گام دوم ساماندهی سهام عدالت

دنیای اقتصاد - فاطمه اسماعیلی: ۱۷ اسفندماه سال گذشته مراسم رونمایی ساماندهی طرح سهام عدالت در حالی برگزار شد که در نخستین گام به مشمولان اجازه داده شد تا صورتحساب خود را از سامانه سهام عدالت دریافت کنند.این اقدام اولین مرحله ساماندهی «سهام عدالت» بود.روز گذشته رئیس سازمان خصوصی از آغاز مرحله دوم طرح ساماندهی سهام عدالت خبر داد. بر این اساس سامانه سهام عدالت از ساعات آغازین روز چهارشنبه هفته جاری (۳۰ فروردین) آماده دریافت شماره حساب مشمولان به صورت کد شبا است. به این ترتیب دومین مرحله از فازهای سه‌گانه ساماندهی سهام عدالت کلید خورد.

رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی در این خصوص توضیح داد: در این فرآیند لازم است مشمولان حتما با دریافت شناسه شبا مربوط به حساب شخصی خود، این شناسه را در سامانه سهام عدالت ثبت کنند. بنابراین کد شبا باید متعلق به حسابی باشد که به نام مشمول سهام عدالت باشد.عبدالله‌ پوری‌حسینی ادامه داد: کد شبا، شماره‌ای ۲۶ رقمی است و با IR شروع می‌شود، بنابراین وقتی مشمولان وارد سامانه می‌شوند، به صورت اتوماتیک راهنمایی می‌شوند تا کد را به صورت صحیح وارد کنند. بنابراین اگر استانداردهای کد شبا، به صورت اشتباه وارد شود، خود سامانه اشتباه را اعلام خواهد کرد.وی تاکید کرد: فرآیند بررسی کد شبای وارد شده از سوی مشمولان ۱۰ تا ۱۵ روز زمان می‌برد و پس از آن در صورت عدم پذیرش شماره درج شده، مراتب از طریق پیامک به مشمولان اطلاع‌رسانی می‌شود. بنابراین مشمولان حتما شماره تلفن همراهی که در دسترس باشد، به سامانه اعلام کنند. عدم دریافت پیامک می‌تواند نشانه‌ای از تایید شماره شبای ثبت شده باشد. در عین حال افراد پس از گذشت زمان ذکر‌شده (۱۰ تا ۱۵ روز) می‌توانند با مراجعه به سامانه سهام عدالت از این موضوع اطمینان حاصل کنند.

موفقیت گام اول ساماندهی «سهام عدالت»

«آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت» در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان سال ۸۴ مصوب هیات وزیران شده بود، به تصویب این هیات رسید. با تصویب این اساسنامه، سهام مزبور پیش از آغاز سال ۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد. در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و در مرحله طرح، روستاییان و عشایر فاقد شغل و درآمد ثابت تا تاریخ ۳۱ شهریور ۸۵ ساکن روستا بودند، مشمول دریافت سهام عدالت شدند و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد. ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. از همان ابتدا مقرر شد برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ۱۰ سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.

ابهامات موجود در خصوص سهام عدالت طی سال‌های متمادی ادامه داشت تا اینکه اواخر سال گذشته، گام اول ساماندهی سهام عدالت با دریافت صورتحساب از سوی مشمولان برداشته شد. یکی از مهم‌ترین بخش‌های سخنان دیروز رئیس سازمان خصوصی‌سازی نیز ارائه گزارش عملکرد مرحله اول ساماندهی سهام‌ عدالت بود. وی در این خصوص عنوان کرد: ۱۷ اسفندماه سال ۹۵ آیین رونمایی از سامانه سهام‌عدالت برگزار و از همان روز، پذیرش ۴۹ میلیون نفر سهامدار سهام‌عدالت آغاز شد. تا به امروز، نزدیک به ۳۰میلیون مراجعه به سامانه انجام گرفته که البته حدود ۵/ ۳ میلیون از این مراجعات به صورت تکراری ثبت شده است. بر این اساس به‌طور خالص ۵/ ۲۶ میلیون نفر در این مدت به سامانه سهام عدالت مراجعه کرده و صورتحساب خود را دریافت کرده‌اند. عبدالله ‌پوری‌حسینی اضافه کرد: با توجه به ۲ میلیون سهامدار متوفی ثبت مشارکت ۵۳ درصدی مردم در مرحله اول ساماندهی سهام عدالت، رکوردی جالب توجه در خصوص ارتباط بین جامعه هدف با یک سازمان دولتی در ایران یا حتی دنیا است.

بالاترین مشارکت در اختیار اقشار کم درآمد

وی در ادامه به میزان مشارکت گروه‌ها پرداخت و گفت: در میان ۱۸ گروهی که ثبت‌نام شده قطعی سهام‌عدالت هستند، روستاییان و عشایر با ۷۰ درصد مشارکت بیشترین حضور در سامانه را ثبت کردند و پس از مشمولان دو دهک تخفیفی (اعضای کمیته امداد و سازمان بهزیستی) با مشارکت ۶۴درصدی و کارگران فصلی و ساختمانی با ثبت مشارکت ۵۱ درصدی بیشترین میزان حضور در مرحله نخستین طرح ساماندهی سهام عدالت را داشتند. این در حالی است که کارمندان و بازنشستگان دولتی با ثبت مشارکت ۳۲ درصدی در زمره کمترین میزان مشارکت در این طرح ملی قرار گرفتند. رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی در ادامه به ارائه این آمار به تفکیک استان‌های کشور پرداخت و گفت: با بررسی تراکنش‌ها در میان ۳۱ استان کشور مشاهده شد استان‌هایی که بیشترین میزان قشر محروم را در خود جای داده‌اند بیش از دیگر استان‌ها در این طرح شرکت کرده‌اند. در این زمینه ایلام با ۸۵ درصد مشارکت صدرنشین حضور در سامانه و نظارت صورت‌‌حساب‌های مالی است. پس از آن نیز استان‌های کردستان، کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد و لرستان با مشارکت بیش از ۸۰درصدی بیشترین آمار دریافت صورتحساب سهام عدالت را به خود اختصاص داده‌اند.

همانطور که اشاره شد معاون وزیر اقتصاد، کمترین میزان مشارکت در این طرح ملی را به کارمندان و بازنشستگان دولتی نسبت داد. وی با ارائه آماری در این خصوص گفت: کارمندان و بازنشستگان دولتی ساکن تهران با مشارکت ۱۹درصدی در قعر جدول مشارکت‌کنندگان قرار گرفته‌اند و پس از آنها نیز مشمولان استان‌های یزد، اصفهان، سیستان و بلوچستان و قم با مشارکت ۲۰ درصدی در رده بعدی کمترین میزان مشارکت قرار گرفتند که نشان می‌دهد جامعه هدف سهام عدالت، مشمولان استان‌های محروم هستند. عبدالله ‌پوری‌حسینی افزود: دو میلیون نفر از زمان راه‌اندازی سامانه، اظهار تمایل برای پرداخت مابه‌التفاوت درج شده در صورتحساب داشته‌اند. بر این اساس تاکنون ۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان به حساب سازمان خصوصی‌سازی واریز شده است. این در حالی است که با پرداخت مابه‌التفاوت باقیمانده از سوی تمامی مشمولان این رقم به ۱۹ هزار و ۵۰۰میلیارد تومان می‌رسید.

وی با تاکید بر اینکه سهام تخصیص یافته برای هر فرد یک میلیون تومان در نظر گرفته شده است، گفت: با این حساب مجموع رقم سهام تخصیص یافته به تمامی مشمولان به ۴۷ هزار میلیارد تومان می‌رسد و در حال حاضر ۲۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان قابل آزادسازی است و الباقی سهام مهرماه سال جاری (پس از پایان مهلت مقرر برای پرداخت مابه‌التفاوت در شهریور ماه) به دولت بازگردانده می‌شود. بر این اساس به‌طور شفاف باید گفت از کل مبلغ یک میلیون تومانی سهام عدالت، چنانچه ۴۷۰ هزارتومان از اقساط باقیمانده از سوی مشمولان تسویه نشود این رقم از معادل دارایی سهام عدالت به مشمولان سازمان خصوصی‌سازی تعلق ندارد و دولت مالک آن خواهد بود. رئیس سازمان خصوصی‌سازی تصریح کرد: مرکز پاسخگویی به مراجعه‌های تلفنی مشمولان تا به امروز پذیرای حدود ۴۱۵ هزار تماس بوده است. بر این اساس تقریبا از هر ۱۰۰نفر مشمول، یک نفر تماس تلفنی با سامانه داشته‌اند.

آزادسازی «سهام عدالت» دور نیست

رئیس سازمان خصوصی‌سازی در ادامه به بیان دورنمایی از مرحله سوم و پایانی ساماندهی سهام عدالت پرداخت و گفت: در آخرین مرحله از ساماندهی سهام عدالت بحث آزادسازی سهام را داریم. این در حالی است که همچنان ابهامات مربوط برطرف نشده و مجوزهای لازم نیز به سازمان خصوصی‌سازی داده نشده است، هنوز مشخص نیست که این مجوز چه زمانی به سازمان داده می‌شود، اما هر زمان که این اجازه داده شد، سازمان مقدمات را فراهم خواهد کرد و بنابراین اطلاع‌رسانی خواهیم کرد که چگونه برگه سهام‌عدالت را در اختیار مردم قرار دهیم.وی خاطرنشان کرد: تصور من این است که زمان آزادسازی سهام ‌عدالت دور نیست. بنابراین تا این زمان، وظایف خود را در باب سهام‌عدالت انجام خواهیم داد.

کارنامه سال 95 «سهام عدالت» و دورنمای سال 96

عبدالله‌ پوری‌حسینی درباره کارنامه خصوصی‌سازی در سال ۹۵ نیز اظهار کرد: در سال ۹۵ برای ۱۹۰ بنگاه مزایده برگزار شد و با موفقیت ۷۶ درصدی ۱۴۳ بنگاه از این تعداد نیز به فروش رسید که در نوع خود بی‌نظیر است. وی اضافه کرد: برای برخی از این بنگاه‌ها، بیش از یک بار مزایده برگزار شده و تعداد مزایده‌های برگزار شده، ۲۵۵ مورد است که از این رقم ۱۴۳ مزایده موفقیت‌آمیز بوده است. در عین حال در سال گذشته از ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تعهدات بودجه‌ای، ۱۵ هزار و ۷۲۶ میلیارد تومان به میزان ۹۵درصد وصول شده است. عبدالله ‌پوری‌حسینی با بیان اینکه در سال ۹۳ سازمان خصوصی‌سازی مکلف به واگذاری همه بنگاه‌ها شده بود، گفت: در حالی طی هفته آینده فهرست واگذاری‌ها ابلاغ می‌شود که سازمان خصوصی‌سازی جدول بنگاه‌ها قابل واگذاری را شامل ۱۲۰عنوان شرکت و در مجموع ۳۲۵ بنگاه اقتصادی برای واگذاری در سال ۹۶ را به‌منظور تصمیم‌گیری در هیات واگذاری ارائه خواهد داد که در صورت موافقت این هیات باید امسال ۳۲۵ بنگاه مختلف که دارای بیش از ۱۰۰ عنوان شرکت سرمایه‌پذیر نیست، در مجموعه‌های آنها وجود دارد، از طریق مزایده واگذار شود، از جمله این شرکت‌ها می‌توان به شرکت پشتیبانی امور دام، پخش فرآورده‌های نفتی و شرکت غلات بازرگانی اشاره کرد که در درون خود از چند سیلو نیز برخوردار هستند که تحت عنوان شرکت روی میز واگذاری‌ها قرار خواهند گرفت. وی با بیان اینکه هنوز برای ۱۱ عنوان شرکت در سبد سهام عدالت قیمت‌گذاری صورت نگرفته، گفت: این تعداد بیش از ۱۲هزار میلیارد تومان از ارزش سهام عدالت را به خود اختصاص داده‌اند، درحالی‌که از سود ناچیزی برای مشمولان این دارایی برخوردار بوده‌اند. رئیس سازمان خصوصی‌سازی در ادامه عنوان کرد: در سال‌های گذشته تمام سود سهام عدالت مربوط به خزانه بود اما سود حاصله طی سال ۹۵ بر اساس سهمی که در اختیار مشمولان قرار دارد، پرداخت می‌شود. بر اساس برآوردها به نظر می‌رسد برای سهام عدالت بتوان در سال مالی ۹۶، حدود ۵۰۰ میلیارد تومان سود نقدی واریز کرد. در عین حال باید سودها به‌منظور واریز به حساب مشمولان به حداقلی دست یابد که بتوان آن را توزیع کرد. وی با تاکید بر اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) از دیدگاه سازمان خصوصی‌سازی تنها راه باقیمانده برای آزادسازی سهام عدالت است، گفت: امید است به‌زودی مصوبه مربوط ابلاغ شود. با این حال هر آنچه در نهایت به سازمان خصوصی‌سازی ابلاغ شود، مبنای انجام تکالیف خواهد بود. معاون وزیر اقتصاد گفت: با وجود اینکه بنا بود تا پایان سال ۹۳ تمامی بنگاه‌ها به فروش برسد اما این موضوع تاکنون محقق نشده است. قرار بر این است طی هفته آینده هیات واگذاری تشکیل شود و فهرست شرکت‌هایی که قرار است امسال در فهرست قرار گیرند، اعلام شود. بر این اساس ۱۲۰ عنوان شرکت و ۳۲۵ مورد بنگاه، برای واگذاری در سال ۹۶ می‌توانند در فهرست واگذاری قرار گیرند.