دنیای اقتصاد: روز گذشته کارگروه تخصصی شورای گفت‌وگو طی نشستی با نمایندگان دستگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه مشکلات ناشی از اعطای اسناد خزانه اسلامی و اوراق مشارکت را برای تسویه بدهی با پیمانکاران بررسی کرد.در این جلسه، رضا غلامعلی‌پور، معاون شرکت فرابورس ایران عدم شفافیت در بازار غیرمتشکل اوراق بدهی را به علت نبود بازار ثانویه امر صحیحی دانست و گفت: امسال تصمیم بر این است تا زمانی که اوراق بدهی قبلی همانند اوراق مشارکت سال‌های ۹۲، ۹۳ و همچنین «سخاب»ها وارد بازار ثانویه نشده‌اند، اوراق جدیدی منتشر نشود و اکنون این همکاری با بانک ملی برای گرفتن اطلاعات شروع شده است. وی در ادامه پیشنهاد کرد: برای حل مشکلات، کمیته بازار باز با محوریت بانک مرکزی تشکیل شود تا بانک مرکزی به‌عنوان بازارگردان در این حوزه، نرخ‌ها را برای بازار عرضه و تقاضا تنظیم کند. اعظم‌السادات فاطمی، نماینده مرکز مدیریت بدهی‌های دولت نیز اعلام کرد: قرار است معاملات سخاب‌ها در فرابورس انجام پذیرد و به زودی پذیرش سخاب‌ها در فرابورس با عاملیت انتشار بانک ملی شروع خواهد شد.

در ادامه محسن عامری، مدیر بررسی و تنظیم پیشنهادهای شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی نیز ضمن اشاره به روند ایجاد مشکلات مربوط به اعطای اسناد خزانه و اوراق مشارکت به پیمانکاران و سابقه بررسی موضوع حفظ قدرت خرید اسناد خزانه در این شورا تصریح کرد: مشکل جدید علاوه بر نرخ حفظ قدرت خرید اسناد خزانه این است که سازمان بورس از پذیرش این اوراق در بازار ممانعت کرده و این امر سبب افزایش ریسک نقدشوندگی این اوراق شده است. وی افزود: خرید و فروش این اوراق از طریق غیررسمی و واسطه‌گری صورت می‌پذیرد و گاهی فروشنده اوراق به سبب نیاز به نقدینگی با کسر بیش از ۳۰ درصد از مبلغ اسمی اوراق خود را می‌فروشد. توحید عمرانی، مسوول اداره اوراق بهادار و اعتبارات بانک مرکزی نرخ تنزیل این اسناد را به علت نبود بازار ثانویه شفاف، مهم‌ترین مشکل این اسناد برشمرد و گفت: علاوه بر مشکلی که پیمانکاران دارند، به علت عدم همراهی سازمان بورس، شعب بانک‌ها نیز دچار مشکلات بسیاری شده‌اند، زیرا بانک مرکزی نمی‌تواند از این نقل‌و‌انتقالات جلوگیری کند و طبق قوانین مختلف از جمله قانون برنامه ششم، قانون رفع موانع تولید و قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، بانک مرکزی اجازه ورود به این حوزه را ندارد و سازمان بورس مکلف است بازار ثانویه این اوراق را راه‌اندازی کند، بنابراین عدم راه‌اندازی این بازار، مشکلاتی برای پیمانکاران و شعب بانک‌ها ایجاد کرده است.طی هفته‌های اخیر شاهد افزایش حجم دادوستد اوراق بدهی در بازارهای غیرمتشکل بودیم. اوراقی که نه در بانک معامله می‌شوند و نه در بورس و فرابورس. بلکه در کوچه دست به دست می‌چرخد و بازار سیاه اوراق مالی را شکل داده‌اند. حجم بازار سیاه این اوراق از سال گذشته چهار برابر شده است و حال به حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. نکته قابل توجه اما رقم سود بالای اختصاص‌یافته به این اوراق است. در شرایطی که اوراق بدهی موجود در فرابورس با نرخ‌های حدود ۲۱ درصد در حال معامله‌ هستند، بازارهای غیرمتشکل به معامله اوراقی با سودهای بالای بین ۳۰ تا ۳۷ درصد مشغولند.

فشار پتروپالایشی‌ها بر آیفکس

فرابورس ایران روز گذشته با بازگشایی بازارهای جهانی در مسیر نزولی قرار گرفت و با افت بیش از ۲ واحدی (معادل ۲۲/ ۰ درصد) در سطح ۷/ ۹۱۸ واحدی قرار گرفت. با احتساب افت دیروز آیفکس بازدهی این بازار از ابتدای سال تاکنون به پایین‌تر از ۵ درصد نزول کرد. روز گذشته نمادهای پتروپالایشی بیشتر فشار بر آیفکس را وارد کردند. همان‌طور که پیش از این نیز به دفعات در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» گفته شد، تجربه سال ۹۳ پالایشی‌ها و همچنین تعیین دستوری نرخ‌ها در این شرکت‌ها مهم‌ترین عامل تقویت احتیاط در میان سرمایه‌گذاران است. این موضوع در روزهای اخیر سبب تخلیه هیجان در میان پالایشی‌ها شده است. موضوعی که فضای کلی پالایشی‌ها را نیز منفی کرد. طوری که۴ نماد فعال فرابورسی این گروه معاملات روز گذشته را در محدوده منفی به پایان رساندند. ۳ شرکت پتروشیمی فعال در فرابورس نیز روز گذشته معاملاتی منفی را تجربه کردند. در مجموع نیز ۴ نماد «شراز»، «مارون»، «شاوان» و «زاگرس» فشار ۸/ ۱ واحدی بر نماگر فرابورس تحمیل کردند.در عین حال روز گذشته شاهد کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی بودیم. فعالیت پالایشگاه‌های چین نیز شاهد کمترین رشد از سپتامبر ۲۰۱۶ بوده است. میزان فرآوری نفت در پالایشگاه‌های این کشور در ماه جولای با رشد ۴/ ۰ درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل برابر با ۵/ ۴۵ میلیون تن (حدود ۷۱/ ۱۰ میلیون بشکه در روز) بوده است. این رقم کمترین میزان رشد در مقیاس روزانه از سپتامبر ۲۰۱۶ است. در این میان با وجود خبر کاهش ۳۰ درصدی تولید نفت بزرگ‌ترین‌ میدان لیبی (میدان شراره) به‌دلیل تهدیدات امنیتی، قیمت نفت در مسیری کاهشی قرار گرفت. تولید و صادرات نفت لیبی ماه گذشته به بالاترین حد سه سال اخیر در سطح یک میلیون بشکه رسید و به یکی از عوامل خنثی‌کننده تلاش‌های اوپک در برقراری تعادل در سطح بازار تبدیل شده بود و حال کاهش تولید از سوی این کشور می‌تواند تاثیر مثبتی بر قیمت نفت به جا بگذارد. در مجموع غلبه سیگنال منفی چین سبب شد تا روز گذشته (ساعت ۱۵) نفت خام برنت با افت ۸/ ۰ درصدی به ۶۸/ ۵۱ دلار بر بشکه رسیده و نفت خام آمریکا به قیمت ۵۰/ ۴۸ دلار بر بشکه (افت ۷/ ۰ درصدی) معامله شود.

رصد فعالیت معامله‌گران در فرابورس

فرابورس ایران روز دوشنبه در مجموع شاهد تغییر مالکیت حدود یک میلیارد تومانی به نفع معامله‌گران حقوقی بود. در این میان نماد معاملاتی شرکت‌ سهامی ذوب آهن اصفهان بیشترین تغییر مالکیت به نفع بازیگران حقوقی را به خود دید. بررسی تغییر مالکیت این شرکت طی روز معاملاتی گذشته حکایت از جابه‌جایی بیش از ۷/ ۶ میلیون سهم «ذوب» به ارزش ۵۳۲ میلیون تومان از سوی بازیگران حقیقی به حقوقی دارد. پس از «ذوب» نیز «بمپنا» شاهد بیشترین تغییر مالکیت به نفع معامله‌گران حقوقی به ارزش ۳۱۹ میلیون تومان بود. در آن سوی بازار نماد معاملاتی شرکت کشت و صنعت شهداب ناب خراسان شاهد بیشترین تغییر مالکیت سهام به نفع حقیقی‌ها بود. بر این اساس دیروز حدود ۷۶۶ هزار سهم «غشهداب» به ارزش ۱۴۸ میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی منتقل شد.

نگاهی به روند معاملات فرابورس

طی معاملات روز گذشته، فعالان بازار شاهد جابه‌جایی حدود ۱۸۷ میلیون ورقه بهادار به ارزش افزون بر ۷۶ میلیارد تومان در بازارهای چندگانه فرابورس بودند. از این میزان بازارهای اول و دوم در مجموع دادوستد ۱۲۰ میلیون سهم به ارزش بیش از ۳۰ میلیارد تومان را به خود اختصاص دادند.بیشترین افزایش قیمت در این روز به نماد تازه وارد «اوان» اختصاص پیدا کرد. بر این اساس نماد معاملاتی شرکت مبین وان کیش روز گذشته رشد حدود ۵ درصدی را تجربه کرد تا در این مدت بازدهی ۱۶ درصدی نصیب سهامداران خود کند. این نماد دیروز با صف خرید ۳۷ میلیون سهمی به معاملات روزانه خود پایان داد. پس از «اوان» نیز نماد معاملاتی شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه با رشد ۷/ ۴ واحدی همراه شد. از نکات قابل توجه در این نماد اما تشکیل صف ۴/ ۱ میلیون سهمی در قیمت ۴۹۰۴ ریالی بود.