دنیای اقتصاد- سلیمان کرمی: شاخص کل بورس تهران روز گذشته با رشد ۸۸ واحدی مواجه شد. به این ترتیب با ثبت رشد ۱/ ۰ درصدی در معاملات دیروز شاخص برای بیستمین روز متوالی به مسیر صعودی خود ادامه داد. در این میان شاخص رکورد بیشترین تعداد روز مثبت متوالی را از مرداد ۸۹ به ثبت رساند. رشد شاخص طی ۲۰ روز معاملاتی اخیر معادل ۹/ ۲ درصد بوده است. بر این اساس میانگین روزانه رشد شاخص طی این مدت معادل ۱۵/ ۰ درصد بوده است.

رشدهای آرام و ملایم شاخص طی هفته‌های اخیر در شرایطی به ثبت رسید که شاخص کل‌ هم‌وزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) طی این مدت رشدهای پرشتابی را به ثبت رسانده بود. در این میان رشد شاخص کل هم‌وزن با یک روز تاخیر آغاز و تا پایان معاملات روز شنبه هفته جاری ادامه یافت. طی ۱۸روز معاملاتی صعود شاخص کل هم‌وزن، این نماگر رشد ۴/ ۱۰ درصدی را تجربه کرد. به این ترتیب میانگین روزانه رشد ۶/ ۰ درصدی طی این مدت به ثبت رسید. در معاملات دیروز شاخص کل‌ هم‌وزن از ادامه حرکت در مسیر صعودی متوقف شد و شاهد افت ۱/ ۰ درصدی این نماگر بودیم. افت شاخص کل هم‌وزن به غالب بودن فضای منفی و بزرگ‌تر بودن برآیند نمادهای نزولی از میزان رشد نمادهای مثبت اشاره دارد.

رشد تک‌موتور شاخص کل

شاخص کل طی ۲۰ روز معاملاتی اخیر با حمایت روزانه برخی از صنایع بزرگ روند صعودی را تثبیت کرده بود. در این میان رشدهای صنعت خودرو یکی از عوامل اصلی مثبت نگه‌داشتن بازار با وجود افت قیمتی دیگر نمادهای بزرگ بازار بود. در این‌خصوص شاخص گروه خودرو از ابتدای سال جاری تاکنون رشد ۵/ ۱۷ درصدی را به ثبت رسانده است. با این حال لغزش جهانی فلزی‌ و معدنی‌ها و همچنین افت قیمت برخی از شرکت‌های پتروشیمی بر شاخص کل فشار وارد کرد. گرچه رشد نمادهای خودرویی از شاخص کل بورس تهران حمایت کرد اما فشار بر سایر نمادهای بزرگ بازار مانع از شتاب شاخص در سیر صعودی می‌شد.

با این حال روز گذشته و مطابق با انتظارات نمادهای خودرویی از ادامه سیر صعودی بازماندند. عمده خریداران سهام خودرویی با دید تکنیکال به معاملات نمادهای این صنعت وارد شده بودند. در معاملات دیروز نیز با عدم توانایی نمادهای خودرویی در شکست مقاومت پیش رو شاهد آخرین قیمت این گروه بر مسیر نزولی قرار گرفت. به این ترتیب آخرین معاملات عمده این نمادها از قیمت پایانی آنها کمتر بود. در این خصوص سایپا که تا آستانه صف خرید نیز پیش رفته بود با تشدید فشار فروش در مسیر نزولی قرار گرفت، در حالی‌که قیمت آخرین معاملات سهام سایپا به منفی ۲ درصد نسبت به صفر تابلو رسید، قیمت پایانی این سهم با رشد اندکی نسبت به صفر تابلو به ثبت رسید. با مشاهده عقب‌نشینی نمادهای خودرویی بار دیگر روند سنتی رفتار معامله‌گران بورس تهران در فضای هیجانی تکرار شد به این ترتیب جابه‌جایی‌ نقدینگی و حرکت پول به سمت دیگر نمادهایی که بستر هیجانی لازم را داشتند، رقم خورد. در این شرایط اولین هدف بازار صنعت پالایشی بود. به این ترتیب با افزایش فشار فروش در نمادهای خودرویی، رشد نمادهای پالایشی نیز آغاز شد. پس از گروه خودرو نمادهای پالایشی را می‌توان یکی از صنایعی عنوان کرد که با توجه به ابهام موجود در متغیرهای سودآوری امکان جذب مقادیر بالایی از نقدینگی را بدون پشتوانه قوی بنیادی دارند. نامشخص بودن وضعیت سودآوری این صنعت و احتمالا ارائه نخستین گزارش‌های حسابرسی‌نشده در اوایل خرداد و انتظار برای تایید نرخ‌های نهایی محصولات و مواد اولیه از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، فرصت چندماهه را در اختیار معامله‌گران قرار داده است تا به پشتوانه عوامل حمایتی پیشین مانند تعدیل مثبت شرکت‌های پالایشی در عملکرد ۹ ماه سال ۹۵ با توجه به سیاست‌های نرخ‌گذار و امیدواری به ادامه این سیاست‌ها در ادامه، خرید سهام این شرکت‌ها را در دستور کار قرار دهند. در این میان احتمال اینکه بار دیگر نوسانات نفت در ادامه حرکت قیمتی سهام پالایشی اثرگذار باشد نیز وجود دارد. در معاملات دیروز، نمادهای پالایشی «شپنا»، «شبندر» و «شتران» بیشترین اثر مثبت را در محاسبه شاخص کل داشتند.

فشار نمادهای کوچک بر شاخص کل هم‌وزن

همان‌طور که اشاره شد شاخص کل هم‌وزن طی ۱۸ روز معاملاتی اخیر رشد ۴/ ۱۰ درصدی را تجربه کرد، با این حال روز گذشته از ادامه مسیر صعودی بازماند. در حالی‌که رشد نمادهای کوچک از صنایعی مانند خودرو، سیمان، سرامیک و سایر نمادهای کوچک از رشد شاخص کل هم‌وزن حمایت کرده بودند، با افت قیمتی نمادهای زیرمجموعه این صنایع شاهد افت قیمتی این نمادها در معاملات دیروز بودیم. در حالی‌که فضای مثبت ناشی از رشد شاخص کل هم‌وزن و مثبت بودن فضای کلی معاملات در حمایت از شاخص کل نیز موثر بود، ترمز شاخص کل هم‌وزن در مسیر صعودی می‌تواند اثر خود را در شاخص کل بگذارد. در این میان به‌نظر می‌رسد در شروع یک فاز اصلاحی برای نمادهایی باشیم که بعضا رشدهای قابل‌توجهی را به ثبت رسانده‌اند. برخی از نمادها مانند زیر‌مجموعه‌های گروه کاشی و سرامیک به فاز اصلاحی وارد شده‌اند اما برخی دیگر همچنان با تقاضای موجود به حرکت خود در مسیر صعودی ادامه می‌دهند. در این میان «شپلی» از جمله نمادهایی بود که طی معاملات هفته‌های اخیر با رشد نزدیک به ۱۰۰ درصدی از کف تاریخی خود مواجه شد. سهام پلی‌اکریل در دو روز معاملاتی اخیر با صف سنگین فروش مواجه بوده است.در شرایط کنونی احتمال اینکه نوسان‌گیران بار دیگر به این نمادها وارد شوند و در صدد کسب بازدهی برآیند، وجود دارد اما همچنان باید به این موضوع توجه کرد که با توجه به عدم حمایت عوامل بنیادی از صعود نمادهای بازار پایه و عمده کوچکتر‌های بازار احتمالا این نوسانات در مسیر نزولی شکل خواهد گرفت که ریسک بالایی را برای خریداران آتی این نمادها به دنبال خواهد داشت.

شروع حرکت صعودی شاخص کل هم‌وزن با استقبال بازار از کوچک‌ترهای بازار آغاز شد. در این میان رشدهای مداوم و بی‌وقفه نمادهای بازار پایه نیز در گرایش فعالان به کوچکتر‌های بازار نیز اثرگذار بود. طی روزهای اخیر و پس از رشدهای مداوم قیمتی نمادهای بازار پایه شاهد افزایش عرضه در این نمادها هستیم. به این ترتیب بعضا شاهد خروج سهامداران درصدی از این نمادها هستیم. در این‌خصوص می‌توان به عرضه سنگین سهامداران حقیقی و حقوقی در «تپکو» و همچنین عرضه‌های سنگین در «لکما» از سوی حقوقی‌ها اشاره کرد.

سهامداران نمادهای بازار پایه عمدتا برای مدت طولانی در این نمادها حضور داشته‌اند و با توجه به وضعیت نامناسب عملیاتی و زیان‌های سنگینی که در ترازنامه این شرکت‌ها ثبت شده، سهامداری در شرکت‌های ثبت‌شده در بازار توافقی پایه، بازدهی برای آنها به همراه نداشته است. در شرایط کنونی و پس از رشدهای بدون پشتوانه این نمادها باید در انتظار عرضه‌های سنگین سهامداران درصدی‌ این نمادها بود. این موضوع می‌تواند سیگنالی برای شروع روند اصلاحی و احتمالا نزول قیمتی این نمادها باشد. در این‌خصوص می‌توان به معاملات «ذوب» در روز گذشته اشاره کرد. در حالی‌که روز شنبه «ذوب» از نمادهای ثبت‌شده در فرابورس پس از افزایش سرمایه سنگین با جهش قیمتی به بازار بازگشت (‌روز شنبه) اما فشار فروش مانع از ادامه مسیر صعودی شد. عرضه‌ها از سوی سرمایه‌گذاری فرهنگیان رشد قیمتی این نماد را سرکوب کرد و در نتیجه در معاملات دیروز شاهد تشکیل صف‌ سنگین فروش بودیم. در شرایط کنونی احتمال تکرار سناریو «شپلی» و همچنین «ذوب» برای دیگر نمادهای کوچکی که طی‌ هفته‌های اخیر رشدهای قابل‌توجهی را به ثبت رسانده‌اند، وجود دارد. این موضوع می‌تواند صف‌های فروش را برای این نمادها در روزهای آتی به دنبال داشته باشد.

فشار بنیادی بر سهام کالایی

شرکت‌های کالایی طی هفته‌های اخیر چندان با استقبال گرمی از سوی بازار همراه نشده‌اند. در این‌خصوص در گروه فلزات و شرکت‌های معدنی ریزش شدید قیمت سنگ‌آهن و همچنین فولاد عاملی برای چرخش سهامداران از این نمادها شده است. این صنایع که در سال گذشته پس از سیگنال‌های مثبت جهانی از رشد قیمت فلزات و مواد معدنی بازدهی قابل‌توجهی را برای سهامداران خود به ارمغان آورده بودند در شرایط کنونی با نشانه‌هایی از ضعف تقاضا به‌خصوص از سوی چین مواجه هستند. این موضوع حتی برای فلز روی که در ابتدای سال جاری میلادی با خوش‌بینی زیادی از طرف کارشناسان روبه‌رو‌ شده بود، نیز مشاهده می‌شود. ریزش قیمت سنگ آهن و فولاد می‌تواند نمادهای بزرگ بورسی را نشانه گرفته و فشار فروش را بر این نمادها افزایش دهد. روی نیز در هفته گذشته به‌صورت موقت سطح حمایتی ۲۶۰۰ دلاری را شکست و گرچه در ادامه بار دیگر به بالاتر از این سطح حمایتی بازگشت اما همچنان روند مبهم قیمتی برای این فلز مشاهده می‌شود. در این شرایط به نظر می‌رسد هفته جاری بازار جهانی در مسیر قیمتی فلزات در بازار جهانی و همچنین قیمت سهام شرکت‌های وابسته داخلی موثر باشد. در صورتی‌که نزول قیمت فلزات در هفته جاری بازار جهانی نیز ادامه یابد، باید در انتظار فشار دسته جمعی نمادهای فلزی و معدنی بر شاخص بازار سهام بود. البته نکته‌ای که می‌تواند از شدت ریزش قیمت سهام این گروه‌ها بکاهد، اولین پیش‌بینی این شرکت‌ها است که با مفروضات نسبتا محافظه‌کارانه برای سال ۹۶، به بازار ارائه شده است.

سیگنال‌های ضعف بازار جهانی در گروه شیمیایی نیز صادق است. در این خصوص قیمت هر تن اوره به کمتر از ۲۰۰ دلار رسیده است. پتروشیمی‌های اوره‌ساز مانند کرمانشاه، شیراز، پردیس و خراسان در شرایط کنونی در رسیدن به پیش‌بینی‌های خود با مشکل مواجه خواهند بود. این موضوع می‌تواند تعدیل منفی این نمادها را به دنبال داشته باشد. متانول نیز پس از تجربه قیمت‌های بالاتر از ۳۸۰ دلار در کانال ۲۹۰ دلار در حال نوسان است. پس از نزول‌های مداوم متانول از کانال ۳۸۰ دلاری قیمت این کالا روی ۲۹۰ دلار حفظ شد. در ادامه گرچه قیمت متانول بار دیگر به بیش از ۳۰۰ دلار رسید اما این رشد پایدار نبود و بار دیگر شاهد برگشت قیمتی متانول بودیم. ریزش قیمت متانول نیز می‌تواند بر سهام شرکت‌های بورسی فن‌آوران و پتروشیمی خارک فشار وارد کند. البته مفروضات پیش‌بینی این شرکت‌ها نیز تا حدودی محافظه‌کارانه در نظر گرفته شده؛ با این حال نشانه‌های ادامه نزول قیمت متانول می‌تواند بر قیمت سهام این شرکت‌ها نیز فشار وارد کند. از سوی دیگر شرکت فرابوسی «زاگرس» نیز اثرپذیری شدیدی از قیمت متانول به‌عنوان محصول اصلی فرآیند تولید می‌پذیرد. گرچه اولین پیش‌بینی این شرکت نیز با در نظر گرفتن سطوح قیمتی پایینی برای متانول به بازار ارائه شده اما هراس از افت قیمتی متانول شاید مهم‌ترین عامل برای پایین‌ نگه داشتن نسبت قیمت به درآمد این سهم است.

صعود «آپ» و فرصت‌سوزی مقام ناظر

شرکت آسان پرداخت در معاملات روز گذشته نیز با صف خرید سنگینی مواجه بود. در حالی‌که در نیم ساعت پیش از شروع معاملات‌، شاهد شکل‌گیری صف ۱۰۰ میلیونی برای این سهم بودیم (ارزش تقریبی این صف بیش از ۲۲۰ میلیارد تومان بود) در ادامه از مقدار این صف کاسته شد. با این حال این سهم در روند معاملات دیروز با صف ۳۸ میلیونی مواجه بود. پس از رشدهایی که این سهم با امیدواری به حمایت عوامل بنیادی و ادامه تعدیل‌های مثبت ثبت کرده بود به نظر می‌رسد صعود روزهای اخیر این سهم اجماع تکنیکال و به نوعی شکستن مقاومت روانی ۲۰۰۰ تومان بود. سرمایه اسمی «آپ» یک میلیارد سهم ۱۰۰ تومانی است. بر این اساس جمع شدن این صف‌های سنگین مشکل به نظر می‌رسد. با این حال با ادامه رشد و شناسایی سود از سوی معامله‌گران باید در انتظار شروع روند اصلاحی در این سهم بود. علاوه بر حمایت عوامل بنیادی که جرقه‌ای برای رشد قیمت «آپ» بود، به نظر می‌رسد عرضه سهام به‌پرداخت ملت نیز در هیجان خرید این سهم موثر بوده است. در شرایط کنونی بالا رفتن نسبت قیمت به درآمد آسان‌پرداخت، احتمالا باید در انتظار عرضه «پرداخت» در نزدیکی سطح ۲۰۰۰ تومانی بود.

گرچه بنا بود «پرداخت» در اسفند ۹۵ در بازار عرضه شود اما به نظر می‌رسد مدیران سازمان همچنان بر عدم عرضه اولیه اصرار دارند. پیش از آغاز سال ۹۶، نگرانی از افزایش فشار فروش با توجه به نقدینگی سنگین مورد نیاز برای عرضه‌های اولیه، مانع از عرضه جدید در بازار سهام شد. در شرایط کنونی نیز همچنان به نظر می‌رسد این نگرانی این بار با بهانه‌های سیاسی در آستانه انتخابات مانع از عرضه اولیه این سهم شده است. عرضه اولیه به‌پرداخت ملت حدود ۲۰۰ میلیارد تومان نقدینگی را از بازار به خود جذب خواهد کرد. این مقدار نقدینگی گرچه در ظاهر احتمال فشار فروش بر دیگر نمادهای بازار را افزایش می‌دهد، اما بررسی معاملات سهام، رشدهای اخیر نمادهای بازار پایه و ادامه صف‌های خرید با ارزش نزدیک به ۵۵ میلیارد تومانی (در معاملات دیروز) و صف‌ سنگین نزدیک به ۲۰۰ میلیارد تومانی «آپ» همه نشان‌دهنده وجود نقدینگی مورد نیاز برای این عرضه اولیه است. با این حال به نظر می‌رسد به جای نگرانی درخصوص افت شاخص کل، مدیران سازمان می‌توانند با باز گذاشتن دامنه عرضه اولیه در روش ثبت دفتری کنونی بر جذابیت عرضه بیفزایند. به این ترتیب علاوه بر جلوگیری از هرز رفتن نقدینگی برای تشکیل صف‌های هیجانی خرید برخی نمادها که در ادامه اصلاح شدید قیمتی را به همراه خواهد داشت، با یک عرضه اولیه به گسترش عرضی بازار نیز کمک می‌شود.

طولانی‌ترین صعود بورس در7 سال