته بورس تهران اما افت شاخص کل ۰۴/ ۰ درصد و رشد شاخص هموزن ۰۱/ ۰ درصد خواهد بود. به این ترتیب برخلاف روزهای اخیر، دیروز این دو شاخص مهم بازار سهام، حرکتی خلاف جهت یکدیگر ثبت کردند. به نظر می‌رسد مهم‌ترین دلایل واگرایی این دو نماگر اصلی بازار سهام به کمبود نقدینگی بازمی‌گردد. در شرایط کنونی، نقدینگی موجود، تنها قدرت حرکت به سمت نمادهای کوچک‌تر بازار را دارد. در عین حال انگیزه‌های سفته‌بازانه آنچنان قدرتمند نیستند که بتوانند سهام شرکت‌های بزرگ و اثرگذار را برای مدتی طولانی تحت تاثیر قرار دهند چرا که فروشنده‌های بالقوه حقوقی در نمادهای بزرگ‌تر فعال هستند.به عبارت دقیق‌تر، چنانچه خریداران بالقوه سهام توان مالی و نقدینگی کافی داشتند، احتمالا با خریدهای خود باعث رشد دسته‌‌جمعی قیمت‌ها می‌شدند. اما در حال حاضر فعالان بازار نمادهایی را برای ورود انتخاب می‌کنند که فروشنده بالقوه خاصی ندارند. بر این اساس حضور فعال معامله‌گران در نمادهای بزرگ بازار سهام در سمت فروش باعث شده است تا نمادهای کوچک‌تر بازار در مرکز توجهات قرار بگیرند.در عین حال به نظر می‌رسد قیمت نمادهای کوچک‌تر بازار سهام به سطوح تکنیکال حمایتی نزدیک شده‌اند و این موضوع می‌تواند در ادامه تقویت معاملات سهام این نمادها را به دنبال داشته باشد.

بازگشت رشد به بازارهای جهانی

روز گذشته قیمت‌ها در بازارهای جهانی پس از حرکت ضعیف در روز دوشنبه، با دیگر در مسیر صعودی قرار گرفت. بر این اساس قیمت مس روز گذشته با رشد ۰۳/ ۰ درصدی همراه شد و به ۶۴۰۰ دلار در هر تن رسید. با افزایش قیمت مس طی ماه‌های گذشته، بسیاری از موسسات و نهاد‌های مالی به بازنگری در پیش‌بینی قیمت مس در پنج‌سال آینده پرداخته‌اند. بر این اساس، سی آر یو (CRU) و دویچه بانک(Deutsche Bank) در آخرین گزارش پیش‌بینی خود که به تازگی منتشر شده است، پیش‌بینی کرده‌اند که در ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، قیمت‌های میانگین LME در مقاطع سه‌ماهه سال در بازه ۵۸۰۰ تا ۶۰۰۰ دلار بر تن در نوسان باشد و در نهایت، مس در ۲۰۲۱ قیمت بالای ۷۰۰۰ دلار بر تن را تجربه خواهد کرد.بهای آلومینیوم در بازارهای جهانی نیز دیروز ۸/ ۰ درصد افزایش یافت و ۲۰۴۲ دلار در هر تن (اوج قیمت ۳۵ ماهه) معامله شد. به نظر می‌رسد کاهش تولید این فلز اساسی در چین مهم‌ترین دلیل رشد قیمت آلومینیوم است. بر این اساس تشدید فشارهای محیط زیستی و مدیریت ظرفیت دولت چین سبب شد تا تولید آلومینیوم چین در ماه جولای با کاهش ۳/ ۰ درصدی مواجه شود. موجودی آلومینیوم بورس شانگهای نیز در شرایط کنونی ۳۲ هزار تن است که ۶/ ۱۱ درصد افت نسبت به سال قبل دارد.

روی نیز روز گذشته تا سطوح نزدیک به ۳ هزار دلار در هر تن (قله ۱۰ ساله) رشد کرد. آربیتراژ فلز روی بین بورس‌های LME لندن و SHFE شانگهای روز گذشته مثبت شد. این موضوع که نشان از انتظار رشد واردات چین دارد، روز گذشته عامل تحریک قیمت‌ها این فلز اساسی شد. سرب نیز وضعیت مشابهی را تجربه کرد و به سطوح نزدیک به ۲۴۰۰ دلار در هر تن (رشد ۲/ ۱درصدی) صعود کرد. فولاد اما دیروز در مسیر نزولی قرار گرفت. مهم‌ترین دلیل این کاهش قیمت، اعمال محدودیت‌ها از سوی دولت چین روی تقاضای فولاد در بورس شانگهای برای کاهش سفته‌بازی بود. قیمت نفت روز گذشته تحت تاثیر تقویت دلار و بها دادن به کاهش تقاضای پالایشی چین برای نفت و در مقابل نادیده گرفتن افت تولید لیبی به روند کاهشی خود ادامه داد. به‌طوری که در لحظه نگارش این گزارش (ساعت ۱۵ روز گذشته) هر بشکه نفت برنت با ۵/ ۰ درصد کاهش، در سطح ۵/ ۵۰ دلار در هر بشکه معامله شد و هر بشکه نفت WTI نیز با ۴/ ۰ درصد کاهش، ۴/ ۴۷ دلار قیمت خورد. به‌نظر می‌رسد پس از کاهش تنش‌های لفظی بین دونالد ترامپ و کیم جونگ اون (رهبر کره شمالی)، سرمایه‌گذاران مجددا به سمت دلار جذب شدند و ارزش شاخص دلار امروز با رشد ۳۵/ ۰ درصدی به ۷/ ۹۳ واحد رسیده است. در مجموع شرایط موجود نشان از بهبود قیمت‌ها در بازارهای جهانی دارد. در این میان اما تداوم نگرانی‌ها در میان نمادهای کامودیتی‌محور (کالایی‌ها) و تداوم حضور فروشندگان بالقوه در این گروه‌ها سبب شد تا نوسانات قیمتی این نمادها در جریان معاملات روز گذشته کاملا محسوس باشد.

کوچ نقدینگی به سمت کوچک‌ترها

همانطور که در گزارش‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد» بررسی شد، در صورت کند شدن جریان ورود نقدینگی در نمادهای بزرگ بازار، شاهد اصلاح قیمتی این نمادها، تشدید فشار فروش و کوچ نقدینگی به سمت کوچک‌ترهای بورسی که حال به لحاظ تکنیکالی در قیمت‌های جذابی قرار دارند، خواهیم بود. به این ترتیب با فرض وقوع این رخداد، سهامداران نمادهای بزرگ بورسی برای جلوگیری از خواب پول در زمان سود به جمع فروشنده‌ها می‌‌پیوندند. در کنار احتمال افزایش فروشندگان، کاهش خریداران سهام نیز محتمل است. بر این اساس فشار فروش ایجاد شده به واسطه عدم ورود نقدینگی جدید بیشتر نمایان می‌شود. تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد نقدینگی خارج شده از سهام بزرگ، در برهه‌هایی که بازار سهام معاملات کم‌رمقی را تجربه می‌کند، با شناسایی پتانسیل‌های مختلف، وارد صنایع کوچک‌تر بازار می‌شود که خود می‌تواند دو مسیر را پیش‌روی بازار قرار دهد. این موضوع در جریان معاملات روز گذشته در برخی صنایع دیده شد. گروه خودرو و ساخت قطعات از جمله گروه‌هایی بود که روز گذشته شاهد درخشش نمادهای کوچک خود بود به‌طوری که قطعه‌سازان در صدر افزایش قیمت روز گذشته این گروه ایستادند. «خودرو» که در حال حاضر عنوان لیدری گروه خودرو را در اختیار دارد اما روز گذشته در محدوده صفر تابلو نوسان کرد.

جذابیت قیمت بزرگان بعد از اصلاح

افزایش احتیاط سرمایه‌گذاران مانعی بر سر راه ورود نقدینگی جدید به بازار سهام است که سبب می‌شود بسیاری از سهامداران نمادهای بزرگ بازار سهام فروشنده شوند و این موضوع سبب اصلاح قیمتی این نمادها شود. این اصلاح قیمت اما می‌تواند زمینه‌ساز افزایش جذابیت این سهام شود. بر این اساس به نظر می‌رسد در این برهه زمانی شاهد ورود نقدینگی برخی از سرمایه‌گذاران به صنایع بزرگ بورسی خواهیم بود.

در بازار چه گذشت؟

در داد‌و‌ستدهای روز گذشته شاخص کل بورس تهران ۳۷ واحد رشد کرد و به رقم ۸۱ هزار و ۶۹۶ رسید. همچنین دیروز سهامداران بورس تهران (با کسر معاملات بلوکی و اوراق مشارکت) بیش از ۴۷۰ میلیون برگه سهم دست به دست کردند که ارزش این مبادلات بیش از ۱۰۴ تومان بود و در ۴۷ هزار نوبت معاملاتی انجام شد.روز گذشته شرکت آلومینیوم ایران که از مهر ۹۴ به دلیل تعدیل پیش‌بینی درآمد هر سهم با توقف نماد معاملاتی روبه‌رو‌ شده بود، با اعلام شفاف‌سازی بازگشایی شد. به این ترتیب در آغازین ساعات معاملات دیروز، «فایرا» وارد گردونه معاملات بازار سهام شد و رشدی ۰۷۱درصدی را ثبت کرد. بازگشت «فایرا» آن هم در سقف تاریخی سهم پس از حدود ۲۲ ماه سبب فشار عرضه و صف فروش در این نماد شد به‌طوری که شاهد تشکیل صف فروش ۳۳ میلیون سهمی در این سهم بودیم. بورس تهران روز سه‌شنبه در مجموع شاهد تغییر مالکیت حدود ۳ میلیارد تومانی به نفع معامله‌گران حقوقی بود. در این میان نماد معاملاتی شرکت‌ ملی‌ صنایع‌ مس‌ ایران‌ بیشترین تغییر مالکیت به نفع بازیگران حقوقی را به خود دید. بررسی تغییر مالکیت این شرکت طی روز معاملاتی گذشته حکایت از جابه‌جایی حدود ۴ میلیون سهم «فملی» به ارزش ۷۵۴ میلیون تومان از سوی بازیگران حقیقی به حقوقی دارد. در آن سوی بازار نماد معاملاتی گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان شاهد بیشترین تغییر مالکیت سهام به نفع حقیقی‌ها بود. بر این اساس دیروز حدود ۲۳ میلیون سهم «پترول» به ارزش حدود ۳ میلیارد تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی منتقل شد.

بررسی روند صنایع بورسی در روز گذشته نشان می‌دهد شاخص اکثر گروه‌های فعال در بورس تهران با افت مواجه بوده‌اند. به‌طوری که از بین ۳۷ ‌صنعت مورد بررسی در این بازه زمانی شاخص ۱۳ صنعت با رشد و شاخص ۱۸ صنعت با افت همراه بوده است. (شاخص ۶ صنعت بدون تغییر ماند). در این میان گروه‌های کوچک بازار با بیشترین رشد شاخص همراه شدند. بر این اساس دیروز گروه انتشار، چاپ و تکثیر با رشد ۵/ ۲ درصدی نماگر خود پربازده‌ترین صنعت بورس تهران بود. پس از این گروه، گروه‌های محصولات کاغذی و استخراج زغال سنگ به ترتیب با ثبت رشد ۲/ ۱ و یک درصدی در رده‌های بعدی بیشترین رشد شاخص صنعت قرار گرفتند. گروه‌های محصولات چوبی، حمل و نقل و رایانه‌ای‌ها اما به ترتیب با افت ۸/ ۲ ، ۱/ ۲ و ۴/ ۱ درصدی در قعر جدول بازدهی صنایع روز گذشته بازار سهام قرار گرفتند.