چالش «پایه‌ای‌» برای بازار سهام

گروه بورس- همایون دارابی: سال ۱۳۹۶ بورس اوراق بهادار با رشد ۵/ ۰ درصدی در شاخص کل آغاز شده است. بورس اوراق بهادار تهران هفته گذشته در حالی شاهد رشد ۵/ ۰ درصدی بود که برخی عوامل مانع از شروع قوی‌تر بازار شد. کاهش قیمت نفت در بازار جهانی و افت بهای محصولات پتروشیمی و مواد خام مهم‌ترین‌ نگرانی بود که در هفته گذشته در بازار خود‌نمایی می‌کرد. به دنبال پایان فصل زمستان بهای نفت رو‌به افت گذاشته است که این امر بهای نفت برنت را مجددا به کانال ۵۳تا ۵۴دلار در هر بشکه بازگردانده است در این شرایط بهای مواد پتروشیمی از جمله متانول نیز کاهش یافته و بهای فلزات نظیر مس، سرب و روی نیز تحت فشار قرار گرفته است بنابراین نمادهای وابسته به این مواد نیز شاهد افزایش عرضه‌ها بوده‌اند. در کنار مسائل بازار جهانی بازار در درون خود نیز در هفته گذشته شاهد بروز رفتارهای سفته‌بازانه در نمادهای بازار پایه بود.

در انتهای سال گذشته در تصمیمی که تا کنون دلایل اتخاذ آن برای بازار تشریح نشده است بخشی از پر مشکل‌ترین شرکت‌های بازار سرمایه که در سال‌های گذشته به دلیل عدم ارائه گزارش یا زیان‌دهی راهی بازار پایه شده‌اند را با دامنه نوسان ۱۰ درصدی به معاملات عادی برگرداند تا تحت تاثیر عدم عرضه سهام به دلیل کمی سرمایه یا زیان هنگفت سهامداران عمده نمادها با خریدهای سفته‌بازانه مواجه شده و رشد قیمتی را تجربه کنند همین امر نیز به درگیری سهامداران کم‌تجربه بازار در این نمادها منجر شده است. روند رشد قیمت نمادهای بازار پایه در هفته گذشته در شرایط به شدت نگران‌کننده‌ای ادامه یافت تا بازدهی برخی نمادهای این بخش از ۱۰۰ درصد نیز عبور کند. به‌عنوان نمونه شرکت کشتیرانی آریا که در سال‌های ۹۴و ۹۵عملا فاقد هر گونه درآمد عملیاتی بوده و براساس بند حسابرسی فاقد فعالیت عملیاتی است و با سرمایه ۲۷میلیاردتومانی زیانی ۲۰میلیارد تومانی را در ترازنامه خود شاهد است در خلال روزهای اخیر به بازدهی ۷۴درصدی رسیده است. نماد کارخانه‌های مخابراتی ایران ونورد لوله اهواز نیز هر دو با زیان عملیاتی و زیان انباشته سنگین بازدهی ۱۰۰ درصدی را تجربه کرده‌اند. این شرایط نگرانی‌های جدی را در بازار برانگیخته است که در هفته گذشته سرانجام مسوولان فرابورس را به واکنش واداشت. معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران در انتهای هفته گذشته نسبت به رفتارهای هیجانی اخیر که منجر به تغییرات قیمتی سهام برخی شرکت‌های درج شده در تابلو ب بازار پایه شده هشدار داد و اعلام کرد تداوم این روند منجر به اعمال محدودیت‌هایی برای انجام معاملات توسط ناظر بازار فرابورس خواهد شد.

در همین حال همچنان بازار در انتظار ارائه دلایل مسوولان سازمان بورس برای اتخاذ چنین تصمیماتی و همچنین ملاک‌های دسته‌بندی شرکت‌ها در این بازارها است. در خلال چندماهه اخیر بخش عمده دستورالعمل‌ها و مقررات اعلامی از سوی سازمان بورس با ایرادات جدی مواجه بوده است که در اسفند ماه دستورالعمل اعتباری بازار چنین شرایطی را پیدا کرده و بدون به اجرا درآمدن بایگانی شد. در کنار تحولات درون بازاری، بورس اوراق بهادار امسال در حالی فصل بهار را پشت سرخواهد گذاشت که انتخابات ریاست جمهوری پیش روی بازار قرار دارد و انتظار نمی‌رود بازار بتواند در این شرایط بازدهی خاصی را به نمایش بگذارد هر چند که شروع فصل مجامع می‌تواند در مورد نمادهای دارای سود نقدی بالا انگیزه خریدی را ایجاد کند. در بازار سهام در گروه فلزی، یکی از مقامات شرکت اس‌ام‌اس آلمان گفت این شرکت یک قرارداد ۴۰۰ میلیون دلاری برای توسعه تولید فولاد در کارخانه فولاد مبارکه ایران امضا کرده، به دلیل مشکلات در زمینه تامین مالی، مشخص نیست این پروژه چه زمانی اجرایی خواهد شد.

به گزارش رویترز، یکی از مقامات شرکت اس‌ام‌اس آلمان که در زمینه احداث کارخانه‌های تولید فولاد فعالیت دارد، گفت: این شرکت یک قرارداد ۴۰۰ میلیون دلاری برای توسعه تولید فولاد در کارخانه فولاد مبارکه ایران امضا کرده، اما اس‌ام‌اس برای تامین مالی این پروژه با چالش‌هایی مواجه است، بنابراین زمان‌بندی مشخصی برای اجرای این طرح وجود ندارد. ایران که سالانه حدود ۱۶ میلیون تن فولاد تولید می‌کند، بعد از توافق برجام و لغو تحریم‌ها به دنبال افزایش ظرفیت تولید فولاد خود به کمک شرکای خارجی است. بلندپروازی‌های تهران در زمینه تولید فولاد موجب نگرانی شرکت‌های فولاد‌سازی اروپایی شده، زیرا صادرات فولاد ایران به اروپا به یک میلیون تن در سال رسیده و این کشور پس از چین و هند به سومین صادر‌کننده فولاد به اروپا تبدیل شده است. به گفته دیتر روزنتال، عضو هیات‌مدیره گروه اس‌ام‌اس، این شرکت که یک شرکت خصوصی تولید‌کننده فولاد، آلومینیوم و ورقه‌های مسی است، در فوریه امسال قراردادی ۴۰۰ میلیون دلاری برای ساخت تاسیسات افزایش ظرفیت تولید فولاد با ایران به امضا رساند. این پروژه قرار است ۵/ ۳ میلیون تن به ظرفیت تولید سالانه فولاد ایران بیفزاید و پتانسیل رسیدن این رقم به ۵ میلیون تن نیز وجود دارد. وی افزود، اما به دلیل مشکلات موجود در زمینه تامین مالی این پروژه که در تضاد با تحریم‌های آمریکا قرار ندارد، هنوز مشخص نیست که این پروژه چه زمانی اجرایی خواهد شد. روزنتال گفت، وی انتظار دارد میزان تولید افزایش یافته فولاد مبارکه به جای صادرات، در بازار داخلی ایران مصرف شود، اما تحلیلگران معتقدند میزان مصرف داخلی فولاد ایران به دلیل رشد اقتصادی ضعیف‌تر از حد انتظار این کشور بعد از برجام، پایین باقی مانده است.

در گروه مخابرات، شرکت ارتباطات سیار ایران اطلاعات و صورت‌های مالی تلفیقی دوره ۱۲ ماهه منتهی به ۳۰ اسفند ماه ۱۳۹۵ را با سرمایه ۴ هزار میلیارد ریال، به‌صورت حسابرسی نشده منتشر کرد. شرکت ارتباطات سیار ایران در سال مالی منتهی به ۳۰ اسفند ماه ۱۳۹۵، مبلغ ۲۹ هزار و ۲۰۵ میلیارد و ۵۱۲ میلیون ریال سود خالص شناسایی کرد و بر این اساس مبلغ ۷ هزار و ۳۰۱ ریال سود به هر سهم اختصاص داد؛ که نسبت به دوره مشابه در سال گذشته معادل ۱۶ درصد افزایش را نشان می‌دهد. «همراه» سود انباشته پایان دوره را مبلغ ۳۱ هزار و ۵۰۲ میلیارد و ۸۴ میلیون ریال اعلام کرد. یادآور می‌شود این شرکت در دوره منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۹۴، سود خالص را مبلغ ۲۵ هزار و ۲۳۶ میلیارد و ۷۶۲ میلیون ریال و سود به ازای هر سهم را ۶ هزار و ۳۰۹ ریال اعلام کرد. در گروه واسطه‌گری مالی، فرابورس ایران اعلام کرد: شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه (سهامی عام) پس از احراز کلیه شرایط پذیرش از تاریخ یکم شهریور ۱۳۹۶ به‌عنوان یکصد و پنجاه و پنجمین نماد معاملاتی (هشتاد و چهارمین شرکت در بازار دوم) در فهرست نرخ‌های فرابورس ایران درج شد. در گروه شیمیایی پلی‌اکریل روز چهارشنبه با معامله ۱۴۷میلیون سهم به ارزش ۹میلیارد تومان بیشترین حجم معامله را به خود اختصاص داد. در گروه کانی غیر‌فلزی، اعلام برنامه تملک کامل یک شرکت هم گروه توسط شیشه دارویی رازی موجب رشد قیمتی این نماد شد. براساس اعلام شیشه دارویی رازی قصد تملک کامل شرکت تولیدی شیشه بسته‌بندی تاکستان را دارد. در مجموع بازار سهام در هفته نخست کاری خود با رشد ۳۵۴واحدی معادل نیم درصد مواجه شد. ارزش معاملات نیز در کل هفته به رقم ۵۰۸میلیارد تومان بالغ شد. در روز چهارشنبه نیز به‌عنوان آخرین روز هفته شاخص کل بورس ۳۵ واحد افزایش یافت و به رقم ۷۷ هزار و ۵۸۴ واحد رسید که نمادهای بترانس با ۱۸ واحد و پترول با ۱۱ واحد بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص بورس گذاشتند.